، آینده نوار غزه پس از اجرای آتش بس طبق طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. از یکسو این باریکه با ورود بازیگران خارجی بعضاً جدیدی مانند ترکیه روبرو است، از طرفی تحولات نشان از برخی تبادلات آتش خبر می‌دهد. تا پیش وقوع جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳، بازیگر خارجی اصلی در نوار غزه قطر بود. امروز اما شرایط به گونه‌ای رقم خورده که فضا برای حضور دیگر کشورها باز شده است.

قطری‌ها همواره حماس را به عنوان یک دارایی می‌بینند و بنابراین در تلاشند تا واقعیت جدیدی را در غزه شکل دهند که با منافع آنها همسو باشد، اما در عین حال این واقعیت برای ترامپ نیز قابل هضم باشد. قطر در حال حاضر فرمول مصالحه‌ای را در رابطه با این مانع اصلی پیش می‌برد و در این چارچوب آنها در تلاشند تا بین «سلاح‌های تهاجمی» که حماس اجازه داشتن آنها را نخواهد داشت و «سلاح‌های دفاعی» تمایز قائل شوند، به این امید که ترامپ این معادله را به عنوان تحقق خواسته‌های خود در مورد «روز بعد» ببیند.

تحت حمایت قطر، ترکیه نیز وارد نوار غزه می‌شود. دو کشور رابطه گرمی دارند که تا حدودی مبتنی بر هویت مشترک با اخوان المسلمین است و به حماس امکانات رفاهی و حمایت سیاسی و اقتصادی می‌دهند. جای پای ترکیه در غزه در معرفی یک تیم امدادی که مسئول یافتن گروگان‌ها و تلفات است، منعکس شده است و به نظر می‌رسد آنکارا تلاش خواهد کرد تا این شکاف را گسترش دهد تا کمک‌های اقتصادی تزریق کند و متعاقباً حضور امنیتی خود را در نوار غزه برقرار سازد. از دیدگاه حماس، نفوذ و حضور دو کشور، حتی اگر محدود باشد، خبر خوبی است.

در کنار آنها، مصر هم در تلاش است تا با تسریع مذاکرات برای ایجاد یک دولت جایگزین جدید در نوار غزه، که قاهره امیدوار است تحت نفوذ آن باشد، به تلاش قطر و ترکیه بپیوندد. برای این منظور، مصری‌ها در حال تشکیل جلسه با تمام جناح‌های فلسطینی هستند برای بحث در مورد ترتیبات جدید، آموزش نیروهای تشکیلات خودگردان و تلاش برای اجرای ابتکاری هستند که حدود یک سال پیش ارائه کردند و در اتحادیه عرب تصویب شد، مبنی بر ایجاد یک شورای محلی که حماس در آن شرکت نخواهد کرد و به تشکیلات خودگردان وابسته خواهد بود، در حالی که قول می‌دهند در مورد خلع سلاح جناح‌های مختلف بیشتر بحث کنند. علاوه بر این، قاهره در تلاش است تا بازسازی غیرنظامی در غزه را رهبری کند که از نظر اقتصادی به آن کمک خواهد کرد. در همین رابطه عصر روز یکشنبه هیئت حماس به ریاست خلیل الحیه به قاهره رفت.

در این میان فعلاً خبری از حضور و ایفای نقش مؤثر عربستان و امارات نیست. آنها هنوز نسبت به آینده نوار غزه بیمناک هستند و مطمئن نیستند آتش بس به کدام سمت خواهد رفت. ضمن اینکه مسئله «کشور فلسطین» یکی از دغدغه‌های آنها به ویژه برای سعودی‌هاست.

در چنین فضایی حماس اعلام کرده است قصد دارد در طول یک دوره انتقالی که بین سه تا پنج سال طول خواهد کشید، کنترل امنیتی بر نوار غزه را حفظ کند. در این راستا محمد نزال، مقام ارشد حماس، به رویترز گفت این جنبش نمی‌تواند اکنون به خلع سلاح متعهد شود و افزود انتخابات عمومی در پایان دوره انتقالی برگزار خواهد شد.

بنابراین حضور هیدت حماسی در مصر در شرایطی است که مرحله دوم توافق آتش‌بس غزه قرار است به مسائل حساس‌تری می‌پردازد، مانند رژیمی که پس از جنگ مسئولیت غزه را بر عهده خواهد گرفت، ترتیبات امنیتی جدید تحت نظارت یک نیروی عربی و خلع سلاح حماس.

از سویی شنیده شده است میانجیگران در حال حاضر در حال بحث در مورد اعزام یک نیروی اولیه حدود ۱۰۰۰ پلیس فلسطینی آموزش دیده در مصر و اردن برای کمک به اجرای امنیت در غزه هستند. مصر امیدوار است این نیرو در نهایت به حدود ۱۰ هزار نفر برسد اما انتظار می‌رود اسرائیل که حضور تشکیلات خودگردان فلسطین در نوار غزه را رد می‌کند، با این امر مخالفت کند. در هر صورت، این یک کار پیچیده است که اجرای آن مدتی طول خواهد کشید.

به طور کلی ایجاد یک نیروی بین‌المللی تحت نظارت اعراب - همانطور که در طرح ترامپ پیشنهاد شده است - نیز می‌تواند پیچیده باشد، زیرا بسیاری از دولت‌های عربی نمی‌خواهند به عنوان اشغالگر نوار غزه تلقی شوند. این همان نیروی «تثبیت‌کننده» است که قرار است خلع سلاح حماس و ارسال کمک‌های بشردوستانه از طریق گذرگاه کرم شالوم مطابق با تعداد تعیین‌شده در توافق‌نامه، یعنی ۶۰۰ کامیون در یک روز، را تضمین کند.