به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، جشن نوروز یا اعتدال بهاری جایگاه فرهنگی و منزلت تاریخی خود را در طول سده‌های متمادی، با وجود فراز و فرودهای بسیار حفظ کرده است. خاستگاه نوروز به تاریخ قدیم ایران باز می‌گردد. آیین نوروز از عهد اساطیر تا دوران حکمرانی هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان همواره نماد ملی ایرانیان انگاشته می‌شد.

در دوره اسلامی و پس از آن نیز در ایران نوروز را مبارک داشته‌اند. مانایی جشن نوروز در درازای تاریخ آن را به منزله کهن‌ترین آیین معروف ایرانی برجسته کرده است. در واقع این جشن باستانی یک مولفه فرهنگی مشترک میان مردمان سرزمینی با عقاید متعدد، پوشش‌های متنوع و زبان‌های مختلف است و تجلی برقراری ذهنیت یا خاطره تاریخی مشترک میان مردمان یک حوزه تمدنی به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید:

اعمال نوروز از دیدگاه مفاتیح الجنان

ساعت و لحظه تحویل سال 1402/ سال 1402 سال چه حیوانی است؟

تکاپوی خریدهای نوروزی در آستانه سال نو

«حسین آذرپور» پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی، نوروز را وحدت بخش هویت ملی دانست و در این‌باره می‌گوید: این آیین باستانی از جایگاه خاصی برخوردار است و سبب می‌شود تا اقوام مختلف با برگزاری آن بعد از گذشت هزاران سال تاکنون در راستای حفظ و تداوم مراسم نوروز تلاش کنند. در ادامه خبرنگار خبرگزاری موج به دلیل اهمیت برگزاری آیین‌های جشن نوروز به گفت و گو با «حسین آذرپور» نشسته‌ است که در ادامه می‌خوانیم.

خاستگاه تاریخی آیین نوروز

آذرپور، نوروز را یکی از مهم‌ترین آیین‌های تاریخی ایرانیان دانست و گفت: در ادوار بسیار دور و اساطیری همواره برخی جشن‌های مختلف در فلات ایران وجود داشت، آیین‌هایی که بیش از هر چیز در پیوند با طبیعت و عناصر طبیعی بودند. نوروز در قیاس با یلده، مهرگان، تیرگان و ... اهمیت بیشتری دارد ، در واقع قدمت آن به تاریخ اسطوره‌ای ایران بر می‌گردد. بر اساس روایات تاریخی در ایام کهن، اعتدال بهاری، عید بهار یا عید رستاخیز در ایران مرسم بود و این جشن ادوار تاریخی با وجود تغییر ظواهر و برخی رسوم همچنان ماندگاری دارد.

حوزه تمدنی آیین نوروز

این استاد زبان و ادبیات فارسی، با بیان اینکه نوروز تنها محدود به جغرافیای ایران نیست می‌گوید: در این دوران همانند گذشته، جغرافیای فرهنگی نوروز محدود به ایران کنونی نیست، بلکه از قفقاز و کردستان و برخی از اعراب تا تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان با تفاوت‌هایی در رسوم، جشن نوروز را برگزار می‌کنند. نوروز در ناخودآگاه تاریخی ایرانیان صرف‌نظر از تفاوت‌های زبانی، لهجه‌ای، گویشی و تمایزات پوششی به منزله رویدادی فرهنگی منزلت و شأن خود را در طول سده‌ها حفظ کرده است. در بسیاری از مناطق تاریخی، نورز نماد داد، فراوانی نعمت، سعادت و برکت است. در واقع هنگامه نوروز به منزله اعتدال بهاری و احیای نشاط و روشنی پس از زمستان و تاریکی پنداشته می‌شود. به لحاظ مذهبی نیز جشن نوروز همواره با نیایش و سپاس از  پروردگار همراه بوده است. حتی در دوره ساسانیان، نوروز به مثابه آیینی مذهبی تلقی می‌شد و یکی از تجلیات برگزاری نوروز، جنبه اعتقادی آین است. این عید باستانی را می‌توان کهن‌ترین نماد فرهنگی ایران در طول تاریخ دانست که اقوام ایران، معتقدان ادیان و گروه‌های اجتماعی مختلف با اشتیاق آن را برپا می‌دارند.

نوروز و همبستگی فرهنگی- هویتی

وی در ادامه بیان داشت: نوروز به یکی از نمادهای ایرانی- اسلامی در طول چند قرن گذشته مبدل شده است، به طوری که قرآن کریم کتاب مقدس مسلمانان ایران نیز همواره یکی از ارکان خوان نوروزی به‌شمار می‌رود. هر چه فرهنگ و نمادهای مشترک فرهنگی در میان مردم سرزمین‌ها غنی‌تر و ژرف‌تر باشد تأثیرگذاری بیشتری بر ایجاد وفاق ملی و انسجام اجتماعی دارد و نوروز دیرپاترین جشن ایرانی و آیین مشترک و بدون مرز میان اقوام و حوزه تمدنی ایران است. نکته مشترک و شایان ذکر در جشن ها و آیین‌های تاریخی ایرانیان احترام و تکریم طعبیعت و مأنوس بودن مردم با عناصر طبیعت است.

گسترش فرهنگ نوروزی در دیگر کشورها

نوروزپور، شناخت فرهنگ نوروزی را ضروری دانست و اظهار داشت: امروز که این عید باشکوه با ریشه ایرانی در سازمان ملل متحد به ثبت جهانی رسیده است و به‌عنوان یک میراث‌گران بهای انسانی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است باید تلاش کرد تا آداب و سنن مربوط به آن را در میان کشورهایی که در یک حوزه تمدنی مشترک قرار دارند، تبیین و گسترش دهیم و از این فرصت برای مقابله با تهاجمات بزرگ علیه کشور جلوگیری کنیم. از این رو پژوهشگران فرهنگی، ادبی و گردشگری باید در راستای شناسایی فرهنگ اقوام گوناگون تحقیق و جستجو و سپس این روش‌ها را قالب‌های مختلف به مردم معرفی کنند تا به ارزش‌های قومی‌ دیگران پی ببرند و و با خرده فرهنگ‌ها آشنا ‌شوند.