، در حالی که جهان امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند صلح واقعی و عدالت‌محور است، کمیته نوبل نروژ بار دیگر با اعطای جایزه صلح به چهره‌ای جنجالی، پرسش‌های جدی درباره اعتبار و جهت‌گیری این جایزه مطرح کرده است. ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا و حامی سرسخت سیاست‌های مداخله‌جویانه آمریکا، به عنوان برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ معرفی شد. این انتخاب، که با انتقادات گسترده‌ای از سوی متحدان ونزوئلا و حامیان محور مقاومت همراه بوده، فرصتی است برای بازنگری در جایگاه این جایزه در عرصه بین‌المللی.

جایزه صلح نوبل، که بر اساس وصیت‌نامه آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ میلادی تأسیس شد، یکی از جوایز جهانی است که با هدف تلاش برای برادری میان ملت‌ها، سرکوب ارتش‌ها و برگزاری کنگره‌های صلح اهدا می‌شود. این جایزه نه تنها نمادی از تعهد بشری به صلح است، بلکه با جایزه مالی یک میلیون دلاری و شهرت جهانی، برندگان را به الگویی برای نسل‌های آینده تبدیل می‌کند. در طول بیش از یک قرن، این جایزه به چهره‌هایی چون مارتین لوتر کینگ، نلسون ماندلا و سازمان ملل متحد اعطا شده و نقش مهمی در پیشبرد جنبش‌های حقوق بشری و ضدجنگ ایفا کرده است. از این رو، اهمیت آن فراتر از یک افتخار فردی، در تأثیرگذاری بر سیاست‌های جهانی و الهام‌بخشی به جوامع مدنی نهفته است. با این حال، انتخاب‌های اخیر کمیته نوبل، این اهمیت را با چالش‌های جدی روبرو کرده است.

شواهد نشان می‌دهد جایزه صلح نوبل در سال‌های اخیر بیش از آنکه نماد صلح خالص باشد، به ابزاری برای پیشبرد دستور کارهای سیاسی غرب تبدیل شده و از اعتبار اولیه خود فاصله گرفته است. اعطای این جایزه به باراک اوباما در سال ۲۰۰۹، پیش از آنکه سیاست‌های تهاجمی‌اش در خاورمیانه آشکار شود، نمونه‌هایی از این جهت‌گیری سیاسی هستند. در مورد ماچادو نیز، کمیته نوبل او را به دلیل «تلاش برای گذار مسالمت‌آمیز از دیکتاتوری به دموکراسی» ستوده، در حالی که وی سابقه حمایت از تحریم‌های فلج‌کننده آمریکا علیه ونزوئلا و حتی مطالبه مداخله نظامی مستقیم را دارد. این انتخاب‌ها نه تنها صلح را به مفهومی ابزاری تقلیل می‌دهند، بلکه اعتبار جایزه را در نزد ملت‌های مستقل و ضداستعماری خدشه‌دار می‌کنند.

در همین راستا سفارت جمهوری اسلامی ایران در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، نسبت به این انتخاب موضع قاطع و انتقادی اتخاذ کرده است. در بیانیه‌ای رسمی در حساب ایکس سفارت، این اقدام را «اعطای جایزه صلح به توجیه‌گر نسل‌کشی در غزه و مطالبه‌کننده تجاوز نظامی بیگانه به کشور ونزوئلا» توصیف کرده و آن را نمادی از دوگانگی و ریاکاری غرب دانسته است. از منظر دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران، این انتخاب نه تنها به ثبات منطقه آمریکای لاتین آسیب می‌زند، بلکه تلاشی آشکار برای تضعیف دولت‌های ضدآمریکایی مانند ونزوئلاست. سفارت ایران تأکید کرده چنین جوایزی نمی‌توانند صلح واقعی را ترویج دهند، بلکه تنها به تشدید تنش‌ها دامن می‌زنند.

به طور کلی اعطای جایزه صلح نوبل پیامدهای دوگانه‌ای برای برنده به همراه دارد. از یک سو، شهرت جهانی، حمایت مالی و دیپلماتیک فوری و دسترسی به شبکه‌های بین‌المللی را فراهم می‌کند. براین اساس انتخاب سیاستمدار اپوزیسیون ونزوئلایی تنش‌های ژئوپلیتیکی را تشدید می‌کند. حمایت از اپوزیسیون ونزوئلا می‌تواند به بی‌ثباتی آمریکای لاتین دامن بزند،. در نهایت، این جایزه نه تنها به صلح کمک نمی‌کند، بلکه به عنوان ابزاری برای مشروعیت‌بخشی به سیاست‌های تهاجمی عمل می‌کند، و ضرورت بازنگری در نهادهای بین‌المللی را بیش از پیش برجسته می‌سازد.

در نهایت اینکه اعطای جایزه صلح نوبل به ماریا کورینا ماچادو، یادآوری تلخی است از اینکه صلح واقعی نه در سالن‌های اسلو، بلکه در میدان‌های مقاومت ملت‌های آزاده رقم می‌خورد.