به گزارش خبرگزاری موج، با توجه به سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار با نخبگان و استعدادها برتر علمی در مورد هوش مصنوعی ، مصاحبه ای داشتیم با آقای محمدرضا معبودیان، در مورد توسعه هوش مصنوعی در فضای مدیریتی کشور، که در ادامه تقدیم می شود.

خبرنگار موج: در دیدار رهبر انقلاب با نخبگان و استعدادهای برتر علمی، یکی از موضوعات مطرح شده توسط ایشان هوش مصنوعی بود. ایشان فرمودند "«هوش مصنوعی» در اداره آینده دنیا بسیار نقش آفرین است و باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که ایران جزو ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی در دنیا قرار گیرد". شما بعنوان رییس کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده سازمان نظام صنفی رایانه ای، راهکارتان برای گسترش کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت کشور چیست؟

معبودیان: ابتدا باید عرض کنم که در سخنان ایشان می توان به سه موضوع مرتبط و مهم اشاره کرد: «اقتصاد دانش بنیان‬»، «فناوری هوش مصنوعی» و «نخبگان بعنوان سرمایه انسانی و زیرساخت توسعه‬».

اگر این سه مورد مهم در سخنان رهبری، مورد توجه خاص مدیران عالیرتبه کشور قرار گیرد، می توان شاهد شکوفایی، توسعه و ساماندهی ابرچالش های ملی کشور بود. یکی از ابتدایی‌ترین نتایج حاصله از این دیدگاه، تمرکز بر تقویت جایگاه «شرکت های دانش بنیان در حوزه هوش مصنوعی» در اکوسیستم مدیریتی کشور خواهد بود که منجر به بکارگیری نخبگان نیز خواهد شد. با اینگونه دیدگاه، تعریف پروژه های مسئله محور و داده محور، در هر سازمان و هر حوزه، باید یکی از مهمترین دغدغه های مدیریتی بوده و در دستور کارها قرار گیرد.

خبرنگار موج: وضعیت فعالان فعلی در حوزه هوش مصنوعی کشور را چگونه ترسیم می کنید؟

معبودیان: هم اکنون تعداد زیادی از شرکت های دانش بنیان و فعال در حوزه های مختلف هوش مصنوعی در کشور فعالیت دارند. در یک نگاه کلان، اکثر سازمانها در حال گذر از مرحله تجمیع و تلفیق داده ها در انبار داده ها و یا دریاچه داده سازمانی هستند که برای اینگونه امور، از شرکتهای فعال در حوزه علم داده استفاده می کنند. بنظرم این سطح از بلوغ سازمانی بعنوان سطح «بلوغ تصاحب داده ها بعنوان دارایی های راهبردی سازمانی» در حال تکامل می باشد.

یک سطح بلوغ دیگر، «بلوغ مدل سازی داده ها» و استفاده از داده ها برای دستیابی به بینش های سازمانی و ارائه  پیش بینی های داده محور است که در این سطح بلوغ نیز دستاوردهایی سازمانهای دولتی و خصوصی قابل مشاهده می باشد. هرچند برخی از حوزه های کسب و کاری در کشور، پیشرفت ها و نتایج مناسبی در این حوزه داشته اند، اما این موضوع هنوز همه گیر و نهادینه نشده است.

همچنین سطح بلوغ بعدی، «بلوغ در هوشمندی داده محور» یا «بلوغ بکارگیری از هوش مصنوعی در تصمیمات سازمانی» یا «بلوغ در خودکار سازی امور» و ... است که خوشبختانه برخی از حوزه ها در حال برنامه ریزی و اجرای پروژه ها در این پارادایم هستند.

امروزه، شرکت های فعال در حوزه هوش مصنوعی و علم داده، با جذب نخبگان این حوزه، در هر سه سطح از بلوغ تحلیلی سازمانها نقش آفرین اصلی هستند. همچنین اکثر سازمانهای دولتی و خصوصی بزرگ، با ایجاد واحدها و دپارتمان علم داده، در حال تجهیز ساختار سازمانی خود هستند. اینجاست که مدیریت چالش درون سپاری یا برون سپاری پروژه های داده محور، بسیار نمایان می شود و می توان نوید داشتن یک اکوسیستم پویا و اثرگذار در حوزه تصمیم سازی و تصمیم گیری سازمانی را در ذهن ها داشت.

البته که کشور در ابتدای این راه است و باید با تخصیص بودجه و اولویت دهی ها، این اکوسیستم تقویت شده و دولت و سایر قوا، بعنوان یک راهبرد اصلی در این حوزه، سرمایه گذاری استراتژیک نماید.

خبرنگار موج: یعنی فقط مشکل بودجه و اولویت دهی داریم؟

معبودیان: مسلماً این تغییر پارادایم، تک متغییره نیست و عوامل بسیاری در این موضوع دخیل هستند. بنظرم یکی از مهمترین موضوعات، فرهنگ سازی و ترویج «حل مسائل و چالش ها با رویکردهای داده محور در سطح کلان کشور» می باشد. همچنین نگاه ویژه در بخش آموزش از مدارس تا دانشگاهها، شفاف سازی نظام حکمرانی داده، تولید دادگان فارسی، در دسترس قراردادن داده های ملی برای همه سازمانهای مرتبط، استقرار سامانه های Open Data و ... همگی به تخصیص بودجه و نگاه استراتژیک به حوزه داده و هوشمندی مرتط است. در اینجا می شود بعنوان یک نگاه کوتاه مدت به بودجه سال 1401 و تعریف مسائل و چالش های مهم که نیاز به سامانه های هوش مصنوعی و علم داده دارند، پرداخت.

خبرنگار موج: برای این رویکرد در کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده چه تدابیری داشته اید.

معبودیان: ما دایرکتوری تجاری فعالان حوزه هوش مصنوعی و علم داده را در سال1399 تهیه و منتشر کردیم که در سال 1400 در حال بروز رسانی آن هستیم. همچنین راهکار جذب نمایندگان سازمانهای حاکمیتی در کمیسیون و یا ارسال نماینده و سفیر به سازمانهای حاکمیتی و دولتی را در دستور کار قرار داریم که بتوانیم ارتباط فعالان این حوزه را با دولت و صنعت تقویت کنیم. یکی از موارد همکاری کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده، می تواند کمک در بودجه نویسی و تعریف پروژه ها پرچم دار در بودجه سال 1401 باشد.  

خبرنگار موج: آینده پروژه های هوش مصنوعی در کشور را چگونه ترسیم می فرمایید؟

معبودیان: وقتی در کشورهای همسایه ما، سالهاست که وزارت هوش مصنوعی دارند و اینکه یکی از ارکان توسعه و اقتصاد دانش بنیان را هوش مصنوعی می دانند، ما گریزی از تمرکز ویژه در این حوزه نداریم و مدیریت در کشور ما مجبور به بهره برداری از پروژه های پرچم دار در حوزه «مدیریت و حکمرانی داده»، «علوم داده» و هوش مصنوعی» هستند. شاید بتوان به جرات اذعان کرد که یکی از راهبردهای اصلی برون رفت از مشکلات و معضلات کشور، نگاه ویژه به این حوزه و جذب نخبگان در پروژه های این حوزه می باشد.