، قصد داریم به بررسی یکی از راه‌های تأمین حق مهر زوجه در صورت عدم پرداخت آن توسط  زوج بپردازیم. این راه توقیف اموال شوهر است که در قانون مدنی و آیین دادرسی مدنی ایران مورد تأیید قرار گرفته است. در این مقاله به تعریف مهریه، شرایط و نحوه توقیف اموال برای دریافت آن و نوع اموال قابل توقیف و غیر قابل توقیف خواهیم پرداخت.

مهریه چیست

مهریه مالی است که مرد در هنگام عقد نکاح اسلامی به زن خود می‌پردازد یا مکلف به پرداختِ آن می‌شود.  تعیین مقدار مهر منوط به رضایت طرفین است و به صورت توافقی تعیین می‌شود. مهریه شرط اصلی برای ازدواج نیست یعنی اگر در زمان عقد تعیین نشود عقد صحیح است. همچنین می‌توان آن را بعد از عقد نیز تعیین کرد.

مهریه انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• مهرالسمی: مهریه‌ای که زن و شوهر در زمان عقد یا بعد از آن، به توافق بر روی آن می‌رسند.
• مهرالمثل: زمانی که هنگام عقد مهریه ای برای زن مشخص نگردد، مهریه ای با نام مهر المثل به وی تعلق می گیر که این مهریه توسط دادگاه مشخص می گردد.
• مهرالمتعه: مهریه‌ای که در زمان طلاق به زن تعلق می گیرد. این مهریه برای جبران زحمات و خسارت‌های وارد شده به زن در دوران زندگی مشترک است.

درنتیجه مهریه به معنای هدیه‌ای است که شوهر به هنگام عقد نکاح به زن می‌دهد و جزء لازم عقد نکاح است. مقدار و نوع مهریه را زن و شوهر در هنگام عقد نکاح با هم تعیین می‌کنند و در صورت عدم تعیین، حکم به مهر المثل صادر می‌شود.

مثل به معنای همتای زن است که براساس سن، خانواده، زیبایی، دانش و سایر وجوه تعیین می‌شود. مهریه جزء حقوق زن محسوب می‌شود که در صورت عدم پرداخت آن، شوهر به زن بدهکار است و زن می‌تواند از راه‌های قانونی برای درخواست آن اقدام کند. مهریه می‌تواند به صورت نقدی، غیرنقدی یا ترکیبی از این دو باشد. مهریه نقدی می‌تواند به صورت پول نقد، سکه طلا یا ارز خارجی باشد. مهریه غیرنقدی نیز می‌تواند به صورت ملک، خودرو، لوازم منزل یا سایر اموال باشد.  زن می‌تواند در هر زمان پس از عقد، مهریه خود را مطالبه کند.

 در صورتی که مرد مهریه را پرداخت نکند، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، حکم توقیف اموال برای دریافت آن را دریافت کند. مهریه یکی از حقوق مالی زن در ازدواج است که در اسلام و قانون ایران به رسمیت شناخته شده است. مهریه می‌تواند به عنوان پشتوانه مالی زن در زندگی مشترک و در صورت طلاق باشد.

چه اموالی قابل توقیف برای مهریه هستند

به طور کلی هر نوع مالی که متعلق به شوهر و قابل فروش و قیمت‌گذاری باشد، قابل توقیف برای مهریه است. این اموال می‌توانند شامل زمین، باغ، منزل، مغازه، سهام، حساب بانکی، طلا و جواهر باشد.توقیف خودرو  بر اساس قانون جدید توقیف خودرو برای مهریه نیز امکانپذیر است.

در قانون، لیست مشخصی از اموال قابل توقیف برای مهریه وجود ندارد. با این حال، به طور کلی، هرگونه مالی که متعلق به مرد باشد و قابل ارزش گذاری باشد، می تواند برای مهریه توقیف شود. برخی از اموالی که به طور معمول برای مهریه توقیف می شوند عبارتند از:

• پول نقد
• طلا و جواهرات
• لوازم منزل
• خودرو
• زمین و ملک
• سهم الارث
• حقوق ناشی از قراردادها

البته باید توجه داشت که اموالی که به نام زن نیز باشند و یا به عنوان جهیزیه به زن داده شده باشند، قابل توقیف نیستند. همچنین اموالی که به عنوان حق شغلی شوهر محسوب می‌شوند و برای انجام کار شوهر لازم هستند نظیر ابزار و وسایل کار، نیز قابل توقیف نیستند.

توقیف اموال برای دریافت مهریه به چه صورت امکانپذیر است

توقیف اموال برای دریافت مهریه یکی از راه‌های قانونی برای مطالبه مهریه از مرد است. اگر مرد مهریه زن را پرداخت نکند، زن می‌تواند از راه‌های قانونی موجود کمک گرفته، حکم توقیف اموال مرد را برای دریافت مهریه دریافت کند. توقیف اموال برای دریافت مهریه به دو صورت امکانپذیر است:

توقیف اموال برای دریافت مهریه توسط اداره ثبت اسناد و املاک

در شیوه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، زوجه ابتدا می‌بایست به دفتر ازدواجی که عقد نکاح آنها در آنجا ثبت شده مراجعه کرده و درخواست مطالبه مهریه را تحویل سردفتر دهد. سردفتر پس از تکمیل مدارک، این درخواست را به اجرای ثبت فرستاده و پس از صدور اجرائیه، مراتب را به زوج ابلاغ و وی را مطلع می‌نماید. برای توقیف اموال توسط اداره ثبت اسناد و املاک، زن باید مدارک زیر را به همراه داشته باشد:

• عقدنامه
• شناسنامه و کارت ملی زن
• شناسنامه و کارت ملی مرد
• گواهی عدم پرداخت مهریه از دادگاه خانواده

مراحل توقیف اموال توسط اداره ثبت اسناد و املاک به شرح زیر است:

1. مراجعه زوجه به دفتر ازدواج

2. تحویل درخواست مطالبه مهریه به سردفتر

3. تکمیل مدارک توسط سردفتر

4. ارسال درخواست به اجرای ثبت

5. صدور اجرائیه توسط اجرای ثبت

6. ابلاغ اجرائیه به زوج

به این ترتیب زن می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک محل سکونت مرد، درخواست توقیف اموال مرد را برای دریافت مهریه ارائه دهد. اداره ثبت پس از بررسی مدارک و مستندات زن، اموال مرد را که قابل توقیف باشند، شناسایی و توقیف می‌کند.

توقیف اموال برای دریافت مهریه توسط دادگاه خانواده

زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده محل سکونت مرد، درخواست توقیف اموال مرد را برای دریافت مهریه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات زن، حکم توقیف اموال مرد را صادر می کند. برای توقیف اموال توسط دادگاه خانواده، زن باید مدارک زیر را به همراه داشته باشد:

• عقدنامه
• شناسنامه و کارت ملی زن
• شناسنامه و کارت ملی مرد
• گواهی عدم پرداخت مهریه از دادگاه خانواده

مراحل توقیف اموال توسط دادگاه خانواده

مراحل توقیف اموال توسط دادگاه خانواده به شرح زیر است:

1. زن با مدارک لازم به دادگاه خانواده محل سکونت مرد مراجعه می کند.
2. زن دادخواست توقیف اموال مرد را به دادگاه ارائه می دهد.
3. دادگاه، دادخواست زن را بررسی می کند.
4. در صورت احراز شرایط لازم، دادگاه، حکم توقیف اموال مرد را صادر می کند.
5. اموال توقیف شده توسط دادگاه خانواده، به مهر و موم می شود.
6. مرد باید ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ توقیف اموال، مهریه زن را پرداخت کند.

در نتیجه زن در صورت عدم پرداخت مهریه توسط شوهر، می‌تواند با اثبات عقد نکاح و حجم بدهی شوهر به دادگاه خانواده رجوع کند و خواستار تعقیب جزایی شوهر و یا توقیف اموال او باشد. دادگاه خانواده پس از بررسی اسناد و شواهد، در صورت صحت خواستگار، حکم تعقیب جزایی یا توقیف اموال را صادر خواهد کرد.

اموال غیر قابل توقیف برای مهریه

برخی از اموال وجود دارند که به موجب قانون، غیر قابل توقیف هستند. این اموال عبارتند از:

• اموالی که مورد نیاز مرد برای امرار معاش خود و خانواده اش باشد.
• اموالی که مورد نیاز مرد برای تحصیل یا اشتغال باشد.
• اموالی که در رهن یا بازداشت باشد.
• اموالی که متعلق به شخص ثالث باشد.
• - اموال مشترک زن و شوهر که به نام هر دو ثبت شده باشند.

درنهایت اینکه توقیف اموال برای دریافت مهریه یکی از راه های قانونی برای مطالبه مهریه از مرد است. زن می تواند با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک یا دادگاه خانواده، درخواست توقیف اموال مرد را برای دریافت مهریه ارائه دهد. اموال قابل توقیف برای مهریه، اموالی هستند که متعلق به مرد باشند و قابل ارزش گذاری باشند. برخی از اموال وجود دارند که به موجب قانون، غیر قابل توقیف هستند.  برای مشاوره با دکتر فیض آبادی وکیل پایه یک دادگستری می توانید به وب سایت موسسه حقوقی دادگستر مراجعه کنید.