به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، هر ساله و با شروع فصل سرما یافتن مقصر برای آلودگی هوا نیز آغاز می شود و در این بین گاهی مقصر به نیروگاه ها، صنایع و مازوت سوزی آن ها ختم می‌شود.

با وجود اینکه در سال های قبل از بنزین به عنوان متهم اصلی آلودگی هوا نام برده می‌شد اما آن طور که مسوولان اعلام کردند افزایش کیفیت بنزین، این فراورده نفتی را از گردونه خارج کرده با این وجود همچنان احتراق بد خودروهای فرسوده و موتورسیکلت ها مورد اتهام است و مازوت سوزی صنایع و نیروگاه ها نیز مورد توجه قرار گرفته است.

مازوت چیست؟

مازوت یا نفت کوره یکی از هیدروکربن ‌های نفتی محسوب می‌شود که در مراحل پالایش نفت خام بدست می‌ آید. این ماده کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه‌ های حرارتی و موارد مشابه از آن استفاده می گردد.

ترکیب مازوت در اروپا و همچنین ایالات متحده، شکسته شده و به گازوئیل تبدیل می ‌شود. در گذشته، مازوت برای گرم کردن خانه ‌ها در کشورهای شرقی و شوروی سابق مورد استفاده قرار می‌ گرفت چون تجهیزات لازم به منظور تبدیل مازوت به سایر محصولات پتروشیمی وجود نداشت. در کشورهای غربی به کوره ‌هایی که از مازوت استفاده می‌ کنند، کوره‌ های “ضایعات‌ سوز” گفته می شود.

بر این اساس مازوت نوعی نفت کوره با کیفیت بسیار پایین به شمار می‌آید نفت کوره از جمله فرآورده‌های نفتی است که در بسیاری از موتورها، چراغ‌ها، گرمکن‌ها و کوره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین به عنوان حلال نیز از آن بهره می‌گیرند. نفت کوره همانطور که گفته شد از نفت خام بدست می‌آید و برای استفاده در کاربری‌های مختلف، آن‌را پالایش می‌کنند.

Mazut-100 (مازوت ۱۰۰) نیز نوعی نفت کوره است که با مشخصات خاصی تولید می شود. تفاوت اصلی میان انواع مختلف مازوت ۱۰۰، مقدار گوگرد به کار رفته در آن است. مازوت به طور عمده توسط کشورهای آذربایجان، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و ایران تولید می شود.

هر چقدر گوگرد مازوت کمتر باشد، کیفیت آن بهتر است. گوگرد 05/0 درصد، کیفیت فوق العاده ای برای وسایل نقلیه و غیره دارد، در حالی که سایر کیفیت ها برای ژنراتورها، نیروگاه ها و غیره مناسب است.

استفاده از مازوت چه مزایایی دارد؟

روغن سوخت دارای چندین مزیت عملی است که آن را به یک سوخت مفید تبدیل می کند:

ایمن و مطمئن: مازوت مواد منفجره نیست و فقط در صورت استفاده از سیستم خاص می توان آن را مشتعل کرد. این بدان معناست که می توان آن را با خیال راحت ذخیره کرد و در دیگ های بخار و کوره از آن استفاده کرد و هیچ گونه مشکل ایمنی در آن وجود ندارد.

اقتصادی: بسته به زمان خرید مازوت، احتمالاً متوجه خواهید شد که استفاده از آن از گاز و برق ارزان تر است. همچنین بسیار کارآمد است، به این معنی که مجبور نیستید مخزن خود را به دفعاتی که فکر می کنید دوباره پر کنید.

بدون نور و گوگرد: سوخت تمیز عملکرد مطلوبی را در سخت ترین شرایط ارائه می دهد.

مازوت چه نقشی در ایجاد آلودگی هوا دارد؟

در رابطه با اهمیت و نقش ویژه مازوت در ایجاد آلودگی هوای کلانشهر‌های ایران کارشناسان معتقد هستند که در حال حاضر 90 درصد برق کشورمان از محل نیروگاه های حرارتی که با گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت کار می کنند، تولید می شود.

به گفته ی مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق ایران در 2 سال گذشته 67 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی، 6 میلیارد لیتر گازوئیل و 3/5 میلیارد لیتر مازوت در نیروگاه های کشور مصرف شده است.

مصرف گازوئیل و مازوت مخصوصا در فصل های سرد سال به همراه بروز پدیده وارونگی دما (اینورژن) تاثیر بالایی در آلودگی هوا دارند.

استفاده از مازوت چه تاثیری بر سلامتی دارد؟

به دنبال سوزاندن سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد مانند مازوت، ترکیباتی موسوم به Sox منتشر می‌شوند که بخش بیشتر آن‌را SO2 تشکیل می‌دهد SO2 گازی سمی است که برای سلامتی مضر است. این گاز، وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از 500ppb برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح، کشنده خواهد بود.

این گاز در غلظت‌های پایین‌تر، منجر به درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی خواهد شد. به طور کلی، غلظت معمول این گاز در اتمسفر کمتر از 10ppb ذکر می‌شود که در این غلظت اثر مخربی بر سلامتی نخواهد داشت.

اثر دوم سوزاندن مازوت و سایر سوخت‌های گوگردی، ‌ تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به شکل آئروسول یا ذرات بسیار ریز هواست که موجب «ذرات معلق» ‌ موجود در هوا می‌شوند. این ذرات معلق با شدت گرفتن آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را افزایش می‌دهند.

اثر سوم سوزاندن مازوت از منبع انتشار آن بیشتر می شود و در این حالت اکسیدهای گوگرد به دلیل واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب، به اسید تبدیل می‌شوند. این آئروسول‌های اسیدی تحت شرایط خاص هواشناسی به باران اسیدی، برف و مه تبدیل خواهند شد. زمانی که آلودگی هوا ناشی از عملکرد و فعالیت‌های انسانی نباشد، pH باران‌های اسیدی در حدود ۵.۵ خواهد بود که این میزان خاصیت اسیدی به دلیل وجود کربنیک اسید حاصل از واکنش بخار آب با دی‌اکسید کربن است.

این باران‌های اسیدی اثرات مخرب دیگری نیز بر جای می‌گذارند که از میان آن‌ها می‌توان به حل شدن فلزات سنگین در باران‌های اسیدی اشاره کرد و خاک‌ها نیز توانایی نگه‌داشتن ریشه درختان را نخواهند داشت. در نتیجه با فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی، احتمال بروز سیل افزایش پیدا می کند.

بیشتر بخوانید:

آلودگی هوا و عوارض آن روی بدن

ممنوعیت استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها

اثرات سو مازوت سوزی بر تجهیزات نیروگاه بندرعباس/ هزینه 500 میلیاردی برای کاهش آلایندگی