به گزارش خبرگزاری موج قم، یکی از موارد مهم و اساسی که در مدیریت بحران مطرح است و مورد تاکید قرار گرفته اقدامات پیشگیرانه و پیش از بحران است و توجه یا عدم توجه به آن در حل مشکلات و چالش‌های مختلف از تاثیر قابل توجهی برخوردار است، این نکته باید هم در زندگی فردی و اجتماعی و هم در تصمیم‌گیری مسئولان محوریت داشته باشد.

باوجود اهمیت اقدامات پیشگیرانه یکی از رویه‌هایی که در زندگی فردی و اجتماعی ما نهادینه شده و مسئولین هم به نوعی با آن درگیر هستند عمل و اقدام بعد از وقوع حادثه است و همین رویه باعث شده با چالش‌های مختلفی مواجه شویم که به بحران تبدیل شده‌اند و حل آن‌ها به صرف زمان و هزینه‌های بیشتری نیاز دارد، باید توجه داشت که این هزینه‌ها صرفا در هزینه‌های مادی خلاصه نمی‌شود و گاهی فرهنگ و باورها را به تاراج برده و مشکلات و معضلات مختلف اجتماعی را به همراه خواهد داشت و گاهی هم باعث مرگ افراد می‌شود.

سگ‌های ولگرد یکی از مواردی است که این روزها از صرف یک معضل عبور کرده و می‌توان گفت به بحران جدی تبدیل شده است تا جایی که در کمتر از یک هفته دو کودک قربانی سگ‌ها و شاید بتوان گفت قربانی بی تدبیری مسئولان و برخوردهای احساسی گروه‌های مختلف جامعه شدند.

پیش از این هم موضوع سگ‌های ولگرد مطرح بود و کم و بیش خبرهایی درمورد آن می‌شنیدیم و مسئولین هم از اقدامات انجام شده برای مقابله با آن و خطرات احتمالی صحبت می‌کردند اما کم کم تعداد سگ‌های ولگرد و بدون صاحب در سطح شهر افزایش پیدا کرد، به طوری که حتی در مواردی در معابر عمومی و بوستان‌ها هم شاهد حضور سگ‌ها بودیم.

اینکه چرا این موضوع به یک بحران تبدیل شد، سوالی نیست که صرفا یک پاسخ و یک مسئول داشته باشد، بلکه موضوعی چند وجهی بوده و از ابعاد مختلف قابل بررسی است و با نگاهی جامع می‌توان علت‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی و اقدامات مسئولین را برای آن در نظر گرفت.

فرهنگی که بلای جان مردم شهر شد

از نظر فرهنگی، گروه‌های حامی حیوانات و طبیعت در یک بازه زمانی گسترش پیدا کردند و اقدامات احساسی و شتاب زده و غیرعلمی و کارشناسی نشده آن‌ها کم کم باعث شد تعداد سگ‌های بدون صاحب افزایش پیدا کند؛ درواقع غذا رسانی غیراصولی به سگ‌های بی خانمان باعث شد به صورت غیراصولی تعداد این حیوانات افزایش پیدا کرده و به نوعی چرخه طبیعت دچار اختلال شود.

تعدادی از افراد با عنوان دوستدار طبیعت و حیوانات در داخل شهرها و حاشیه راه‌ها به حیوانات غذا رسانی کردند و با انتشار تصاویر در فضای مجازی و تبلیغات رفته رفته تعداد این افراد زیاد شد و تعدادی از افراد هم به خاطر ژست اجتماعی این اقدامات را انجام می‌دادند، این درحالی است که جای کارشناسان واقعی این حوزه در این اقدامات خالی بود و بیشتر شاهد رفتارهای احساسی بودیم، البته در اینجا فضای مجازی هم تاحدودی نقش آفرین بود.

مسئولان برای مقابله با موضوع سگ‌های ولگرد و بدون صاحب اقداماتی مانند جمع آوری، شناسنامه دار کردن، واکسیناسیون و عقیم سازی را انجام می‌دادند، اما شاید اقدامات کافی نبود و یا اقدامات انجام شده تک بعدی بود و همین امر در طول زمان باعث بروز بحران شد.

مسئولین شهری بعد از اینکه دو کودک در روزهای چهارم و دهم تیر ماه در دامشهر قربانی سگ‌ها شدند، به صورت ضرب الاجل و فوری نسبت به جمع آوری سگ‌ها اقدام کردند تا جایی که در یک بازه زمانی کوتاه حدود ۳۰۰ سگ جمع آوری شد و به گفته مسئولین این روند ادامه دارد و حتی پیش از این حوادث هم سالانه تعداد زیادی سگ جمع آوری می‌شد.

سایت البرز محلی است که سگ‌ها بعد از جمع آوری به آنجا منتقل می‌شوند اما صرف جمع آوری سگ‌ها کافی نیست و عقیم سازی آن‌ها باید به طور کامل انجام شود و هزینه‌ها و کمبود اعتبارات نباید به بهانه‌ای برای اهمال کاری در این امر تبدیل شود.

یکی دیگر از ضعف‌هایی که در این حوزه وجود دارد نداشتن متولی واحد و مشخص برای جمع آوری سگ‌های ولگرد است و همین موضوع مشکلات را دوچندان کرده، مدیریت واحد و یکپارچه و هم افزایی مسئولین در این حوزه در تسریع روند جمع آوری سگ‌های ولگرد و همچنین نظم در این اقدام کمک می‌کند.

شاید همین عدم متولی واحد و مشخص هم باعث شده آمارهایی که از جمع آوری و تعداد سگ‌های ولگرد ارائه می‌شود ضد و نقیض و یا اشتباه باشد، همچنین در شمارش و پایش این سگ‌ها هم دقت کافی وجود ندارد.

نیاز جدی به اقدام دستگاه‌های قضایی و نظارتی

در کنار موضوعات فرهنگی و اقدامات مسئولین، شهرک‌های صنعتی و سایت‌هایی که فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی در آن انجام می‌شود هم یکی دیگر از عواملی است که در افزایش حضور سگ‌ها تاثیرگذار است، در شهرکی مانند دام شهر که حوادث اخیر هم در همانجا رخ داد، واحدهای مختلف دامداری از سگ‌ها برای نگهبانی استفاده می‌کنند، اما اگر به صورت اصولی به موضوع نگاه کنیم این امر نباید باعث شود سگ‌ها رها باشند و به تهدید تبدیل شوند، عقیم سازی و شناسنامه دار کردن سگ‌های نگهبان و محصور بودن آن‌ها در محوطه‌ای که برای آن درنظرگرفته شده‌اند ضرورت دارد.

در کنار شهرک‌های صنعتی و سایت‌ها و کارگاه‌های مربوط به عملیات‌های عمرانی، سگ‌های گله که در حاشیه شهر و یا نزدیکی روستاها وجود دارند هم مشکل آفرین شده است، در اصل وجود سگ‌های گله و نگهبان قابل نقض نیست اما آنچه ضرورت دارد شناسنامه دار بودن و واکسینه شدن آن‌ها و همچنین جلوگیری از حضور آن‌ها در محدوده‌های مسکونی و معابر است.

البته این موضوع به حمایت قضایی هم نیاز دارد، لازم است دستگاه قضا و نظارت استان به موضوع ورود کرده و ضمن رصد و بررسی دقیق و میدانی، مسئولینی که در این حوزه ترک فعل کرده‌اند را هم شناسایی کرده و برخوردهای لازم انجام شود، همچنین باید قوانینی که در حوزه ممنوعیت غذا رسانی به سگ‌ها در محدوده‌های شهری وجود دارد به درستی اجرا شود و نظارت مداوم وجود داشته باشد.

گروه‌های دوستدار طبیعت و حامی حیوانات هم می‌توانند به جای اقدامات غیراصولی و احساسی به طور منسجم و کارشناسانه فعالیت داشته باشند، ایجاد کمپ‌های نگهداری حیوانات و انتقال سگ‌های بدون صاحب به آن‌جا می‌تواند اقدام و قدمی مثبت در این حوزه باشد.

در خلال مباحث فرهنگی، با تاکید بر فرهنگ دینی هم می‌توان به بهبود وضعیت موجود کمک کرد و باتوجه به اینکه قم یکی از شهرهای مذهبی به شمار می‌رود شاید بتوان فرهنگ دینی را به طور پررنگ‌تری مورد تاکید قرار دارد.

در فرهنگ دینی محیط زیست و حیوانات مورد توجه قرار گرفته اما آنچه اهمیت دارد این موضوع است که نوع نگاه جامع در این حوزه با نظر کارشناسان همخوانی دارد و حتی اگر از منظر دینی هم این امر را مدنظر قرار دهیم کمک رسانی به حیوانات باید اصولی و مدیریت شده باشد تا زیست انسان‌ها را با خطر مواجه نکند.

باتوجه به اینکه هنوز هم شاهد حضور و پرسه زدن سگ‌ها بویژه در برخی مناطق خاص هستیم، نیاز داریم به این موضوع توجه جدی داشته باشیم، نباید اجازه داد کودکان و شهروندان قربانی باشند و باید این زنجیره از یک جا قطع شود و این موضوع با حمایت و هم افزایی مسئولین اجرایی، نظارتی و قضایی استان و همچنین همراهی مردم محقق می‌شود؛ در زمانی که با بحران مواجه شده‌ایم باید در کنار فرهنگ سازی که اقدامی پیشگیرانه است اقدامات برخوردی و قانونی هم اعمال شود.