،  اظهارات اخیر مهدی صفری، معاون سابق وزارت امور خارجه ایران، مبنی بر استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌های بریکس برای جذب سرمایه‌گذاری، توجهات زیادی را جلب کرده است. این اظهارات در شرایطی مطرح شده که رمزارزها نه تنها به یک ابزار مالی کلیدی در تجارت جهانی تبدیل شده‌اند، بلکه در ایران به مثابه راهکاری استراتژیک برای مقابله با فشارهای اقتصادی و حتی مدیریت بحران‌های داخلی به سمت استفاده از رمز ارزها رفته است.

نقش رمزارز در دنیای تجارت امروز

در سال ۲۰۲۵، رمزارزها فراتر از یک دارایی، به ستون فقرات تجارت بین‌المللی تبدیل شده‌اند. طبق شاخص پذیرش جهانی کریپتو چینالیسیس ۲۰۲۵، کشورهایی مانند هند و ایالات متحده پیشتاز پذیرش رمزارزها هستند و حجم معاملات فرامرزی با استفاده از استیبل‌کوین‌ها به میلیاردها دلار رسیده است.

این ابزارها با کاهش واسطه‌ها، هزینه‌های تراکنش را تا ۸۰ درصد پایین می‌آورند و مدت زمان تسویه حساب‌ها را کاهش می‌دهند،  که این امر به ویژه برای تجارت کوچک و متوسط در کشورهای در حال توسعه حیاتی است. بلاکچین به عنوان زیربنای رمزارزها، شفافیت زنجیره تأمین را افزایش داده و امکان توکنیزه کردن دارایی‌ها (مانند سهام، املاک و کالاها) را فراهم کرده است. پیش‌بینی می‌شود تا پایان ۲۰۲۵، بیش از ۵۰ درصد تراکنش‌های بانکی از فناوری بلاکچین بهره ببرند.

علاوه بر این، سیستم پرداخت بریکس (BRICS Pay) به عنوان یک پلتفرم غیرمتمرکز، در حال رقابت با سوئیفت است و امکان معاملات چندارزی بدون وابستگی به دلار را برای اعضای بریکس فراهم می‌کند که ایران یکی از اعضای اصلی این سازمان محسوب می‌شود. این سیستم، که ایران نیز در توسعه آن نقش دارد، هزینه‌های تجارت را تا ۹۰ درصد کاهش می‌دهد و حمایت از تحریم‌ها را خنثی می‌کند. در مجموع، رمزارزها تجارت جهانی را دموکراتیک‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر کرده‌اند.

 نقش رمزارز در ایران و دور زدن تحریم‌ها

ایران، به عنوان یکی از پیشگامان استفاده از رمزارز برای مقابله با تحریم‌ها، در سال ۲۰۲۵ حجم قابل توجهی از صادرات نفت و کالاها را از طریق رمز ارز تسویه کرده است. علی‌رغم تحریم‌های اخیر خزانه‌داری آمریکا علیه شبکه‌های مالی کریپتویی مرتبط با ایران، حجم معاملات همچنان بالاست. در همین راستا بانک مرکزی در حال توسعه ریال دیجیتال است. براین اساس سازمان بریکس، همان‌طور که صفری تأکید کرده، بهترین فرصت است؛ ایران پیشنهاد لینک تمام سیستم‌های پرداخت بریکس را داده و اتصال سیستم مالی شتاب به سیستم مالی «میر» روسیه از آبان سال گذشته آغاز شده است.

این ساختارها فرصتی برای دور زدن تحریم‌های بانکی اعمالی از سوی غرب و همچنین جذب سرمایه‌گذاری خارجی از چین، روسیه و هند را تسهیل می‌کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که کریپتو ۲۰-۳۰ درصد تجارت غیررسمی ایران را پوشش می‌دهد و پتانسیل دو برابر شدن تا پایان ۱۴۰۴ را دارد.

با توجه به استفاده از انرژی در تولید رمز ارز، ایران می‌تواند با بهره‌گیری از پتانسیل بریکس، سرمایه‌گذاری خارجی برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر جذب کند؛ مثلاً چین در حال سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در انرژی خورشیدی است که مازاد آن برای ماینینگ استفاده شود. ریال دیجیتال نیز می‌تواند بهینه‌سازی مصرف را از طریق توکنیزه کردن انرژی فراهم کند. در نهایت، مدیریت هوشمند ماینینگ می‌تواند ناترازی را به فرصت صادراتی تبدیل کند، همان‌طور که صفری بر استفاده از بریکس تأکید دارد. بنابراین رمزارزها، به ویژه در چارچوب بریکس، نه تنها کلید دور زدن تحریم‌ها بلکه راهکاری برای تجارت جهانی و حتی بحران انرژی ایران هستند.