، در روزهای گذشته وزرای خارجه آلمان و انگلیس اظهارات جنجال برانگیزی را درباره جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده اند که با توجه به نزدیک شدن به موعد مقرر نهم شهریور ماه، زمانی که تروئیکای اروپا بنا دارد مکانیسم ماشه را فعال سازد، این سخنان می تواند نگران کننده باشد.

در این راستا دیوید لمی، وزیر امور خارجه انگلیس در گفتگو با گاردین اعلام کرد اظهارات مقامات ایران مبنی بر صلح‌آمیز بودن اهداف غنی‌سازی اورانیوم برای او قابل قبول نیست. وی افزود: اگر به تاسیسات سلافیلد یا اورنکو در چشایر بروم، آن‌ها چیزی بیشتر از (اورانیوم غنی‌شده تا) ۶ درصد نخواهند داشت. ایرانی‌ها مدعی هستند که(غنی‌سازی آن‌ها) برای اهداف صلح‌آمیز است اما من این را نمی‌پذیرم.

این اظهارات در حالی بنا می شود که همواره مقامات جمهوری اسلامی ایران عنوان کرده اند هدف از غنی سازی بالا برای مصارف غیرنظامی است. در همین خصوص عراقچی در گفتگوی اخیر با روزنامه فایننشال‌تایمز تأکید کرد غنی‌سازی ۲۰ درصد برای رآکتور تحقیقاتی تهران که تأمین کننده دارو برای بیش از یک میلیون ایرانی است، لازم است.

بنابراین همین گزاره می تواند ادعای لمی در خصوص عدم نیاز ایران به غنی سازی بیشتر از ۶ درصدی که بدان اشاره دارد، را نشان دهد. اما همه ماجرا همین نیست. یوهان وادفول، وزیر خارجه آلمان نیز مدعی شده است مسائل موشکی نیز باید بخشی از موضوع مذاکرات بین اروپا و ایران باشد. زیرا برنامه موشک‌های دوربرد تهران نه‌تنها اسرائیل، بلکه اروپا را نیز تهدید می‌کند.

این مسئله نیز در شرایطی مطرح می شود که جمهوری اسلامی ایران حتی در آغاز گفتگوهایش با دولت ترامپ که از ابتدای سال جاری کلید خورد، تأکید داشت صحبت ها فقط و فقط پیرامون مسائل هسته ای است و نکته قابل تأمل آنکه آمریکا نیز آن را پذیرفت. همین سیاست در چهار دور گفتگو با مقامات اروپایی در یکسال گذشته نیز رعایت شده است.

اما اکنون وزیر خارجه آلمان بیان می کند که تهران بایستی در خصوص توانمندی نظامی موشکی خود گفتگو کند. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که کدام کشور در دنیا حاضر است در خصوص کلیدی ترین و اصلی ترین توانمندی نظامی خود وارد مذاکره با سایر کشورها شود؟ کدام کشور در دنیا می پذیرد که بر سر داشتن قابلیت نظامی متعارفی که البه بومی نیز است، با دیگران چانه زنی کند؟

بنابراین باید گفت طرح چنین مسائلی در رسانه ها صرفاً اقدامی برای مبهم کردن فضای دیپلماتیکی است که می تواند راهگشا مشکلات بین ایران و غرب باشد. از این رو علیرغم اهدافی که اروپا از طرح چنین مسائلی در این روزها مدنظر دارند، عراقچی در گفتگو خود با فایننشال تایمز خاطر نشان کرد ایران به غنی‌سازی اورانیوم ادامه می‌دهد. این گزاره به معنای آن است که غرب نمی تواند طرح بهانه های مانند خطر موشکی، تهران را برای دست کشیدن از این قابلیت تحت فشار بگذارد.

مسئله مهم دیگر آنکه عراقچی در این گفتگو تأکید کرد ما به اروپا گفته‌ایم که مکانیسم ماشه دیگر خیلی مهم نیست. وی به روشنی تصریح کرد: «طبق قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر مکانیسم ماشه فعال می‌شود و قطعنامه پیشین فعال می‌شود مخصوصاً قطعنامه ۱۹۲۹. سوال من این هست که چه تفاوتی ایجاد می‌شود. آیا قطعنامه فعلی شورای امنیت توانست از ما در برابر عملیات نظامی محافظت کند؟ نه. آیا توانست از ما در برابر تحریم‌های آمریکا محافظت کند؟ نه. پس چه فایده‌ای دارد؟ اروپایی‌ها فکر می‌کنند که این‌یک اهرم فشار در دست آن‌هاست، اما این‌طور نیست.»

از زاویه سیاسی، امنیتی و حوزه هسته ای بازگشت قطعنامه های تحریمی سازمان ملل تأثیری نخواهد داشت. اما از بعد اقتصادی اوضاع فرق خواهد کرد. بنابراین در فرصت باقی مانده باید از راه هایی که می توان پیامدهای این سازوکار برجامی را کم کرد، بهره برد.