به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، بحران آب در ایران هنوز یکی از مهمترین مشکلات اجتماعی کشور است و هرروز شاهد اظهار نظرهای متفاوتی از سوی مسئولان هستیم؛ بعضی مواقع خواستار عدم صادرات هندوانه و گوجه برای مهار خشکسالی در کشور می شوند و برخی مواقع هم سردمدار مبارزه با برداشت غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی با انسداد چاه های بدون مجوز می شوند، اما در عمل هیچ اقدام عملی برای مقابله با بحران خشکسالی و حرکت به سمت کشاورزی علمی انجام نداده اند.

در این راستا وحید رضا شادفر در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج با اشاره به اینکه دنیا سال‌هاست که برای مقابله با کم آبی و افزایش بهره‌وری کشاورزی اقداماتی علمی انجام داده است، اما ایران هیچ‌کدام از این راهکارها را اجرایی نکرده است، گفت:  در حال حاضر ایجاد بادشکن ها در مزارعه کشاورزی و... به عنوان ابزاری برای کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب و افزایش ۷۰ درصدی تولیدات کشاورزی در دنیا استفاده می شود، اما در ایران باوجود تایید تحقیقاتی، هنوز اجرا نشده است.

بیشتر بخوانید؛

ظهور نشانه های خشکسالی بی سابقه در ایران / ایران در رده چهارم کشورهای نزدیک به «روز آخر» در مبحث آب

این پژوهشگر حوزه منابع طبیعی با بیان اینکه از سال ۱۹۵۰ سازمان فائو کشورها را ترغیب به استفاده از بادشکن برای کاهش مصرف آب و ریزگردها کرده است، گفت: سال ۱۳۴۷ در ایران طرح مقدماتی ایجاد بادشکن در منطقه ای از سبزوار کلنگ زنی شد و بعد از آن، بدون دلیل متوقف ماند و پس از آن در دهه های اخیر در ۴ دولت با وجود دستور ۴ وزیر برای پیگیری این مساله هنوز هیچ اقدامی نشده است.

کاهش مصرف آب با ایجاد بادشکن ها

او با اشاره به اینکه نامه نگاری برای مقابله با کاهش مصرف آب و ایجاد بادشکن بین سازمان ها و وزارتخانه های مختلف تنها رد و بدل می شود، تصریح کرد: در شرایط کنونی ۸ وزارتخانه متولی استفاده از بادشکن ها برای جلوگیری از مصرف آب و کاهش ریزگردها هستند و این موضوع تنها مربوط به وزارت جهاد کشاورزی نیست. برای نمونه وزارت نفت باید در اطراف چاه های استخراج نفت بادشکن ایجاد کند تا از رسوب آلودگی های نفتی به درون خاک جلوگیری کند و به عبارتی با گیاه پالایی آلودگی های به وجود آمده در خاک این مناطق را پاک کند، همچنین وزارت نیرو باید در ورودی آبریزها بادشکن استفاده کند تا از رسوب گل و لای و... به داخل سدها جلوگیری کند. همین طرح برای وزارت راه برای حاشیه اتوبان ها و... باید اجرایی شود و در وزارت صنعت معدن و تجارت هم طبق قانون معادن باید ۲۰ درصد عرصه را پوشش گیاهی و فضای سبز کنند که منظور از آن همان ایجاد بادشکن هاست که به نوعی محیط طبیعی زندگی حفظ شود و از طرف دیگر از فرسایش خاک هم جلوگیری شود.

شادفر با تاکید بر اینکه در ایران ۱۶۵ میلیون هکتار عرصه وجود دارد، گفت: ۱۸ میلیون هکتار از این عرصه قابل کشاورزی هستند که ۱۲ میلیون هکتار آن دیم بوده و برای افزایش بهره وری از این زمینه ها باید طرح بادشکن ها توسط دولت اجرایی شود و این مساله تنها محدود به عرصه های غیر کشاورزی نیست، بلکه باید زمین به زمین این طرح اجرا شود؛ همان‌طوری که در دنیا بیش از ۱۰۰ سال است که در حال اجرای این طرح هستند.

او با تاکید بر اینکه طرح بادشکن به اعتبارات زیادی نیاز ندارد، افزود: با توجه به اینکه کشاورزان در ایران توان مالی پایینی دارند، اگر دولت حمایت کند و نهال رایگان در اختیار آن‌ها قرار دهد، عملا هزینه ای متقبل نمی شوند یا در مناطق بیابانی و... که بادشکن در محل باید ایجاد شود، هزینه ایجاد آن بسیار پایین است و تا ۵ میلیون تومان هزینه آن برای هر هکتار کاهش می یابد، اما برای سایر مناطق که باید از گونه های خاص استفاده کرد ممکن است طرح بادشکن برای هر هکتار هزینه ای ۲۰ میلیون تومانی هم داشته باشد و این مساله به وضعیت آب و هوایی و... بستگی دارد.

چرا دستور وزیر روی زمین ماند؟ 

این پژوهشگر با تایید این موضوع که وزیر کنونی در دستوری به معاونت آب و خاک به پیگیری برای اجرای این طرح تاکید کرده است، اظهار کرد: این طرح پس از بررسی در معاونت ها و ادارات مربوط، مورد تایید قرار گرفت و برای اجرا به سازمان جنگلداری و آبخیزداری کشور ابلاغ شد، اما همچنان این طرح مسکوت مانده است.

شادفر با اشاره به اینکه وقتی مراتع کشور از بین بروند گونه های جانوری آن منطقه هم یا مهاجرت می کنند یا از بین می روند، تصریح کرد: وضعیت خشکسالی کشور به عنوان یک تهدید جدی به حساب می آید، اما تاکنون دولت در مقابل طرح های علمی سکوت کرده است.

او درباره مکانیسم طرح بادشکن برای جلوگیری از کاهش ذخایر آب زیر زمینی در کشور، اظهار کرد: وقتی سطح زمین بعد از آبیاری مرطوب می شود به دلیل وزش باد و نور آفتاب به سرعت خشک می شود و آب در سطوح پایین تر برای نمدار کردن سطح خاک بالا می آید و دوباره آن رطوبت هم به واسطه وزش باد از بین می رود و این چرخه در نهایت منجر به کاهش آب های زیر زمینی می شود، اما اگر طرح بادشکن ها استفاده شود، علاوه بر اینکه زمان تبخیر آب در سطح خاک را به تعویق می اندازد، بهره وری تولید را هم به شدت بالا می برد و این موضوع گامی در راستای منافع ملی کشور برای حفظ محیط زیست و افزایش تولید و تامین نیاز داخلی کشور است.