،  روز دوشنبه (۲۷ مرداد) مسعود پزشکیان در صدر هیئتی سیاسی به ارمنستان سفر کرد. با توجه به اینکه فقط ده روز از امضای توافق گذرگاه زنگزور بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان با میانیجگری ترامپ می گذرد، برخی این سفر را واکنشی به تحولات مرزی مذکور می دانند. با این حال اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، تآکید کرد این سفر از مدتها قبل برنامه ریزی شده بود و پس از ارمنستان، رئیس جمهور به بلاروس می رود.

با این حال مسئله حضور آمریکا در قفقاز جنوبی یکی از دغدغه های پزشکیان در این سفر بود. برهمین اساس وی پیش از عزیمت در سخنانی اعلام کرد این نگرانی وجود دارد که آمریکایی ها به اسم شرکت وارد منطقه شده ولی کارهای دیگری کنند. تجربه هم این را نشان داده است. لذا گفت و گوهایی در رابطه با این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها با مقامات ارمنستان خواهیم داشت.»

در همین راستا یکی از دستاوردهای دیدارهای پزشکیان با مقامات ارمنستانی (نخست وزیر و رئیس جمهور این کشور) که در روز دوم سفر (سه شنبه) انجام پذیرفت، تضمین امنیت مرزی بود. این مسئله با توجه به شایعاتی در مورد حضور نیروهای ناتو یا آمریکا در قفقاز جنوبی با بهانه خاتمه دادن به درگیری های ایروان و باکو، اهمیت زیادی برای کشورمان دارد. جمهوری اسلامی ایران همواره تأکید کرده هر توافقی هم که در این منطقه صورت بگیرد، نباید مرزهای بین المللی دستخوش تغییر شوند.

در این سفر ۱۱ سند همکاری بین تهران و ایروان در حوزه های فنی مهندسی، هنری، ساختمانی، معدنی و اجتماعی به امضا رسید. شاید جالب ترین خبر در حوزه همکاری های فرهنگی-هنری، اعلام برگزاری ارکستر سمفونیک ارمنستان در تخت جمشید با حضور وزرای دو کشور در روزهای آینده باشد. همچنین از دیگر نتایج این سفر، صفر شدن تعرفه کالا بین دو طرف بود که تاکنون تجارت ایران و ارمنستان با تعرفه ۸۷ درصدی انجام می شد. این خبر برای تولیدکنندگان و تاجران بسیار مسرت بخش است و نوید افزایش تعاملات در کوتاه ترین زمان را می دهد.

 در واقع هدف پزشکیان از این سفر دو روزه، تلاش برای ارتقا روابط در همه ابعاد به ویژه پیوندهای اقتصادی و تجاری بود. از این رو وی روز دوشنبه نشستی با حضور گروهی از تجار ایرانی در ارمنستان برگزار کرد. در حال حاضر حجم تعاملات تجاری دو کشور حدود یک میلیارد دلار است که در این سفر دو طرف، رساندن این رقم به ۳ میلیارد دلار را به عنوان یک هدف مشخص کردند.

نکته مهم در این رابطه این است که حجم تجارت خارجی ارمنستان و ایران در سال ۲۰۲۴ به ۷۳۷.۴ میلیون دلار بود که این رقم نسبت به سال قبل از آن افزایش ۶.۵ درصدی داشت. بنابراین با توجه به روند صعودی این مناسبات، می توان امیدوار بود که هدف گذاری ۳ میلیارد دلاری به سرعت قابل تحقق باشد.

واقعیت این است که ارمنستان به عنوان کشور هم مرز با ایران، می تواند نقش مهمی در کاهش اثرات تحریم داشته باشد. هرچه روابط اقتصادی و تجاری تهران با ایروان تقویت شود، بازار کشورمان نیز پویاتر خواهد شد. از سویی استحکام مناسبات با جمهوری آذربایجان و ارمنستان در این منطقه، گامی در جهت شکل دادن به «قفقاز نوین» خواهد بود که این امر تلاش کشورهای فرامنطقه، رژیم صهیونیستی و برخی سوء نگری های بازیگران خاورمیانه با هدف کاهش نقش و جایگاه ایران در این حوزه بی اثر خواهد کرد. بنابراین حضور پزشکیان در ارمنستان آنهم بعد از هیاهوی کاخ سفید در خصوص دالان زنگزور و حضور نیروهای آمریکایی در منطقه، مؤید تداوم اثرگذاری تهران در تحولات سیاسی و امنیتی قفقاز جنوبی بود.

لازم به ذکر است در ادامه سفر منطقه ای رئیس جمهور، عصر سه‌شنبه (۲۸ مرداد) پزشکیان عازم مقصد بعدی خود در مینسک پایتخت بلاروس شد. در خصوص اهمیت این رویداد همین بس که رئیس‌جمهوری اسلامی ایران پس از ۱۸ سال به این کشور سفر می‌کند. با توجه به روابط نزدیکی که بین روسیه و بلاروس وجود دارد، توسعه همکاری های ایران با این کشور می تواند بخشی از برنامه تهران برای استفاده از ظرفیت روابط راهبردی اش با مسکو باشد.

در همین راستا روز چهارشنبه پزشکیان با رئیس جمهور بلاروس دیدار خواهد کرد که نتیجه این ملاقات امضا اسناد همکاری جدیدی است که فرصت تازه ای برای کنشگران تجاری و اقتصادی کشورمان فراهم خواهد کرد.