به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، به کار بردن تکنیک‌های تازه برای هر شاعر و ادیب برای زیبایی و برجسته‌کردن اثر خود بسیار الزامی است تا در ذهن مخاطب باقی بماند. همچنین بکار بردن واژگان نو یا ترکیبات و استفاده از آرایه‌های ادبی از دیگر شگردهای شاعران معاصر است که یکی از این شاعران بلندآوازه فریدون توللی است، شاعری که در اشعار خود از انواع فراهنجاری به ویژه فراهنجاری معنایی استفاده چشمگیری کرده است.

سیر زندگی فریدون توللی

فریدون توللی در شهر شیراز چشم به جهان گشود و در همین شهر نیز درگذشت. او از همان کودکی به دنیای شعر و ادب علاقمند بود به‌طوریکه شاعری را از 1320 به طور پراکنده در مجلات ادبی به‌ویژه مجله سخن شروع کرد. در‌ ١٣٢٤ با چاپ اولین اثـرش «التفاصیل» که آمیخته‌ای از نظم و نثر طنز آمیز بود، نـامش بـر سـر‌ زبان‌ها‌ افتـاد‌ و بعـد از آن انتشار دفترهای شعریش هـمراه با نظریه هایش‌ او را به عنوان یک شاعر و نظریه پرداز به جامعه ادبی معرفی کرد. توللی در‌ عرصه‌ شعر‌ معاصر به عنوان یک شاعر رمانتیک نیمه سـنتی شناخته شده اسـت، در‌ سلوک‌ شعریش‌ به روایت دفترهای شـعرش و دیدگاه‌هایش فـراز و فرودهایی را پشت سر گذاشته که می‌توان برای‌ آن‌ سه‌ مرحله در نظر گرفت. توللی اول شاعری که بـه سبک کلاسیک شعر می‌گوید که التفاصیل‌ ماحصل‌ این مـرحله است. این اثر ترکیبـی اسـت از شعر و نثر در قالب سنتی که‌ مضامین‌ سیاسی و اجتماعی را در بافتی طنزآمیز ارائه می‌کنـد.

زبانش بسته به موضوع سخن گاه‌ کهنه‌ و گاه نو می‌شود. تصاویرش ترکیبی است از آنچـه در دیوان های قدما به‌ همراه‌ تصاویری از محیط زندگی شاعر بوده است.

توللی دوم از مجموعه رها آغاز شـده و تـا پایان نافـه  ادامه‌ پیـدا‌ می‌کنـد. رهـا بـا شعرهای سنتی شروع می‌شود و به طرف شعرهایی نیمه سنتی پیش مـی‌رود‌. وجـه غالب این دفتر رویکرد به قالب‌های نیمه سنتی و مضامین لیریک است. چهره اصلی شـاعر‌ بـه‌عـنوان شاعر رمانتیک متمایل به قالب‌های نیمه سنتی در همین دفتر آشکار‌ می‌شود‌.

توللی سوم از دفتر پویه  آغاز‌ شده‌ و در دفـترهای شـگرف و بازگشـت ادامـه‌ پیـدا‌ می‌کند. در‌ این‌ مرحله‌ شاعر به تکرار خود پرداخته و شعرش‌ مـلال‌ آور اسـت.

نگاهی به‌ ساختار‌ و محتوای‌ قصاید توللی

توللی‌ در‌ مجموع 17 قصیده دارد‌ کـه‌ 9 مورد آن در مجموعه «شگرف» و هشت مـورد در مجموعه «بازگشت» آمده است. کوتاه‌ترین‌ آنها‌ قـصیده «خزان » 13بیت و طولانی‌تـرین‌ آنها‌ قـصید «بت‌ تاشان‌ » 50‌ بیت دارد.

مـحتوای قـصاید توللی

با وجود اندک بودن تعداد قـصاید تـوللی، مـوضوعات مـتنوعی چـون وصـف طبیعـت، مـدح، مفاخره، شکوائیه، حسب حال، اخلاق و مسائل سیاسی و اجتماعی را شامل می‌شـود‌. از‌ ایـن میان توصیف با بیشترین کاربرد، هفت قصیده را در بر می‌گیرد اما مفاخره و مسائل فلسفیی با کمترین کاربرد، هر کدام یک قصیده را به خود اختصاص داده‌اند .

بیشتر بخوانید: 

علامه قزوینی؛ پدر علم کتابشناسی در عرصه ادبیات فارسی/مصحح متون کهن و نویسنده متفکر

۱ خرداد، روز بزرگداشت ملاصدرا دانشمند بزرگ ایرانی+زندگینامه ملاصدرا

ابوالقاسم فردوسی؛ شاعری حماسه سرا و حکیمی خردمند/ پاسدار راستین سنت‌های ملی کشور

رهی معیری، خالق تصنیف‌های بی‌بدیل و از غزل‌سرایان سرآمد معاصر

استاد شهریار عامل وحدت فرهنگی و انسجام ملی است

ساختار قصاید تـوللی

در مقایسه‌ با‌ قصاید‌ چهاربخشی و کامل کهن کـه از تغـزل ، تخلـص‌، تنـه اصلی و شریطه‌ تشکیل‌ می‌شدند‌؛ هیچیک از قصاید توللی از این مزیت برخوردار نیست، اما در پنج قصیده، شاعر به دو موضوع پرداخته و آنها را بـا نـشانه سـتاره (*) از هم جدا کرده‌ است. بخـش اول این قـصاید کـه بیشتر ابیات را در بر می‌گیرد، در وصف طبیعت اسـت وحکـم همـان تغـزل را دارد و بخش دوم که کوتاه‌تر است، موضوعش معمولا مسائل عاشقانه‌ است‌. از نظر شــریطه، تـنها قـصیده «باغ صنوبر» در مدح همسر شاعر که با آرزوی شکفتگی و شـادابی برای او پایان می‌یابد، به گونه‌ای دعای تأبید پایان قصاید کهن راتداعی می‌کند:

ای بوستان‌ عشق فریدون شکفته باش کز هرچه دلپذیر بود در جهان سـری

ویژگی‌های زبانی قصاید توللی

زبان قصاید توللی سـاده و فـصیح اسـت، در آن صلابت و فخامت زبان‌ قصـاید‌ خراسـانی دیـده نمی‌شود و با‌ این‌ که قالب قـصیده، زبـانی کهن و پرصلابت می‌طلبد، از ویژگی‌های زبان کهن که در قصاید دیگر شاعران قصیده پرداز به‌وفور دیده می‌شود، در قصـاید او کمتـر می‌تـوان نـشـانی یافـت. نکته دیگر این که‌ تـوللی‌ واژه‌هـای امروزی ماننـد: تــرن، بـخـاری و ارز دلاری را ماننـد میرزاده عشقی و فرخی یزدی در کنار واژه‌های ‌‌کهن‌ به کار می‌برد و از جملاتی بـا ساختار نـحوی مـستقیم فراوان بهره می‌برد که‌ این‌ امر‌ به امروزینگی و سادگی زبان او کمک می‌کنـد.