، غلامحسین مظفری در جلسه کارگروه سازگاری با کم آبی استان، با اشاره به اینکه حساسیت و دقت کارشناسان در طرح چالش‌های آب از سر دلسوزی و برای بهبود آینده استان است، گفت: شرایط فعلی مناسب نیست و زمان تعارف گذشته است، گاهی توهم فراوانی آب ما را دچار خطا می‌کرد و هشدارها را مبالغه‌آمیز می‌پنداشتیم اما امروز همه واقعیت کم‌آبی را پذیرفته‌اند؛ همان‌طور که در حوزه اقتصاد نیز کاهش وابستگی به نفت سال‌ها مطرح بود اما جدی گرفته نمی‌شد، اکنون در حوزه آب نیز به مرحله‌ای رسیده‌ایم که واقعیت‌ها کاملاً آشکار شده است.

استاندار خراسان رضوی در ادامه با بیان اینکه همه راهکارها باید در چارچوبی واحد بررسی شود، ادامه داد: توصیه من این است که در قالب همایش ملی آب، تمامی دیدگاه‌ها در این حوزه جمع‌بندی شود چرا که در استان نظرات متعددی وجود دارد اما همه با رویکرد حل مسئله مطرح شده است. لازم است گروه‌ها، تیم‌ها، دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی و NGOها در چارچوب کمیته علمی تشکیل‌شده گفت‌وگو و هم‌فکری کنند.

مظفری با تأکید بر ضرورت توجه هم‌زمان به راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تصریح کرد: مسئله آب، موضوع حیات و ممات شهر و مردم است پس نباید اجازه دهیم سخنان تکراری بدون اقدام عملی فقط تکرار شود و اگر تجربه‌ای در گذشته مؤثر بوده، باید ادامه پیدا می‌کرد، اینکه تصور کنیم بزودی آب جدیدی به استان و یا مشهد وارد می‌شود اشتباه است آبی که در برخی صنایع فروخته شده، آب جدید نیست و باید جایگزین شود.

وی تصریح کرد: ظرفیت‌های ارزشمندی در استان وجود دارد و همراهی بخش کشاورزی با وجود مصرف بالای آب هم اقدامی قابل تقدیر است البته نگرانی درباره نسل‌های آینده نیز نشان می‌دهد نگاه‌ها در مسیر درستی قرار گرفته است و باید از همه ظرفیت‌های سیستم، پروژه‌ها و مانیتورینگ در زمینه مدیریت این بحران، بهره ببریم؛ هرچند که فرهنگ عمومی از نظر توجه به کم‌آبی رشد کرده، اما باید بیش از این روی این بخش کار کنیم.

استاندار خراسان رضوی تأکید کرد: باید بپذیریم که آب در استان محدود است و انتقال آب از خارج استان نیز موضوعی جدی است که هرچند در کوتاه‌مدت نتیجه نمی‌دهد، اما باید بررسی شود. در حوزه کوتاه مدت نیز ما باید بتوانیم بسیاری از مسائل را در داخل استان حل کنیم و برای عبور از چالش‌ها باید به مردم تکیه کنیم، راهکارهای عملی ارائه دهیم و همه کنار یکدیگر باشیم.

مظفری همچنین ادامه داد: تقریباً تمام راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت نیازمند منابع مالی است پس باید مسئله را شفاف و دقیق تعریف و به مرکز منتقل کرد. در آخرین اقدامات، موضوع آب در استان به سطح امنیتی رسیده، زیرا مسئله فراتر از بحث اداری است و حوزه تمدنی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نمی‌توان تصور کرد در سه سال آینده برایاین موضوع، بدون برنامه ادامه داد.

وی با بیان اینکه «عنوان سازگاری با کم‌آبی» عنوانی درست و راهبردی است، گفت: منطقه ما خشک است و بارندگی سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلی‌متری به معنای نبود آب تجدیدپذیر قابل اتکاست پس ما اکنون از مرحله کلیات عبور کرده‌ایم و متقاعدیم که باید وارد مرحله عمل شویم در این خصوص از کمیته‌های تخصصی می‌خواهم تا کار را پیش ببرند.

استاندار خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بررسی سناریوهای مختلف آب مشهد و استان گفت: برخی پیشنهادها در نگاه نخست بلندپروازانه به‌نظر می‌رسد، اما نباید آن‌ها را نشدنی دانست با همین پیشنهادات و پرداختن به آنها میتوانیم در کوتاه‌مدت و یا بلندمدت مسائل را حل کرده و برنامه‌ریزی جدی داشته باشیم.

مظفری در ادامه گفت: موضوعاتی مانند کشت فراسرزمینی، کشت گلخانه‌ای و ارتقای بهره‌وری اکنون دیگر تعارف‌بردار نیست.

وی ادامه داد: در کشورهایی مانند قرقیزستان و افغانستان آب و زمین وجود دارد و این پیشنهاد مطرح شده که ما میتوانیم برخی از محصولات خود آنجا کشت کنیم.

استاندار خراسان رضوی همچنین با اشاره به تجربه موفق گلخانه‌ها نیز گفت: یک گلخانه سه هکتاری در سال گذشته ۵۰ میلیارد تومان سود داشته است پس باید این الگوها را توسعه داد. این نگاه آرمانی نیست؛ ففط باید پیگیری و اجرا شود. 

مظفری در ادامه تأکید کرد: حتی باید بررسی شود که در سواحل دریای عمان اراضی مناسب برای کشت گلخانه‌ای تأمین کنیم. برخی کشورها در همین راستا، ۳۶ هزار هکتار گلخانه دارند و ۶۰ برابر ما محصول تولید می‌کنند پس ما نیز میتوانیم به این سمت برویم.

وی ادامه داد: خارج از تمام اینها در مدیریت استان باید نگاه بلندمدت داشت؛ منابع محدود است و باید بر اولویت‌ها تمرکز کرد به همین جهت تلاش می‌کنیم تا جلسه‌ای با رئیس‌جمهور یا معاون اول ایشان، وزیر نیرو، سازمان برنامه و بودجه و مجمع نمایندگان برگزار کنیم تا موضوع کم‌آبی استان به‌صورت جامع و در سطح کلان طرح و بررسی شود.

استاندار خراسان رضوی با اشاره به تجربه خود در کیش و مدیریت چالش برق گفت: وقتی مسئله‌ای مهم باشد، باید آن را مستقیم مطرح کرد. در موضوع آب مشهد نیز مسئله آن‌قدر جدی است که باید همه ظرفیت‌ها وارد عمل شوند. اطلاعات دقیق، جمع‌بندی فنی و پیگیری مداوم ضروری است.

وی تأکید کرد: امید داریم از همه ظرفیت‌ها کمک بگیریم، اما تکیه اصلی باید بر توان داخلی باشد. باید راه‌حل‌های عملی پیدا کنیم، از تجارب علمی استفاده کنیم و خود را محدود نکنیم. دسترسی به اطلاعات جهانی آسان است و می‌توان از تجربه کشورهای دیگر بهره برد.

استاندار خراسان رضوی در پایان خاطرنشان کرد: این جلسات باید تداوم داشته باشد و کمیته‌ها باید تشکیل و نظرات جمع‌آوری شود و حتی نشست‌های فشرده‌تر برگزار شود، باید پایلوت‌های گلخانه‌ای را توسعه دهیم، از ظرفیت مردم استفاده کنیم و با مصرف ثابت آب، درآمد را افزایش دهیم. اگر امروز این تصمیمات بزرگ گرفته نشود، مشکلات امروز در آینده نیز تکرار خواهد شد.

علیرضا قامتی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی نیز در این نشست ، گفت: وضعیت ذخایر آب زیرزمینی طی سال‌های گذشته، به‌ویژه از دهه ۸۰ به بعد، با نوسانات جدی مواجه بوده است. 

وی افزود: در اوایل دهه ۹۰ با اجرای بسته سازگاری با کم‌آبی ورودی مناسبی ایجاد شد و نتایج مطلوبی نیز به‌دست آمد، اما استمرار نیافت و امروز همه ما با وضعیت موجود مواجهیم و باید برای آن تصمیم منطقی و قاطع اتخاذ کنیم.

قامتی با اشاره به افت شدید منابع آب زیرزمینی در برخی دشت‌ها اظهار کرد: در برخی مناطق، شرایط از آب طبیعی به شورآبی و حتی تلخابی رسیده است؛ به‌گونه‌ای که نه‌تنها برای شرب بلکه برای سایر مصارف نیز قابلیت خود را از دست می‌دهد. کاهش قابل‌توجه سطح آب‌های زیرزمینی در بخش‌هایی از خراسان رضوی گواهی بر این بحران است. 

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی نبود توجه کافی به آمایش سرزمین را یکی از عوامل اصلی وضعیت فعلی دانست و بیان کرد: در حوزه جمعیت‌پذیری مشهد، نوع کشت و محصولات آب‌بر، بخش صنعت و حتی مسائل زیست‌محیطی، آمایش سرزمین مسیر دیگری را توصیه می‌کند و مادامی‌که به یک قاعده واحد پایبند نباشیم، وضعیت همین‌گونه ادامه خواهد یافت.

وی ادامه داد: بسیاری از مخالفت‌ها و مشکلات اجرایی ناشی از نبود تکیه بر یک چارچوب مطالعاتی مشخص است؛ اگرچه تلاش‌های زیادی در حوزه آب انجام شده، اما روند مصرف همچنان افزایشی است و نمی‌توان به این مسیر تکیه کرد. 

قامتی با اشاره به وضعیت مصرف آب، تاکید کرد: مصرف آب در سال ۱۴۰۱ بالای ۱۳ هزار مترمکعب بر ثانیه بود و امسال با وجود افزایش جمعیت و فشار بیشتر بر شبکه، این رقم به حدود ۱۱.۳ مترمکعب بر ثانیه کاهش یافته است؛ کاهش یک هزار لیتر بر ثانیه‌ای که حاصل تلاش مجموعه‌های مختلف، به‌ویژه فاضلاب مشهد است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی محدودیت منابع مالی را یکی از موانع جدی دانست و گفت: در مقاطعی امکان اجرای بسیاری از طرح‌ها وجود داشت اما به دلایل مختلف انجام نشد. امروز اما شرایط مالی استان بسیار محدود است؛ به‌طوری که کل اعتبارات عمرانی سال گذشته کمتر از ۶ همت بوده است.

وی با اشاره به دستور استاندار مبنی بر اختصاص ۳۰ درصد اعتبارات امسال به حوزه منابع آب اظهار داشت: این تصمیم در جلسات تخصیص نیز به‌طور جدی دنبال شده است. 

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی، یکی از نگرانی‌های جدی استان را مسئله فرونشست و نابودی ساختار اسفنجی آبخوان‌ها دانست و عنوان کرد: زمانی که مخزن زیرزمینی از بین می‌رود، حتی با بارش‌های مطلوب نیز قابلیت ذخیره‌سازی بازنمی‌گردد و عملاً مخزن از دست می‌رود.

وی تأکید کرد: انتظار داریم دانشگاه‌ها نیز در کنار دستگاه‌های اجرایی بدون معطلی در این حوزه و با سرعت مورد نیاز وارد عمل شوند.

قامتی در پایان با اشاره به برخی تخصیص‌های ملی فراتر از بودجه استانی خاطرنشان کرد: تاکنون چندین ردیف مالی از جمله دو بسته ۲۰۰ میلیارد تومانی در ابتدای سال و دو بسته ۲۵۰ میلیارد تومانی در سال گذشته به استان اختصاص یافته است.

سیدحسن حسینی معاون استاندار و فرماندار ویژه مشهد نیز با تأکید بر اینکه این شهرستان از منظر برنامه‌ریزی آبی یکی از مناطق شاخص کشور است، گفت: ما در مشهد و استان، در سطح کشور بهترین برنامه را متناسب با شرایط موجود تدوین کرده‌ایم و برای همه سطوح از کوتاه‌مدت تا میان‌مدت و بلندمدت اکنون در استان و شهر مشهد برنامه وجود دارد؛ هرچند طبیعی است که هر برنامه‌ای ممکن است با چالش‌هایی در اجرا روبه‌رو شود.

وی با اشاره به ضرورت تأمین منابع مالی برای اجرای طرح‌ها افزود: اکنون ۱۲ پروژه در دست اجرا داریم؛ پنج پروژه بر عهده شرکت آب منطقه‌ای و هفت پروژه بر عهده مشهد است. این تضمین را می‌دهیم که در صورت اجرای کامل این ۱۲ پروژه، سال ۱۴۰۵ را بدون مشکل پشت سر خواهیم گذاشت. با این حال، خشکسالی و مسائل دیگر همچنان جزو چالش‌های اصلی است.

فرماندار ویژه مشهد ادامه داد: اگر این حمایت های مالی پیگیری شده، اتفاق بیفتد، می‌توانیم وضعیت امسال را مدیریت کنیم؛ امیدواریم بارش‌های رحمت الهی نیز کمک‌کننده باشد و شرایط مناسب‌تری رقم بخورد.

حسینی با بیان اینکه برنامه‌های موجود بسیار خوب و حاصل تفکر جمعی و علمی است، تأکید کرد: نباید برنامه‌هایی را که تاکنون در این خصوص در سطح استان انجام شده است، را تضعیف کرد. باید از منابع موجود به شکل صحیح استفاده کنیم. تنها یک نکته مهم وجود دارد و آن این است که برنامه‌ریزی نباید صرفاً بر اساس پول دولتی باشد؛ این روش تاکنون جواب نداده است، فقط باید بستر مناسب فراهم و پیشنهادهای عملی ارائه شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تأمین آب و اجرای پروژه‌ها نیازمند حضور و پیگیری مستمر است و ما آمادگی داریم هر هفته، به‌ویژه در جلسات روزهای یکشنبه، موضوع را با جدیت دنبال کنیم تا بتوانیم وضعیت آبی مشهد را مدیریت کنیم.