، افزایش 27 درصدی وزن صادرات غیر نفتی در 8 ماهه 1402/ مهار تورم و کنترل نقدینگی نباید به بهای خشکسالی تولید دنبال شود

وزیر اقتصاد با اعلام آمار 8 ماهه امسال تجارت خارجی کشور اظهار کرد: 27 درصد افزایش وزن صادرات نسبت به 8 ماهه سال گذشته محقق شده است اما به دلیل کاهش قیمت های جهانی برخی محصولات و همچنین فناوری پایین صادرات ما، تراز واردات و صادرات غیر نفتی منفی بوده است.

 سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در سفر یک روزه به تبریز طی سخنانی در همایش «صادرات غیر نفتی» در تبریز، این شهر را قطب تجارت و پیشرو در اقتصاد توصیف کرد و  اظهار کرد : ابتدا باید ببینیم در کجای مسیر ایستاده‌ایم و همچنین دوم ببینیم چه مسیری را باید مشترکا دولت و بخش خصوصی طی کنند و محور سوم موانعی است که سرعت گیر حرکت ما هستند.

آمار ۸ ماهه ۱۴۰۲ تجارت خارجی

خاندوزی در ادامه آمار ۸ ماهه ۱۴۰۲ تجارت خارجی را اعلام و تشریح کرد: در این ۸ ماه مجموعا ۲۴.۷ میلیون تن واردات به ارزش ۴۲.۱ میلیارد دلار داشته‌ایم؛  به لحاظ وزنی واردات ما حدود ۴ درصد افزایش و به لحاظ ارزشی حدود ۱۲ درصد افزایش داشته است در ۸ ماهه امسال به لحاظ صادرات غیر نفتی ۹۰ میلیون تن به ارزش بیش از ۳۲ میلیارد دلار به لحاظ ارزشی داشته‌ایم که در مقایسه با سال گذشته ۲۷ درصد افزایش وزنی و ۱.۶ درصد به لحاظ ارزشی افزایش داشته است.

 وی افزود: این ارقام نقطه عزیمت ما را نشان می‌دهد که باید یک ملاحظه داشته باشیم و آن اینکه به ظاهر تراز تجاری غیر نفتی ما، تراز مثبتی نیست و واردات ما از صادرات غیر نفتی بیشتر است هرچند تراز تجاری کشور مجموعاً مثبت است.

 وی با اشاره به اینکه تراز تجاری کشور در ۸ ماهه اول امسال بیش از ۱۰ میلیارد دلار مثبت بوده است تاکید کرد: اگر نفت را فاکتور بگیریم بخش مهمی از کسری‌های تراز تجاری غیر نفتی ما ناشی از اتفاقاتی است که در حوزه قیمتی در اقتصاد بین‌الملل رخ داده نه در داخل کشور برای مثال محصولات پتروشیمی که بخش عمده‌ای از صادرات غیر نفتی ما هستند حدود ۴۰ درصد کاهش قیمت جهانی داشتند.

وزیر اقتصاد گفت: به لحاظ وزنی ۲۷ درصد بیش از سال گذشته صادرات غیر نفتی داشته‌ایم اما کاهش قیمت‌های جهانی موجب شده که به لحاظ ارزشی افزایش چندانی نداشت باشیم.

خاندوزی گفت: نکته دوم رابطه مبادله است و عدم پیچیدگی اقتصاد ایران به جهت فناوری موجب شده که متوسط ارزش یک وزن ثابت از کالاهای صادراتی کمتر از عدد واردات باشد؛ برای مثال محصولات حجیم صادر و در مقابل یک دستگاه گوشی همراه و یا کالاهایی که فناوری بالاتری دارند با ارز بیشتری وارد می‌شوند.

تدابیر دولت برای جلوگیری از صادرات خام

وی با اشاره به لزوم حرکت ما به سمت اقتصاد پیچیده‌تر و فناوری محور  با جلوگیری از صادرات خام کید کرد: تدابیر خوبی در سال‌های اخیر در این زمینه اتخاذ شده تا به سمت صادرات با فناوری بالاتر پیش برویم؛ البته اقدامات خوب در جهت جلوگیری از صادرات خام نارضایتی‌هایی را هم به دنبال داشته است و در جلسات مختلف با اتاق‌های سه گانه انجمن‌های تولیدی و فعالان حوزه صادراتی شاهد هستیم که نارضایتی وجود داشته باشد که چرا مجلس درباره صادرات خام فروشی ورود کرده در حالی که هدف عوارض صادرات خام فروشی همین است که ما به سمت صادرات فناوری محور و کاهش خام فروشی پیش برویم.

وزیر اقتصاد گفت: ما در جایی ایستاده‌ایم که اقتصاد نفتی تمرکزگرای دولت زده در ادوار طولانی گذشته به ما اجازه عبور از اقتصاد نفتی و توسعه صادرات غیر نفتی را نداده است تا دیگر بازیگر اصلی آن شرکت ملی نفت نباشد بلکه بازیگر اصلی آن صادرکنندگان است و منفعت اصلی را تولید کننده می‌برند.

خاندوزی یادآور شد: گذار از اقتصاد نفتی که سال‌ها میراث‌دار آن بوده‌ایم به سمت اقتصاد صادرات محور قابل رقابت با دنیا است و اگر ما هزار برنامه توسعه بنویسیم اما این گذار را در آن لحاظ نکنیم موفق نخواهیم بود لذا باید ذینفعان  اقتصاد نفتی و رانتی را به ذینفعان جدیدی که صادر کنندگان هستند تغییر دهیم.

 وزیر اقتصاد همایش صادرات غیر نفتی تبریز را به عنوان یکی از نهادسازی های پایدار معرفی کرد و اظهار کرد: نتیجه این نهادسازی‌ها اجماع میان سیاستگذار و تولیدکنندگان و صادر کنندگان عرصه‌های مختلف است و اگر این اجماع صورت گیرد، مسیر هموار شده است.

صادرات نباید با تنفس مصنوعی تقویت شود

وی گفت: ما در مسیر حرکت به سمت اقتصاد غیر نفتی تولیدگرای صادرات محور باید مراقب باشیم که وارد بی‌راهه‌ها نشویم و آدرس غلط به ما ندهند.

وی ادامه داد: اما بیراهه‌ها  کجاست؟ در تجاربی که در شرق آسیا و سایر نقاط دنیا داشته‌ایم بین راه و بیراهه تمایز قائل می‌شوند؛ یعنی اگر اقتصادها به دنبال رقابت پذیری هستند باید بر مبنای توانمند شدن درونی خود البته نه به معنای محصور شدن در داخل مرزها بلکه به معنای اینکه ریشه‌های رقابت پذیری باید در داخل یک اقتصاد باشد، حرکت کنند و نباید با تنفس مصنوعی و کمک‌های موقت به این سمت بروند.

توانمندسازی صادرات در اولویت باشد

وزیر اقتصاد افزود: در تجارب کشورها یا رقابت پذیری  بر مبنای کیفیت و فناوری و یا بر مبنای مزیت‌های اسمی موقت یعنی بر مبنای نرخ ارز است اما این نوع رقابت به معنای توانمند شدن تولید کنندگان برای رقابت با محصولات مشابه سایر کشورها نیست.  آنچه توانمندی بلند مدت ایجاد می‌کند توانمندسازی صادرات است.

وی فتح بازار صادرات را بسیار مهم برشمرد و افزود: تاکید رئیس جمهور و تلاش دولت این است که آنچه بر مبنای دیپلماسی همسایگی و ارتباط با کشورهای همسو دنبال می‌شود باید بر مبنای همین نوع رقابت و تقویت صادرکنندگان از تا بتوانند صادر کنندگان ما فاتح بازار صادرات دیگر کشورها شوند.

خاندوزی مواجهه تزیینی و تشریفاتی با صادرات را نادرست دانست و گفت: اگر می‌خواهیم تورم را کنترل کنیم باید ارزآوران کشور تقویت شوند و اگر قرار است رشد اقتصادی پایدار باشد، باید صادر کنندگان را تقویت کنیم بنابراین صادرات از نان شب برای اقتصاد ایران واجب‌تر و هم برای مهار تورم و هم رشد تولید حیاتی است.

وی با بیان اینکه سالهای سال در کشور به بخش های غیر مولد امتیاز داده می‌شد و اکنون باید به بخش های مولد امتیاز داد و آنها را تقویت کرد، به رویه دشوار صدور مجوزها، موانع مختلف پیش روی تولید کنندگان و صادرکنندگان در سال های گذشته اشاره و تاکید کرد: اصرار دولت و همراهی مجلس این بود که ممنوعیت های صادراتی حذف و در حوزه تنظیم گیری و مقررات باید صادرکنندگان در اولویت قرار گیرند.

وزیر اقتصاد اعلام کرد: امیدواریم مصوبه دولت و آیین نامه اجرایی ماده 24 در آذر ماه نهایی شود که دستگاه هایی که میخواهند مقرره ای را صادر کنند از یک ماه و یا بیشتر پیش درباره آن اطلاع رسانی کنند و بتوانیم به عنوان گام جدید در تعامل دولت و بخش خصوصی آن را اعلام کنیم.

خاندوزی اظهار کرد:  بیراهه‌ای که اشاره کردم این بود که اگر بخواهید رقابت پذیری را با نرخ ارز دنبال کنید به بیراهه رفته اید اما باید رقابت پذیری از محل کیفیت و فناوری اتفاق بیفتد تا به شکل واقعی صادرکنندگان ما بتوانند وارد عرصه رقابت با محصولات مشابه در دنیا شوند.در این مورد باید فهرستی از کمک‌های  ممکن به صنایع مختلف برای پیشرفت فناوری و کیفیت تهیه شود تا پشتیبانی قوی و تخصیص درست در این حوزه صورت گیرد.

وی تاکید کرد: مهار تورم در اقتصاد ایران مهم نیست اگر با بستن مسیر تولید کندده ها و خاموشی چراغ تولید رخ دهد؛ باید بتوان مسیر تسهیلات را به تامین مالی تولید پیش ببریم تا کنترل حجم نقدینگی که البته ضروری است به قیمت خاموشی تولید ما رخ ندهد و باید بلندمدت تر نگاه کنیم که پیامد سیاست های ما این نباشد که در درازمدت به ضد هدف ما تبدیل شود و تنها با این ملاحظات است که طبق تاکید رئیس جمهور هر دو شعار سال به موازات پیش می رود.