به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، تالاب بین‌المللی گاوخونی با مساحت 47 هکتار در جنوب شرق اصفهان واقع شده است. درحال حاضر گاوخونی حال خوبی ندارد و خشکی که تالاب برای دو دهه با آن دست و پنجه نرم می‌کرد اکنون به جایی رسیده است که به گفته منصور شیشه‌فروش، مدیر‌کل مدیریت بحران استانداری اصفهان، روند خشکی به ۹۹ درصد رسیده است.

متأسفانه تدوین برنامه مدیریت زیست‌بومی تالاب گاوخونی برای حفظ تالاب نتیجه‌ای در پی نداشته و کلاف سردرگم حوضه آبریز زاینده‌رود آنقدر پیچیده شده که به نظر نمی‌رسد با وجود صنایع، کشاورزی و شرب، حفظ حیات این تالاب که از دیرباز زندگی‌بخش فلات مرکزی ایران بوده، در اولویت استان و کشور باشد.

در این رابطه الهه موحدی، کارشناس ارشد محیط زیست به خبرگزاری موج گفت: منابع آب زاینده‌رود که ابتدای آن سد زاینده‌رود و انتهای آن تالاب گاوخونی است، مجموعاً حدود یک میلیارد متر مکعب است که با احتساب انتقال آب از تونل‌های کوهرنگ 1 و کوهرنگ 2 ، به حدود یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب می‌رسد.

وی ادامه داد: مصارف حوزه آبریز زاینده‌رود، علاوه بر کشاورزی، صنعت و شرب استان اصفهان، شامل یزد و کاشان هم می‌شود و مجموع مصارف آن بیش از دو و نیم میلیارد مترمکعب است. یعنی مصارف آب در زاینده رود بیش از دو برابر منابع آن است.

این کارشناس محیط زیست معتقد است که به خاطر این مصرف زیاد آب، نه تنها آبی به تالاب گاوخونی نمی‌رسد بلکه بسیاری از مصرف کنندگان آب در کشاورزی در بالا دست سد گاوخونی هستند و پایین دست شهر اصفهان نیز به آب دسترسی ندارند.

موحدی بیان کرد: در این حوضه مصرف بسیار زیاد است و نه تنها تمام شهرهای استان اصفهان، آب خود را از زاینده‌رود رود می‌گیرند، بلکه در استان یزد و کاشان نیز مصارف آب از زاینده‌رود تعریف شده است.

وی افزود: مصارف آب بسیار زیادی برای زاینده‌رود تعریف شده است و بنابراین آب تالاب گاوخونی نمی‌رسد. حتی اگر سال آبی بسیار خوبی هم باشد کما اینکه سال 1401ـ 1402 یکی از سال‌های طلای استان اصفهان بود و بارشی که در استان داشتیم، حدود  30 درصد تا 40 درصد بالاتر از متوسط نرمال بود اما به دلیل همین مصارف بالا آبی به تالاب گاوخونی نرسیده است.

کارشناس ارشد محیط زیست با اشاره به اینکه هر چقدر که آب بیاید باز هم گرفتار مصرف زیاد می‌شود، بیان کرد: آبی که از سد زاینده‌رود رها می‌شود حدود 16 متر مکعب در ثانیه است در حالی که نصف این آب به تصفیه خانه بابا شیخعلی می‌رسد و نصف دیگر آن در بین راه به باغات بالادست در استان چهارمحال بختیاری می‌رود.

وی ادامه داد: برای اینکه تالاب گاوخونی احیا شود، تنها 140 میلیون متر مکعب آب می‌خواهد که یک ششم منابع آب زاینده رود است. برای آنکه آب به تالاب گاوخونی برسد، باید از زیر پل زاینده رود 300 میلیون متر مکعب آب عبور کند که نصف آن به تالاب برسد اما شما ببینید با این همه مصرف در بالا دست، آیا امکان این امر وجود دارد؟!

موحدی در پاسخ به اینکه آیا انتقال آب از دریای عمان می‌تواند به احیای زاینده‌رود منجر شود، گفت: خط انتقال آب از دریای عمان به اصفهان هم که مطرح شده است در حدود 200 تا 300 میلیون متر مکعب و بسیار جزئی است و نمی‌تواند اختلاف بین منابع و مصارف آب در اصفهان را جبران کند.

این کارشناس محیط زیست درباره راهکارهای احیای گاوخونی توضیح داد: کاری که برای احیای تالاب گاوخونی باید انجام داد این است که مصرف را کم کنیم و بارگذاری را نه تنها متوقف، بلکه کاهش دهیم. این در حالیست که در اصفهان برنامه‌ریزی برای ساخت 300 هزار واحد مسکونی جدید انجام شده است که این نشان می‌دهد ما نه تنها بارگذاری را کم نمی‌کنیم بلکه در خلاف جهت آن در حال حرکت هستیم.

وی تأکید کرد: بارگذاری باید کاهش پیدا کند و بسیاری از صنایع آب‌بر و حتی کم‌آبر نیز باید همراه با نیروهای کار خودشان به سواحل مکران منتقل شوند. باید از بار توسعه در کویر مرکزی ایران کاسته شده و توسعه صنعت و جمعیت در سواحل مکران گسترش یابد.