معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور افزود: راهبردی که رهبری معظم انقلاب سال‌ها پیش شاید بیش از ۲۰ سال پیش تحت عنوان جنبش نرم‌افزاری شروع کردند در دوران  شهید رئیسی به بلوغ رسیده بود و تغییر راهبری این زیست بوم از یک زیست‌بوم صرفاً علمی و فناوری و افتخارآفرین به یک زیست بوم مؤثر در اقتصاد در مسیر توجه ایشان قرار گرفت و شما خروجی این نگرشی که ایشان داشتند را در عنوان معاونت علمی می‌بینید.

وی با اشاره به تأکیدات رئیس جمهور شهید بر استفاده از نخبگان چه به صورت فردی و چه شرکت‌های دانش‌بنیان و در همه ساختارهای کشور، گفت: شهید رئیسی برای بار اول که خدمتشان رسیدم، دو راهبرد جدی ترسیم کردند، اولش این بود که دستاوردهای علمی و فناوری کشور در این سال‌ها باید به شکل جدی و واقعی و مؤثر در زندگی مردم به همه حوزه‌های اقتصاد، کشاورزی، صنعت، سلامت، نفت و پتروشیمی  و همه حوزه‌های دیگر  نفوذ پیدا کند. نکته دوم اینکه این توجه به اقتصاد نباید شما را  از آینده غافل کند. نگاه راهبردی به توسعه فناوری‌های آینده این هم یکی از نکات مورد‌توجه خاص ایشان بود یعنی یک نگاه به آنچه در گذشته داریم و استفاده از آن در اقتصادمان و یک نگاه در آینده و دستاوردهایی که باید داشته باشیم.

دهقانی بیان کرد: در قانون برنامه هفتم  بندی آمد که مورد حمایت ایشان قرار گرفت و به آن توجه  داشتند، اینکه کشور باید طی برنامه هفتم ۶ مجموعه بزرگ تراز در آفرینش فناوری‌های روز داشته باشد موضوعات مختلفی مثل زیست مهندسی میکروالکترونیک، علوم شناختی اعصاب و مغز و همین‌طور مسئله هوش مصنوعی و بلوغ و فناوری‌های کوانتوم از جمله این محورهاست. 

رئیس بنیاد ملی نخبگان اظهار کرد: میخواهم دو نگاه ایشان هم نگاه کاربست علم و فناوری در توسعه اقتصاد و هم نگاه به آینده برای غافل نبودن از پیشرفت و توسعه اشاره کنم. ما سعی کرده‌ایم در طول دو سالی که در خدمت ایشان بوده‌ایم، روی این دو محور همه برنامه‌ریزی‌های عمومی معاونت علمی را انجام بدهیم.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه  در حوزه فناوری آنچه ایشان به‌عنوان افق ترسیم می‌کردند چه بود، گفت: خوشبختانه کشور در سال‌های گذشته رتبه‌های خیلی خوبی در حوزه علم و فناوری کسب کرده و مردم بارها  چه در حوزه فناوری‌های زیستی و چه در حوزه فناوری‌های نانو و حوزه فناوری‌های هوش مصنوعی شنیده‌اند. حتی ما دستاوردها و رتبه‌های خوب جهانی داریم، منتها توجه ایشان این بود که در حوزه‌های راهبردی که اشاره کردم و نمونه‌هایش را گفتم در منطقه حتماً بتوانیم در طول برنامه هفتم در جایگاه‌های اول تا سوم  قرار بگیریم. نگاه دوم نیز این بود که توجه واقعی داشتند به اینکه زیرساخت‌های موردنیاز برای فناوری‌ها آماده شود. زمانی توسعه فناوری در قالب آزمایشگاه‌های کوچک در قالب شرکت‌های دانش بنیان کوچک و نوپا قابل تصور بود، اما در دنیای امروز که هر روز دارد از نگاه فناوری پیشرفت می‌کند توجه به ساختارهای متمرکز ساختارهای بزرگ و ملی یک نگاه راهبردی است که باز ایشان این را به ما تذکر می‌دادند این نگاهی که در کشور حداقل ۶ مجموعه بزرگ آزمایشگاه و مرکز آفرینش فناوری‌های پیشرفته داشته باشیم از جمله توجهات خاصی بود که ایشان داشتند.

معاون علمی رئیس‌جمهور همچنین درباره نگاه رئیس‌جمهور شهید به حوزه نخبگانی و حفظ نخبگان گفت: آقای رئیسی نگاهش به نخبگان، یک نگاه فراتر از یک بخشی از جامعه بود. من به معنی واقعی کلمه در سیاست‌های ایشان، نگاه حکمرانی نخبگانی را می‌دیدم، یعنی تاکید داشتند مسائل کشور امروز فقط و فقط با کمک و همکاری نخبگان کشور حل می‌شود. ما از نظر منابع در کشور محدودیت داریم، بالاخره فروش نفت محدودی داریم، منابع محدودی داریم که دولت باید‌گذران کند و امور روزمره‌اش را انجام بدهد، اگر قرار باشد پیشرفتی در کشور اتفاق بیفتد این پیشرفت از مسیر سرمایه‌گذاری‌های پولی و مالی مجدد لزوماً نیست، چون فضایش مناسب نیست این پیشرفت از جنس اصلاح فرایندهای حکمرانی به سمت فرایندهای هوشمندانه و نخبگانی است تأکیدی که ایشان داشتند و همه وزرا در دولت بارها شنیده‌ایم می‌فرمودند که حتی اگر نخبگان حوزه شما با دولت موافق و همراه نیستند نظراتشان را بگیرید و استفاده کنید.

وی ضمن تاکید بر اینکه من معتقدم تنها مسیر پیشرفتی که حضرت آقا دنبال می‌کنند و رشدی که ما انتظار داریم در کشور اتفاق بیفتد استفاده از نخبگان در ارکان حکمرانی و استفاده از نخبگان در حل مسائل کشور است، تصریح کرد: مسائل این کشور راهکارهایش راهکارهای نخبگانی است نه راهکارهای مالی و سرمایه‌ای و منابعی. لذا این سیاست را شما حتی در دولت می‌بینید. من فکر نمی‌کنم در طول این سال‌ها دولتی جوان‌تر از دولت ایشان ما تجربه کرده باشیم و یا شما در رده‌های میانی مدیریت در وزارتخانه‌های مختلف وزارت صنعت و معدن وزارت جهاد کشاورزی وزارت بهداشت وزارت علوم مدیران جوان دهه شصتی و دهه هفتی ببینید که این‌ها کاملاً با نگاه نخبگانی دارند کار و فعالیت می‌کنند این نگاهشان در کلان نخبگان بود.

رئیس بنیاد ملی نخبگان خاطرنشان کرد: در مسائل صنفی نخبگان در مسائل رسیدگی و توجه به نخبگان هم من فکر نمی‌کنم دغدغه‌ای بیشتر از این را در هیچ حوزه‌ای از ایشان من شنیده باشم بلا استثنا هر جلسه‌ای که من خدمت ایشان می‌رسیدم، اولین سوالشان این بود که وضعیت نخبگان کشور فضای نخبگانی کشور چه کار دارید می‌کنید و چه کار می‌توانم بکنم. من خاطرم است مسئله شرایط پزشکان و پرستاران و کادر درمان را با ایشان مطرح کردم کمتر از دو هفته با تمام موثرین این حوزه جلسات فشرده گذاشتند و یک جلسه‌ای که ما خدمت ایشان بودیم که منجر شد به ۱۲ راهکار عملیاتی ۳ ساعت تقریباً طول کشید ۳ ساعت متمرکز بر آنچه که دولت می‌تواند انجام بدهد برای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی نخبه‌اش من خاطرم است موارد متعددی مطرح می‌شد در آن جلسه حاج آقا می‌فرمودند این موارد عمومی است توصیه است عملیاتی چه کار می‌توانید انجام بدهید. اینکه مثلاً توصیه کنیم که تکریم نخبگان در حوزه پزشکی این را که همه می‌دانند که باید انجام بشود دقیقاً عملیاتی چه کار کجا و به چه تعدادی و چه زمانی خیلی تاکید به این واژه علی العرض داشتند، لذا این هم یک نکته توجه دیگری شد. آخرین استوری صفحه رسمی ایشان اگر خاطرتان باشد دستورشان به بنده بود که در شورای عالی فضای مجازی کمیته‌ای برای حفظ و نگهداری و تقویت نیروی انسانی نخبه کشور در حوزه فضای مجازی و حوزه‌های نرم تشکیل شود.

دهقانی ضمن اشاره به اینکه ایشان معتقد بود بزرگترین حمایت از جریان نخبگی کشور ایجاد کردن زمین بازی برای تاثیرگذاریی‌شان در ارکان مختلف از مشورت دادن تا حوزه‌های مدیریتی بود، گفت: همین توجه ویژه بود که ارتباطات ما را با بچه‌های ایرانی خارج از کشور توسعه داد من افتخار می‌کنم که طبق آمار سامانه‌های جذب، شناسایی و توسعه همکاری بین‌المللی ما سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ همکاری‌هایمان با ایرانی‌های خارج کشور در حوزه نخبگان سه برابر شد. بازگشت نخبگان ما از ۲۰۰ دانشگاه برتر به کشور ۱/۸ برابر ارتقا پیدا کرده بود همه و همه به خاطر این توجه ویژه‌ای بود که ایشان به این حوزه داشت.

وی ادامه داد: این نخبگانی که برگشتند یک عده‌شان به عنوان اعضای هیئت علمی مشغول به کار شدند یک عده‌شان که قریب به ۳۵۰ تا ۳۶۰ نفرشان بود فرصت ایجاد شرکت‌های دانش بنیان برایشان ایجاد می‌شد و یک عده دیگری هم به شکل نیروهای متخصص در شرکت‌های دانش بنیان فرصت همکاری پیدا می‌کردند. این یک طرف یک نگاه دیگری که شهید رئیسی داشت که نگاه بسیار متعالی بود این بود که بچه‌های ایرانی که خارج از کشور هستند ولی به هر دلیلی زندگی تشکیل داده‌اند و شرایطی دارند که نمی‌توانند برگردند به کشور و علاقمند هستند خدمتی به کشور بکنند این‌ها هم بچه‌های کشور هستند. ما سال گذشته بیش از ۲۰۰ مورد پروژه‌های راهبردی با بچه‌های ایرانی که در خارج از کشور بودند تعریف کردیم که آنجا انجام دادند و خدماتشان را در اینجا استفاده کردند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور در پاسخ به این سوال که مهم‌ترین حمایت آقای رئیس جمهور از شرکت‌های دانش بنیان چه بود؟ گفت: مهم‌ترین نکته‌ای که حاج آقا به من تاکید می‌کردند می‌گفتند آقای دهقانی بزرگ‌ترین کاری که شما باید انجام بدهید، این است که همه دستگاه‌های کشور، همه دولت را برای استفاده از محصول و خدمت شرکت‌های دانش بنیان سرخظ کنید. ببینید این که من می گویم آقای رئیسی یک آدم فکور و راهبردی بود، همین جاهاست. به جرأت می گویم بزرگ‌ترین حامی فکری، حامی گفتمانی و حامی سیاستی جریان دانش بنیان کشور طی سال‌های گذشته حضرت آقا بود و بزرگ‌ترین حامی اجرایی فرامین حضرت آقا برای توسعه اقتصاد دانش بنیان شخص آقای رئیسی بود یعنی ایشان شخصاً داعیه دار توسعه بازار دانش بنیان‌ها بود، ایشان بارها می‌فرمودند به هیچ وجه اجازه ندهید کالا و خدمتی که در کشور وجود دارد، شرکت دانش بنیان می‌تواند تأمین کند از خارجی تهیه شود و برای شأن خط قرمز بود.

وی افزود: من خاطرم است یک بار گله‌ای می‌کردم و گفتم فلان شرکت و فلان مجموعه دولتی این کالا وجود دارد و خدمتش این جوری است، ایشان تند شدند و گفتند بیخود کردند که همچین کاری کردند، این وظیفه شماست و شما باید مدعی شرکتهای دانش بنیان‌ها باشید و اگر لازم شد من هم ورود می‌کنم، در دولت اصلاً پذیرفته نیست کالایی که در کشور تولید می‌شود از خارج وارد کنیم، نتیجه این حمایت داحیانه و داعیانه، ایشان هم هوشمندانه حمایت می‌کرد و شخصاً مدعی حمایت از این بازار بود، اتفاقات شگرفی بود که سال گذشته افتاد.

دهقانی فیروزآبادی به ذکر مثال‌هایی پیرامون نتایج حمایت‌های رئیس جمهور شهید از دانش بنیان‌ها پرداخت و گفت: این که وزارت نفت امروز بیش از یک و هشت دهم میلیارد دلار قرارداد با دانش بنیان‌ها بسته است نتیجه آن حمایت هاست، این که دانش بنیان‌های ما سال گذشته ۵۳۰ همت فروش داشتند یعنی اگر معادل کنیم این عدد را با ارز دولتی، چیزی قریب به ۲۰ میلیارد دلار، اشاره کنم سال گذشته دانش بنیان‌ها ۵ میلیارد دلار ارز گرفتند، دو و نیم میلیارد دلار صادرات داشتند که ارزش متوسط صادرات شأن نسبت به کالاهای صادراتی دو برابر بود. دانش بنیان‌های ما همه محصول‌های شأن دانش بنیان نیست، در سبدشان دانش بنیان و و غیردانش بنیان هم بود و با این اوصاف دو برابر کالاهای صادراتی بود، دو و نیم میلیارد دلار محصول و خدمتی که فروختند به کشور که عموماً شصت – هفتاد درصد قیمت خارجی ارزش دارد، آن بحثی که دوستمان اشاره کردند، بحث صرفه جویی ارزی یعنی ۵ میلیارد دلار ارز تخصیص گرفتند، دو و نیم میلیارد دلار صادرات کردند که این عدد دو برابر سال ۱۴۰۱ بود که صادرات مان در ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ سه برابر شد در دانش بنیان‌ها، در نقطه مقابل قریب به معادل خارجی ۳۰ میلیارد دلار کالا و خدمت به کشور دادند. دارویی که ما باید تا دیروز ۱۸۰ میلیون دلار هزینه می‌کردیم برای آن که از خارج بیاوریم صرفاً با ۲۰ میلیون دلار تأمین ارزی در کشور تأمین شد و مردم اصلاً احساس نکردند که ما تحریم شدیم.

وی با بیان این مطلب که سال گذشته قریب به ۷ هزار میلیارد تومان بودجه داشتیم، سال ۱۴۰۳ که در آن هستیم با وجود همه مسائل و مشکلات کشور ظرفیت بودجه‌ای معاونت علمی الان براساس قانون برنامه هفتم و قانون بودجه بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان است، گفت: یک منابع مستقیم بودجه عمومی که قریب به ۴-۵ همت است و یک رشد ۲۰ درصدی داشته است، یک منبعی ایشان تاکید داشت و در مجموعه سران قوا تاکید داشتند و با کمک شأن تصویب شد یک بسته ۷ هزار میلیارد تومانی برای سال ۱۴۰۳، یک بسته ۸ هزار میلیارد تومانی برای سال ۱۴۰۴ بود که معاونت علمی به کمک دستگاه‌های کشور یک سری پروژه‌های پیشران تعریف کند در اقتصاد دانش بنیان با این مفهوم، پروژه فناورانه‌ای که دانش بنیان‌ها انجام دهند، دستگاه‌های دولتی بهره بردار باشند و مردم مستقیماً اثرش را در زندگی خودشان احساس کنند،

دهقانی با اعلام اینکه بعد از سال‌ها سرمایه سه هزار میلیارد تومانی صندوق، صد هزار میلیارد تومان شد که این یکی از تصویبات رئیس جمهور شهید است، گفت: این توجه فقط نگاه راهبری رئیس جمهور شهید بود به این که علم و فناوری کلید پیشرفت کشور است. و امیدواریم در دولت آینده که مردم به خوبی انتخاب خواهند کرد، این هدف گذاری مقدس، این هدف گذاری بلندنظرانه که ایشان انجام داده بود پیش برود و توسعه پیدا کند و اقتصاد کشورمان خیلی جدی از اقتصاد منبع پایه به اقتصاد دانش بنیان تبدیل شود.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور درباره تاکید رئیس جمهور بر اینکه در سفرها دستاوردهای دانش بنیان‌ها به عنوان هدیه به مقامات داده شود، گفت: شما یک هیئت خارجی پیدا کنید که آمده باشد ایران و رئیس جمهور با آنها از همکاری علمی و فناوری کشور حرف نزده باشد. سال گذشته مصوبه و ابلاغ ایشان را داشتیم که سازمان همکاری بین المللی علمی و فناوری ایران شکل بگیرد که باز یادگاری ایشان است، بنیاد علمی ایران یادگاری ایشان است که پارسال ابلاغ شد، در حوزه دیپلماسی یک نمایشگاهی از دستاوردهای با خودمان می‌بردیم، در تب و تاب بودیم که، در هیچ کدام از دوره‌های گذشته، معاونت علمی به عنوان یک پایه و اساس رکن کنار رئیس جمهور در سفرها مطرح نبوده است، ایشان تاکید به این قصه داشت، سال گذشته سیصد، بیش از سیصد هیئت تجاری را میزبانی کردیم. این عدد شش برابر سال ۱۴۰۱ است.

وی ادامه داد: آقای امیرعبداللهیان را خدا رحمت کند، ایشان باور داشت و به بنده فرمودند که من به آقای رئیس جمهور عرض کردم ما در حوزه علم و فناوری نسبت به بسیاری از کشورها برتری داریم و گفتمان‌های علم و فناوری نسبت به بقیه گفتمان‌ها برای ما یک دست برتر ایجاد می‌شود و ایشان یکی از مدافعین و پیگیری‌های جدی این قضیه بود، وزارت خارجه این جا، جا دارد از دوستان وزارت خارجه که دوشادوش با دوستان کار می‌کردیم تشکر کنم، حوزه اقتصادی وزارت خارجه و بقیه حوزه‌ها همکاری و همراهی لازم برای این که صادرات محصول دانش بنیان ایرانی فقط ارزآوری نیست، صادرات اقتدار است، صادرات فرهنگ است، صادرات پیام پیشرفت است و رئیس جمهور شهید ما خیلی خوب این موضوع را هم از نظر راهبردی درک کردند.