، تحول دیجیتال یا «انقلاب صنعتی چهارم» دیگر یک انتخاب نیست؛ واقعیتی است که مسیر آینده صنایع جهان را تعیین می‌کند. برخلاف انقلاب‌های صنعتی پیشین که بیشتر بر مکانیزاسیون، برق و اتوماسیون خطی تکیه داشتند، صنعت ۴.۰ مفهومی است که تمامی اجزای زنجیره ارزش را از طریق فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، رباتیک پیشرفته، پردازش ابری و محاسبات لبه به هم متصل می‌کند. 

در این مسیر، فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد کشور و یکی از ۱۰ شرکت برتر جهان در این حوزه، نقشی فراتر از تولیدکننده ایفا می‌کند: قهرمان تحول فناورانه که همزمان نقش حامی، سرمایه‌گذار، توسعه‌دهنده زیرساخت و الگوساز ملی را برعهده دارد. 

ایده ایجاد یک آزمایشگاه جامع صنعت ۴.۰ در کشور، با هدف پایان دادن به پراکندگی و محدودیت دسترسی صنایع به فناوری‌های نو، در تعامل میان دانشگاه صنعتی اصفهان و گروه فولاد مبارکه شکل گرفت. این همکاری از ابتدای طراحی تا مرحله بهره‌برداری با حمایت ویژه فولاد مبارکه پیش رفت. فولاد مبارکه نه‌تنها منابع مالی را تأمین کرد، بلکه با انتقال تجربه، تامین تجهیزات، طراحی زیرساخت‌ها و پیوند با اکوسیستم‌های فناور، ستون اصلی این پروژه شد. 

زیرساخت‌ها و فناوری‌ها 

آزمایشگاه در فضایی بیش از ۵۰۰ متر مربع ایجاد شده است و شامل دو سالن پیشرفته‌ رباتیک، بخش‌های اختصاصی واقعیت افزوده و مجازی، تجهیزات مکانیکی دقیق و شبکه‌های ارتباطی هوشمند است. فناوری‌های تحت پوشش آن عبارت‌اند از: رباتیک صنعتی و همکار برای بهینه‌سازی فرآیندها؛ هوش مصنوعی و یادگیری ماشین جهت پیش‌بینی و کنترل هوشمند فرآیندهای تولید؛ اینترنت اشیاء (IoT) برای اتصال لحظه‌ای ماشین‌آلات، سنسورها و سیستم‌های نظارتی؛ ساخت افزایشی (Additive Manufacturing)؛ کارخانه هوشمند( Smart Factory ) با پیاده‌سازی یکپارچه نرم‌افزار و سخت‌افزار. 

راهبرد کلان فولاد مبارکه در نوآوری و تحول دیجیتال 

براساس رویکرد مدیرعامل گروه، فولاد مبارکه مسیر توسعه را از اتکا به مهندسی معکوس و خودکفایی ۹۰ درصدی، به سوی توسعه خلاق، نوآوری و فناوری‌های آینده‌محور هدایت کرده است. فلسفه این رویکرد بر چند اصل استوار است که شامل «الگوسازی ملی در حوزه هوش مصنوعی و انتقال تجربه به صنایع کوچک‌تر»، «سرمایه‌گذاری راهبردی در شرکت‌های دانش‌بنیان (۱۰ شرکت در حوزه صنعت ۴.۰) »، «ایجاد بسترهای همکاری بین بنگاه‌های بزرگ و کوچک برای جلوگیری از شکست پروژه‌های فناورانه»، «توسعه زیست‌بوم نوآوری با حمایت مالی و قراردادی بلندمدت از شرکت‌های دانش‌بنیان» هستند. 

همکاری‌های چندلایه فولاد مبارکه با مراکز علمی 

همکاری با دانشگاه صنعتی اصفهان فراتر از یک پروژه مشترک است و شامل تحقیق و توسعه، آموزش تخصصی نیروهای انسانی، تبادل فناوری و ایجاد فضای کار مشترک برای تیم‌های دانشگاهی و صنعتی می‌شود. در کنار آن، شرکت ایریسا به عنوان بازوی فناوری گروه فولاد مبارکه، طراحی، مهندسی و نصب تجهیزات آزمایشگاه را انجام داده است. 

آزمایشگاه صنعت ۴.۰ می‌تواند هزینه‌های تست تجهیزات جدید را به‌طور چشم‌گیری کاهش دهد، سرعت تجاری‌سازی فناوری‌های نو را بالا ببرد، بهره‌وری و کیفیت محصولات فولادی را ارتقا دهد، زمان توقف خطوط تولید را با پیش‌بینی هوشمند خرابی‌ها کاهش دهد و مسیر صادرات فناوری بومی در حوزه فولاد را هموار کند. 

برنامه‌های آینده و چشم‌انداز 

فولاد مبارکه این آزمایشگاه را نقطه عطفی برای تبدیل اصفهان به قطب ملی نوآوری می‌داند. سایر برنامه‌ها در این بخش شامل تامین پایدار گاز و برق با انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، گسترش همکاری بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی و رباتیک صنعتی و ارتقای سهم تحقیق و توسعه به سطح شرکت‌های فولادی پیشرو جهان (۳ تا ۴ درصد درآمد) است. 

آزمایشگاه صنعت ۴.۰ در دانشگاه صنعتی اصفهان، تنها یک مرکز آزمایشگاهی نیست؛ بلکه نماد تغییر نگرش صنعتی کشور است. فولاد مبارکه با ایفای نقشی جامع به عنوان طراح، سرمایه‌گذار، تسهیل‌گر فناوری و الگوساز ملی، نشان داده که مسیر توسعه پایدار از پیوند واقعی صنعت و دانشگاه می‌گذرد. این پروژه نه‌تنها گامی راهبردی برای صنعت فولاد، بلکه الگویی برای کلیت اقتصاد ایران در گذار به عصر دیجیتال است.