به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، همه روزه در سطح شهرها، در ترمینال‌های مسافربری، مترو، خیابان‌ها، پشت چراغ قرمزها، میادین و سایر اماکن عمومی دختران و پسران کوچکی را می‌بینیم که به جای پرداختن به تحصیل و حضور در مدرسه با چهره‌ای ژولیده و لباس‌هایی پاره و مندرس و با حالتی معصومانه جلوی رهگذران، اتومبیل‌ها و ... را می‌گیرند و دست خود را دراز می‌کنند و به گدایی می‌پردازند و یا زنان و مردان سالخورده‌ای که به جای استراحت کردن در سرمای زمستان و گرمای سوزان تابستان با خواهش و التماس از مردم تقاضای کمک می‌کنند و حتی کودکان معصوم و شیرخواره‌ای که بی خبر از همه جا، ساعت‌ها در آغوش زنان و مردانی هستند که پدر و مادر واقعی آنها نیستند و به بهانه وجود آنها دائما رهگذران را به کمک می‌طلبند نظاره می‌کنیم.

تکدی‌گری به عنوان یک پدیده اجتماعی در سطح اکثر شهرها و کلان شهرهای جهان مشاهده می‌شود. وجود چنین پدیده‌ای می‌تواند باعث تأثیر و آزردگی خاطر، عواطف و احساسات بسیاری از شهروندانی شود که از اولین ساعات صبحگاهی برای پرداختن به فعالیت اجتماعی، انجام امور اداری و ... از خانه خارج می‌شوند. تکدی‌گری یکی از آسیب‌ها و مسائل مورد توجه در جوامع است که از ابعاد گوناگون می‌توان به آن پرداخت.

خبرنگارخبرگزاری موج به منظور واکاوی و آسیب شناسی این موضوع به گفت وگو با «روح الله مهرجو» کارشناس و پژوهشگر اجتماعی و استاد دانشگاه پرداخته است.

تکدی گری، گریبان‌گیر شهرهای بزرگ

روح الله مهرجو، با بیان اینکه تکدی‌گری یکی از آسیب‌ها و مسائل مورد توجه در جوامع است، گفت:  به مقوله تکدی‌گری از ابعاد گوناگون می‌توان به آن پرداخت. در واقع تکدی‌گری یا به تعبیری گدایی نه تنها باعث زشتی چهره شهرها می‌شود بلکه معضل و مسأله‌ای است که گریبان‌گیر شهرهای بزرگ نیز می‌شود و می‌تواند آسیب‌های اجتماعی بسیار حادی را نیز ایجاد نماید.

وی در ادامه افزود: اگر مسأله تکدی گری را از بعد اجتماعی آن بررسی کنیم می توان گفت که این پدیده حاصل نابرابری اجتماعی و بی‌عدالتی اقتصادی در جوامع است و نشان از شکاف عمیق طبقاتی میان افراد ساکن در یک اجتماع دارد و به عوامل متعددی وابسته است.

توسعه پدیده تکدی‌گری متأثر از عوامل مختلف

به گفته این پژوهشگر اجتماعی، رشد تکدی‌گری متأثر از عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی جوامع است و مخاطرات و عوارض زیادی را می تواهند به همراه داشته باشد. در اکثر کشورهای پیشرفته سازمان‌های مردمی و دولتی برای کنترل این پدیده اجتماعی اقداماتی را انجام می دهند. اقداماتی که به پیشگیری از این گونه آسیب ها می انجامد.

در کشور ما نیز تکدی گری بر اساس مواد 712 و 713 قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می‌شود و به همین دلیل افراد متکدی مجرم شناخته می شوند و برابر با قانون باید با آنها برخورد شودو اما متاسفانه این روزها آمار متکدیان آن قدر افزایش یافته و تعداد گدایان چنان زیاده شده که بسیاری از ما دچار سردرگمی شده‌ایم که به واقع چه کسی نیازمند است و باید به چه کسی کمک نماییم.

تکدی گری حرفه پول ساز و پیدایش مافیا

وی با بیان اینکه امروزه تکدی‌گری به یک حرفه پول ساز و مافیایی تبدیل شده است، توضیح داد: عده زیادی از متکدیان به ویژه در کلان شهرها ساعت کار معین، محل و موقعیت از پیش مشخص شده برای تکدی‌گری دارند و به صورت گروهی و سازمان یافته و تحت مدیریت افراد سودجو و منفعت طلب گدایی می‌کنند. در حقیقت تکدی‌گری زاده وضعیت نابسامان اقتصادی است که در هر جامعه بسته به وضعیت آن در انواع مختلف بروز و در جامعه ایجاد معضل می‌کند.

وی در ادامه بیان داشت: حادترین نوع آن استفاده از زنان و کودکان در ام است. شیوه‌های تکدی گردی در جوامع روز به روز در حال تغییر است و گدایان هر روز با ترفندهای تازه به سراغ مردم می‌روند و سعی می‌کنند احساسات آنان را برانگیزانند تا در جهت کسب منفعت خود از آن بهره جویند.

انحراف و کجروی جامعه با افزایش تکدی‌گری در جامعه  

مهرجو، با توضیح اینکه تکدی‌گری می‌تواند جامعه را به انحراف و کجروی بکشاند، گفت: تکدی گری نه حرفه‌ای تولیدی است و نه یک مسئولیت اجتماعی به شمار می‌رود. مقابله با تکدی گری باید به عنوان یک امر مهم اجتماعی مورد توجه مدیران شهری قرار گیرد و باید برنامه‌ای منسجم و منظم برای ایجاد اشتغال متکدیان و سر و سامان دادن به وضعیت آنها اندیشیده شود. فقدان اشتغال و کار مناسب، نداشتن مهارت و فنون شغلی، فقر مادی، پیری، از کار افتادگی، اعتیاد، معلویت و بیماری، سست بودن بنیان، بالابودن هزینه زندگی و ... از مهم ترین عواملی است که به ایجاد پدیده تکدی‌گری می‌انجامد.

مخدوش کردن چهره شهرها با افزایش تکدی‌گری

این استاد دانشگاه، با اشاره به اینکه نباید از این مسأله غافل شد که متکدیان نه تنها باعث ایجاد دگرگونی چهره شهرها می‌شوند، بلکه به دیگر بخش ها نیز آسیب وارد می کنند، تصریح کرد: افزایش متکدیان در ابعاد گسترده تر می‌تواند به بخش‌های اقتصادی به ویژه گردشگری نیز ضربه می زند زیرا وجود آنها می‌تواند باعث تهدید گردشگران داخلی و خارجی شده و نوعی ایجاد ترس را در آنان به وجود می‌آوردند و همین امر باعث شده در جایی که متکدیان حضور دارند تعداد گردشگران نیز کاهش یافت و به بنیان اجتماع آسیب برساند. از این رو مدیران و مسئولان کشور باید مسأله متکدیان را جدی بگیرند.