، حسین محمدیان با تاکید بر نقش فعالان بخش خصوصی در فرایند تصمیم‌گیری اقتصادی گفت: امروز بخش خصوصی نقد جدی به سیاستگذاری‌های حوزه صادرات، واردات و تامین مالی از طریق بانک مرکزی دارد؛ چرا که بسیاری از تصمیمات بدون اشراف کامل به مشکلات و چالش‌های واقعی فعالان اقتصادی اتخاذ می‌شوند. آثار این تصمیمات را می‌توان در وضعیت کنونی، از جمله ناترازی تجاری، تورم و عدم کنترل نرخ ارز مشاهده کرد.

وی افزود: فعالان اقتصادی خواستار تغییر رویکرد بانک مرکزی هستند و امید می‌رود شاهد تحولات مؤثری در این زمینه باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد صادرات کشور در پنج ماه نخست سال جاری نسبت به سال گذشته ۶ درصد کاهش داشته و بر اساس پیش‌بینی مرکز پژوهش‌های اتاق، ادامه این روند می‌تواند وضعیت اقتصادی را وخیم‌تر کند.

لزوم کشت فراسرزمینی در افغانستان

محمدیان در ادامه با اشاره به بحران آب و محدودیت‌های تولید داخلی اظهار کرد: به دلیل مشکلات جدی منابع آبی، کشت بسیاری از محصولات در داخل کشور فاقد توجیه اقتصادی است. پژوهش‌های مرکز پژوهش‌های اتاق نشان می‌دهد کشت گلخانه‌ای برای برخی محصولات مطلوب است، اما برای برخی دیگر صرفه اقتصادی ندارد و تنها راهکار عملی حرکت به سمت کشت فراسرزمینی است.

رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق خراسان رضوی با تاکید بر اهمیت استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه در تولید محصولات کشاورزی گفت: با توجه به شرایط فعلی و اجرای مکانیزم ماشه، استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه اجتناب‌ناپذیر است؛ چرا که کشور ما در حوزه واردات و صادرات تحت فشار است و حتی کشورهای دوست و هم‌پیمان در دوران قبل از برجام اجازه کار به ما نمی‌دادند. تقویت همکاری با افغانستان صرفاً یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است و کشت فراسرزمینی در این کشور می‌تواند تعادل تجاری ما را بهبود بخشد.

چالش‌های کشت فراسرزمینی در افغانستان

 رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در سخنانش به بررسی وضعیت کشت فراسرزمینی در افغانستان و موانع پیش‌روی آن پرداخت.

احمد سلحشور با اشاره به تلاش‌های اتاق مشترک ایران و افغانستان برای توسعه کشت فراسرزمینی گفت: اگرچه این موضوع حدود ۱۰ تا ۱۵ سال است در کشور مطرح شده، اما اقدام عملیاتی ملموسی در این زمینه انجام نشده است. هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد نهاده‌های دامی استان وارداتی است که دلیل اصلی آن خشکسالی است. به‌عنوان نمونه، ۷۰ درصد جو مورد نیاز وارد می‌شود و سطح زیرکشت جو نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش یافته است؛ به طوری که از ۱۳۰ هزار هکتار به ۵۰ هزار هکتار رسیده است.همچنین میزان تولید تخم مرغ 50% مازاد تولید در استان داریم.

وی ادامه داد: چندین دستگاه و وزارتخانه از جمله وزارت اقتصاد، وزارت امور خارجه و وزارت صمت در حوزه کشت فراسرزمینی مسئولیت دارند؛ اما مسئولیت کلی بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است. مشاهدات نشان می‌دهد دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط در این حوزه به‌صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند و هماهنگی لازم میان آنها وجود ندارد، به طوری که هر کدام الزامات و محدودیت‌های خاص خود را دنبال می‌کنند.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق خراسان رضوی افزود: سالانه بین ۱.۳ تا ۱.۵ میلیون تن نهاده‌های دامی به استان وارد می‌کنیم که با احتساب سموم و افزودنی‌ها این رقم افزایش می‌یابد. این امر به معنای خروج سالانه حدود ۱۵ میلیارد دلار ارز از کشور است، در حالی که شمال افغانستان دارای رودخانه بزرگی است که می‌توان از ظرفیت آن برای تولید این نیازها بهره‌برداری کرد.

وی با اشاره به تشکیل کنسرسیوم نهاده‌های دامی در استان گفت: این کنسرسیوم با حضور تشکل‌ها، اتحادیه‌ها، مصرف‌کنندگان و بازرگانان ایجاد شد تا امکان سرمایه‌گذاری جمعی فراهم شود و انحصار در حوزه واردات نهاده‌های دامی از بین برود. این کنسرسیوم بر اساس تفاهم‌نامه‌ای در دولت گذشته با وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شد، اما با تغییر دولت، توافقات تضعیف شد و مطرح کردند اگر کنسرسیوم به صورت محدود و بدون پشتوانه ارزی دولت فعالیت کند ایجاد شود که در واقع  این رویکرد منطقی نیست. امید است با پیگیری استاندار خراسان رضوی، این موضوع حل و فصل شود.

تاکید بر توسعه کشت قراردادی و فراسرزمینی در افغانستان

محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان، با اشاره به آماده شدن حدود ۱۵ قلم کالا برای بهره‌مندی از تعرفه ترجیحی در تجارت با افغانستان، گفت: خراسان رضوی باید تلاش عملیاتی بیشتری برای اجرای تفاهم‌نامه منعقده با هرات داشته باشد.

وی افزود: سفر والی هرات به خراسان ظرفیت‌های خوبی ایجاد کرده است، اما نباید محدود به فعالیت در هرات باشیم، زیرا بسیاری از کشت‌ها در شمال افغانستان نیز موفقیت آمیز است. به‌عنوان نمونه، پنبه هیرمند با بذر اصلاح‌شده ایرانی نمونه‌ای موفق از این کشت‌هاست.

سیادت تاکید کرد: افغانستان به شدت به توانمندی‌های ایران در بخش نرم‌افزاری، مشاوره‌ای، ترویجی، علمی و مکانیزاسیون نیاز دارد، مشروط بر اینکه سرمایه‌گذاران ایرانی از نزدیک با ظرفیت‌های طبیعی و کشاورزی این کشور آشنا شوند.

وی همچنین از تدارک برنامه اعزام اولین هیات اقتصادی خراسان رضوی به افغانستان و تشکیل کارگروه کشاورزی خبر داد و گفت: امید است نخستین جلسه این کارگروه به زودی برگزار شود و مسائل و چالش‌ها به‌صورت کارشناسی احصا و پیگیری شود. هدف آن است که تشکل‌های تخصصی با حمایت اتاق مشترک ایران و افغانستان، کشت فراسرزمینی را جدی‌تر دنبال کنند.

سیادت در ادامه بر اهمیت کشت قراردادی تاکید کرد و گفت: ایران دارای دانش فنی است و می‌تواند با صادرات این دانش فنی به افغانستان، مبادلات را تقویت کند. در مقابل، افغانستان زمین، کارگر و سرمایه دارد و فعالان اقتصادی ایرانی می‌توانند به کشاورزان افغانستانی تضمین خرید ارائه دهند.