رله هوشمند و کاربرد‌های آن را بشناسید
رله هوشمند یکی از قطعاتی است که با قرار گرفتن بر سر راه سیم‌های فاز، باعث خاموش و روشن شدن وسیله‌های الکتریکی خواهد شد. عملکرد رله‌ها تقریبا مشابه کلیدهای الکتریکی می‌باشد.
به گزارش خبرگزاری موج، اگر شما در زمینه ساخت و ساز فعالیت دارید یا از اطلاعات فنی خوبی برخوردار می‌باشید، حتما با انواع تابلوهای برق آشنایی دارید. یکی از ضروری‌ترین وسایل برای حفاظت از سیستم برقی مکان‌های مختلف، تابلو برق می‌باشد. این وسیله حفاظتی پر اهمیت دارای اجزای مختلفی است که در این مطلب تصمیم داریم در رابطه با یکی از مهمترین این موارد صحبت کنیم. رله هوشمند یکی از اجزای مهم تابلو برق است که در ادامه به صورت کامل در رابطه با آن صحبت خواهیم کرد.
رله هوشمند چیست؟
رله هوشمند یکی از قطعاتی است که با قرار گرفتن بر سر راه سیم‌های فاز، باعث خاموش و روشن شدن وسیله‌های الکتریکی خواهد شد. عملکرد رله‌ها تقریبا مشابه کلیدهای الکتریکی می‌باشد.
همانطور که می‌دانید تابلو برق‌ها نقش حفاظتی را در سیستم برق رسانی ایفا می‌کنند. به همین دلیل است که رله‌های حفاظتی در این وسایل مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حالت کلی رله‌ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام وظیفه خاص خود را انجام می‌دهند ولی قالبا یک وظیفه اصلی دارند.
کاربرد رله هوشمند چیست؟
رله‌ها دارای دو کاربرد اصلی و پایه می‌باشند:
- ایجاد یزوله الکتریکی بین قسمت کنترل و بار مدار
- افزایش توان خروجی مدار (تقویت توان خروجی قسمت کنترلی)
همانطور که قبلا هم بیان کردیم، رله هوشمند در اکثر موارد مانند کلید الکتریکی عمل کرده و در مسیر سیم‌های فاز قرار می‌گیرد. با این کار می‌توانند وسایل الکتریکی را خاموش و روشن نمایند. یکی از قابلیت‌های مهم رله هوشمند این است که می‌تواند با کمترین زمان ممکن و داشتن سرعت پاسخ‌گویی بسیار بالا، مدار الکتریکی را قطع یا وصل نماید.
انواع رله هوشمند
رله‌ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام در قسمت خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع رله‌ها به شرح زیر است:
- رله مغناطیسی
- رله مکانیکی
- رله الکترومغناطیسی
- رله الکترواستاتیکی
- رله الکترومکانیکی
مزایای رله هوشمند
رله هوشمند دارای مزایای بسیار زیادی هستند که در این قسمت به بررسی یک سری از این موارد می‌پردازیم.
- ایزوله سازی: این مورد یکی از مهمترین مزیت‌های رله هوشمند می‌باشد. با استفاده از این قابلیت می‌توان به صورت کامل بخش‌های معیوب و آسیب دیده مدار را از قسمت‌های سالم آن جدا نمود. این اتفاق باعث می‌شود که آسیب به قسمت‌های دیگر منتقل نشود و جلوی خرابی گرفته شود.
- کنترل مدار با توان بالا: عموما کنترل مدارهایی که دارای توان بالا هستند، کار سختی است. این در حالی است که می‌توان تنها با یک رله هوشمند چند ولتی این کار را انجام دهیم و یک مدار با قابلیت چند صد ولت را کنترل نماییم.
- اقتصادی بودن رله‌های هوشمند: رله‌های هوشمند جزء قطعات پرکاربرد ولی کم قیمت محسوب می‌شوند. این ابزار را می‌توان به وفور در بازار پیدا نمود و به همین دلیل قیمت کمتری دارد. اقتصادی بودن رله باعث شده تا به قطعه بسیار پرطرفداری تبدیل شود.
معایب رله هوشمند
همانطور که مزایای این ابزار الکترونیکی را بررسی نمودیم، قصد داریم تا معایب آن را نیز بررسی کنیم. معایب رله هوشمند به شرح زیر است:
تخلیه سلفی
ابتدا اجازه دهید تا در رابطه با سلف توضیح دهیم. سلف را می‌توان عنصر ذخیره ساز انرژی دانست. این وسیله زمانی که به مدار متصل می‌شود، شارژ شده و پس از اینکه از مدار جدا می‌شود، شروع به تخلیه انرژی ذخیره شده می‌کند. در واقع می‌توان اینگونه بیان کرد که سلف در هر مسیری که جریان وجود نداشته باشد، جریان را به وجود می‌آورد.
حالا اگر بخواهم یکی از بزرگترین ایرادات رله هوشند را بیان کنم، باید در رابطه با این موضوع صحبت کنم که این وسیله به راحتی تخلیه شارژ سلفی را انجام می‌دهد. البته لازم به ذکر است که این مشکل و مسئله برای دستگاه‌هایی که خود دارای سلف هستند نیز اتفاق می‌افتد.
عدم کاربرد در توان‌های خیلی پایین
یکی از نکات مهم که باید در استفاده از رله هوشمند بدانید این است که این ابزار برای اینکه بتواند مانند یک کلید الکترونیک عمل کند، حتما نیاز به ولتاژ دارد. در واقع بدون ولتاژ کاری از آن ساخته نیست. به همین دلیل زمانی که آن را در مداری که دارای ولتاژ پایین می‌باشد، وصل می‌کنیم نمی‌توانیم عملکرد مناسبی را مشاهده نماییم. یعنی عملا کاری بی‌فایده انجام داده‌ایم. این است که باید برای ایجاد این ویژگی در مدارهای با ولتاژ پایین، از ترانزیستور استفاده کنیم.
کند کاری
اگر بخواهیم به یکی دیگر از معایب و مشکلات رله هوشمند اشاره نماییم، می‌توان به کند کار کردن آن‌ها اشاره نمود. زمانی این مسئله به وجود خواهد آمد که رله‌ها در وضعیت مکانیکی پاسخ مناسبی به فرکانس‌های بالا نمی‌دهند.
عموما این نوع و مدل از رله‌ها ارزان هستند و حتی نمی‌توانند خاصیت حفاظتی خوبی داشته باشند.
آشنایی با اجزای رله هوشمند
در حالت کلی رله هوشمند شامل 4 قطعه اصلی زیر است:
- بوبین (کویل) ورودی: سیم‌پیچ یا بوبین ورودی. برای عملکرد کویل نیاز به اتصال دوسر تغذیه (+ و -) به دوسر دستگاه می‌باشد.
- تیغه مشترک: به این پایه سیگنال مشترک وصل می‌شود.
- تیغه باز (NO-Normal Open): این تیغه در حالت عادی باز است و با تحریک سیم پیچ بسته می‌شود.
- تیغه بسته (NC-Normal Close): این تیغه در حالت عادی بسته و متصل به COM می‌باشد و درصورتی‌که بخواهیم با تحریک ورودی، خروجی قطع شود، مصرف‌کننده را به این تیغه وصل می‌کنیم.
انواع رله‌های موجود در بازار
- رله ۸ کانال ۱۶ آمپر (Relay Module ۸ Channels ۱۶ Amps)
این رله‌ها اصولا برای کنترل دستی روشنایی یا تعریف سناریو‌ها از طریق pc عمل می‌کنند.
- رله ۴ کانال ۱۰ آمپر (Relay Module ۴ Channels ۱۰ Amps)
از این موارد نیز برای کنترل روشنایی استفاده خواهد شد ولی برای کانال‌هایی با ۱۰ آمپر و به صورت دستی قابل روشن و خاموش روشن هستند.
- پنل ادیشن ۳ رله ۵ آمپر (Panel Addition ۳ Relay ۵ Amps)
این رله‌ها برای سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- رله ۱۲ کانال ۱۰ آمپر (Valve Lighting Curtain Module ۱۲ Channels ۱۰ Amps)
این نمونه از رله‌ها نیز مختص ۱۰ آمپر‌ها می‌باشند و به صورت دستی قابل برنامه ریزی هستند.
ارسال نظر