، حسین افشین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در مراسم افتتاح نمایشگاه توانمندی‌های اقتصاد دریا محور، ناکافی بودن داده‌های دریایی را مانع اصلی شکل‌گیری مدیریت هوشمند بنادر و اقتصاد دریایی پایدار کشور دانست.

وی گفت: کشوری که مدیریت هوشمند بندر نداشته باشد، در عمل بخش بزرگی از تجارت جهانی را به دیگران واگذار می‌کند. بنادری که داده ندارند، آینده ندارند. بزرگ‌ترین چالش امروز ما کمبود داده‌های دریایی است؛ هنوز دریا را به‌طور نظام‌مند اندازه‌گیری نمی‌کنیم، اما انتظار بهره‌برداری پایدار داریم.

افشین با اشاره به نقش فناوری در تحول اقتصاد دریا افزود: در جهانی که سرعت فهم، تعیین‌کننده است، آن‌که زودتر ببیند، برنده است. در اقتصاد دریا نیز هرکه زودتر موج فناوری را ببیند و حرکت کند، آینده را از آن خود خواهد کرد.

وی گفت: بخش عمده تجارت جهانی از مسیرهای دریایی می‌گذرد و منابع عظیم انرژی در فراساحل نهفته است، اما آینده این حوزه دیگر با افزایش اسکله‌ها و توسعه فیزیکی تعریف نمی‌شود؛ بلکه فناوری، هوش مصنوعی و داده‌های دقیق تعیین‌کننده خواهند بود.

به گفته معاون رئیس‌جمهور، هوش مصنوعی نخستین انقلابی است که دریا را دگرگون کرده است. الگوریتم‌ها امروز مسیر کشتی‌ها را بهینه می‌کنند، مصرف سوخت را کاهش می‌دهند، آلودگی‌ها را پیش‌بینی می‌کنند و بنادر سنتی را به ساختارهای هوشمند سازگار با استانداردهای نوین جهانی تبدیل کرده‌اند.

افشین ادامه داد: فناوری‌های رباتیک و پهپادهای زیردریایی اکنون چشم انسان را به عمق دریا برده‌اند؛ آن‌ها نقشه‌برداری، پایش و حتی عملیات نجات را بدون خطر انجام می‌دهند. کشوری که چنین ابزارهایی نداشته باشد، عملاً دریا را نمی‌بیند و اگر نبیند، عقب می‌ماند.

وی تصریح کرد: انرژی‌های فراساحلی، از توربین‌های بادی تا فناوری بهره‌گیری از موج و جزر و مد، فصل تازه‌ای از اقتصاد پاک را رقم زده‌اند. کشوری که توان استخراج انرژی از دریا را نداشته باشد، حتی در خشکی هم برتری نخواهد داشت. آینده انرژی زیر پرچم بادهای دریا نهفته است.

معاون علمی رئیس جمهور افزود: قوانین فعلی کشور با فناوری‌های نوین هماهنگ نیست، کمبود نیروی متخصص و تهدیدات سایبری نیز بر پیچیدگی مدیریت دریا افزوده است. اگر این چالش‌ها جدی گرفته نشود، فرصت‌های دریایی به دغدغه‌های ملی تبدیل خواهند شد.

افشین تأکید کرد: باید «نقشه‌راه پژوهشی اقتصاد دانش‌بنیان دریامحور» با محوریت هوش مصنوعی تدوین شود و مراکز نوآوری و آزمایشگاه‌های تخصصی در کنار دانشگاه‌ها و صنایع دریایی شکل بگیرد تا همکاری پژوهشگر، صنعتگر و سیاست‌گذار به صحنه واقعی دریا منتقل شود.

وی افزود: حمایت از استارت‌آپ‌های دریایی، که حامل نوآوری‌های حساس در حوزه حسگرها، ردیابی هوشمند و خودران‌سازی هستند، اولویت دولت خواهد بود. دریا مرز نمی‌شناسد، همان‌طور که فناوری نیز فراتر از مرزهای سیاسی عمل می‌کند؛ بنابراین همکاری ملی و بین‌المللی در فناوری‌های دریایی ضروری است.

افشین هشدار داد: اگر دریا را تنها یک فرصت اقتصادی ببینیم، نیمی از ماجرا را از دست داده‌ایم. دریا عرصه رقابت فناورانه و میدان دیدن، فهمیدن و پیش‌افتادن است؛ آینده اقتصاد دریا با فناوری نوشته شده و پژوهش هدفمند سوخت این موتور توسعه است.

وی گفت: یا به‌موقع وارد اقتصاد جدید دریا می‌شویم، یا برای همیشه واردات‌محور باقی می‌مانیم. دریا منتظر ما نمی‌ماند؛ موج‌ها اگر از سر ما بگذرند، بازنمی‌گردند. اگر اقتصاد دریا با فناوری پیوند بخورد، می‌تواند ستون توسعه پایدار و رقابت‌پذیری ملی شود و سواحل ایران را از مرز به سکوی پرتاب توسعه تبدیل کند.