، پس از سقوط حکومت بشار اسد در ۸ دسامبر ۲۰۲۴ (۱۸ آذر ۱۴۰۳)، چینش قوا در سوریه دچار تغییرات بزرگی شد. تا پیش از این به واسطه تسلطی که کماکان اسد بر ساختارهای سیاسی این کشور داشت، حضور ترکیه در سوریه در قالب برخی تحرکات مرزی و یا کمک های غیرقانونی به برخی گروه های شورشی بود. اما به قدرت رسیدن جولانی، فردی که مورد حمایت مستقیم آنکارا قرار داشت، بازیگران فعال در سوریه را عوض کرد.

همچنین اسرائیل نیز به بهانه نگرانی های امنیتی، دست به حملات پیش دستانه زد و تمام مراکز آفندی و پدافندی، امنیتی، تحقیقاتی و آموزشی وابسته به حوزه نظامی را هدف قرار داد. در این حملات عملاً تجهیزات دریایی، هوایی و زمینی ارتش سوریه نابود شد. افزون براین، اسرائیل وارد جنوب سوریه گردید و آنجا را تحت اشغال خود گرفت. در حال حاضر گفته می شود اسرائیل ۹ پایگاه نظامی دائمی در این منطقه ایجاد کرده است.

با توجه به تفاوت دیدگاه ترکیه و اسرائیل نسبت به شخص جولانی و گروه حاکم بر سوریه، تقابل بین ترکیه و تل آویو وارد فزا جدیدی شد. آنها پیشتر هم به دلیل جنگ غزه رویاروی هم قرار گرفته بودند تا جایی که اردوغان از ماه مه ۲۰۲۴ (اردیبهشت ۱۴۰۳) تمام مراودات تجاری خود با این رژیم را متوقف کرد که البته موجب تلاطم در بازار اقتصادی اسرائیل نیز شد.

تخاصم بین اسرائیل و ترکیه موجب شد تا جمهوری آذربایجان که با هر دو طرف روابط خوبی دارد، وارد عمل شود. از این رو در هفته‌های اخیر، جمهوری آذربایجان دست‌کم دو نشست میان ترکیه و اسرائیل برای گفت‌و‌گو درباره منافع متقابلشان در سوریه برگزار کرده که البته هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است.

اسرائیل ترجیح می‌دهد نفوذ ترکیه در سوریه حداقلی باشد، اما این دیدگاه در تعارض با رویکرد آمریکا به سوریه نیز قرار دارد. گفتنی است تاکنون ترامپ بار‌ها از اردوغان تمجید کرده و نقش ترکیه در سرنگونی اسد را ستوده است. به‌نظر می‌رسد ایالات متحده قصد ندارد به اسرائیل در بیرون راندن ترکیه از سوریه کمک کند. همچنین در سفر ترامپ به ریاض، اردوغان از طریق ویدئو کنفرانس در جریان نشست میان رئیس جمهوری آمریکا، ولیعهد عربستان و جولانی قرار گرفت که این امر مؤید پذیرش نقش ترکیه در سوریه از سوی ترامپ بود.

از سویی دیگر ترامپ تمایلی به آغاز یا ورود به جنگ‌های جدید ندارد و به نظر نمی‌رسد ترامپ به‌دنبال مداخله در امور داخلی سوریه یا تلاش‌های احمد الشرع برای بازسازی دولت سوریه باشد. اما ترامپ علاقه زیادی به «معامله‌سازی» دارد و به‌دنبال گسترش توافق‌نامه‌های ابراهیم و عادی‌سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل است. علت علاقمندی وی به گسترش حوزه توافق صلح ابراهیم هم در دو امر نهفته است: دستیابی به جایزه صلح نوبل یا دست‌کم درج نامش در تاریخ به عنوان منجی صلح بین اعراب و اسرائیل، و دیگری مسئله تسهیل شرایط منطقه برای توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری و ورود شرکت‌ های آمریکایی.

برای پیشبرد این اهداف، واشنگتن باید مسیری را ریل گذاری کند که سوریه فرصتی برای تبدیل شدن به کشوری باثبات، امن و شکوفا پیدا کند بدون آنکه بازیگران خارجی مانند ترکیه و اسرائیل از خاک آن برای درگیری‌های نیابتی خود استفاده کنند. میانجی‌گری واشنگتن میان ترکیه و اسرائیل در سوریه از حمایت نادر دو حزب اصلی کنگره برخوردار است. زیرا هر دو طرف از سوی سیاستمداران آمریکایی در راهبردهای منطقه ای ایالات متحده اهمیت دارند.

بنابراین در حال حاضر سرزمین سوریه به جولانگاه رقابت اسرائیل و ترکیه مبدل شده است. اسرائیل تقریباً هیچ شانسی در اعمال نفوذ بر ساختار سیاسی این کشور ندارد. این رژیم صرفاً با ابزار نظامی تلاش می کند تا جای پایی در سوریه بیابد و یا از قدرت گیری ترکیه دست کم در نزدیکی مرزهایش جلوگیری کند. تغییر قدرت در سوریه باعث شد تا ترکیه فرصتی برای هم مرز شدن با اسرائیل بیابد و با توجه به نگاه های ایدئولوژیک اردوغان به مسئله فلسطین و ارتباطی که دولت وی با گروه های اخوانی منطقه دارد، اسرائیل این را تهدیدی برای خود به حساب می آورد. از این رو عرصه دیگری که ترامپ تلاش دارد آن نقش آفرینی کند، سوریه است تا از این طریق جلو تشدید تنش ها بین دو متحدش را نیز بگیرد.