، در مدت اخیر و البته وضعیت فعلی، شاهد اوج گیری قابل توجه قیمت دلار در بازار آزاد بوده ایم به نحوی که بهای این ارز پله پله خود را به کانال 60 هزار تومان نزدیک و نزدیکتر کرده است. افزایش قیمتی که به موازاتِ خود موجب افزایش قیمت در دیگر بازارها نظیر بازار طلا نیز شده است.

در این راستا، بسیاری از افکار عمومی نسبت به طرح این سوال اقدام می کنند که علت اوج گیری قیمت دلار آن هم پس از دوره ای نسبتا طولانی از ثبات و آرامش قیمتی چیست؟ به نظر می رسد در توضیح این پدیده به طور خاص می توان به 3 نکته و گزاره محوری اشاره کرد.

اولا، در روزهای گذشته شاهد اوج گیری جو تنش و درگیری در منطقه غرب آسیا بوده ایم. به طور خاص، مقاومت اسلامی عراق یک حمله مرگبار پهپادی به پایگاه نظامیان آمریکایی در خاک اردن و نزدیکی مرز سوریه انجام داده که منجر به کشته شدن 3 نظامی آمریکا و زخمی شدن بیش از 40 نفر دیگر شده است. در این راستا، دولت بایدن تاکید کرده که به دنبال نشان دادن واکنشی قاطع به این مساله است و البته که برخی سیاستمداران تندروی آمریکایی خطاب به وی گفته اند که او بایدن مستقیما اهدافی را در خاک ایران به دلیل کنشگری محوری تهران در قالب محور مقاومت، هدف قرار دهد.

گزاره ای که حداقل مقام های ارشد تیم سیاست خارجی و امنیت دولت بایدن تاکنون آن را نپذیرفته و رد کرده‌اند و تاکید کرده اند که هیچ سند معتبری دال بر دخالت و برنامه ریزی ایران در قالب حمله اخیر به نیروهایی آمریکایی در اردن وجود ندارد. در کنار همه این ها، جو منظقه غرب آسیا همچنان غرق در تنش و بحران است. در این وضعیت، اوج گیری تنش ها در منطقه غرب آسیا تاثیرات خود را بر بازارهابی کشورمان به ویژه بازار ارز نیز نشان داده و به یکی از محرک های اصلی افزایش قیمت ارز و طلا تبدیل شده است.  

دوم اینکه از مدت های قبل نیز بسیاری از تحلیلگران اقتصادی هشدار می دادند که با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال جاری، کسری بودجه دولت، نمودهای عینی خود را در قالب افزایش قیمت ارز نشان خواهد داد. کسری بودجه که برخی آن را چیزی بالغ بر 400 هزار میلیارد تومان ارزیابی می کنند و مسلما فشار این کسری بودجه، نمودهای عینی خود را در قالب افزایش قیمت ارز نشان می دهد. معادله ای که البته تاکنون بارها و بارها در اقتصاد کشورمان رخ داده و به هیچ عنوان نباید آن را پدیده جدیدی در نظر گرفت.

سال گذشته بود که شاهد بودیم قیمت دلار در ماه های پایانی سال به صورت ناگهانی و در قالب یک دوره زمانی کوتاه، تا بیش از 60 هزار تومان نیز جهش کرد.

و در نهایت سوم اینکه باید توجه داشته باشیم که اقتصاد ایران جدای از چالشِ تحریم های خارجی، سال هاست که با مشکلات زیرساختی در حوزه اقتصاد خود رو به رو است. در این زمینه به طور خاص می توان به تولید چیزی در حدود 5 تا 7 هزار میلیارد تومان پول بی کیفیت از سوی بانک ها به صورت روزانه در اقتصاد کشورمان سخن گفت.

حال در وضعیتی که مشکلات زیرساختی اقتصادی ایران همچنان به قوت خود باقی هستند و راه حلی ریشه ای برای رفع آن ها در نظر گرفته نشده، کاملا طبیعی است که شاهد باشیم با وقوع تحولات تنش زای خارجی، خیلی زود رویدادهایی نظیر افزایش قیمت ارز، ضریب بالایی پیدا کنند و جلوه های عینی خود را در فضای کلی اقتصاد کشورمان به نمایش بگذارند. موضوعی که البته تاکنون بارها و بارها از سوی تحلیلگران اقتصادی به آن اشاره شده و نسبت به مخاطب قرار دادن چالش ها در این زمینه هشدارهای لازم داده شده است.