به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، تاریخ تکرار می‌شود، دستکم در حوزه مهجور مانده فناوری اطلاعات بارها و بارها تکرار شده است. در طول چند سال گذشته کانال‌های مجازی و سایت‌هایی بودند که به دلیل منافات با موازین قانونی با تیغ فیلتر روبرو شدند. داستان اما تازه با فیلتر این کانال‌ها شروع می‌شود؛ داستانی که فیلترینگ تنها شروع آن است زیرا برخی کاربران به فراخور فعالیت‌های خود ممکن است نیاز به این فضاها داشته باشند. به همین دلیل بارها این داستان ازسوی کارشناسان فناوری اطلاعات تأکید شده است که در نظر گرفتن یک کلمه برای فیلترکردن آنها ممکن است مصداق خوبی برای فیلترشدن آن نباشد.

هرچند که این اظهارات چیز تازه‌ای نیست زیرا هر بار که بحث فیلترینگ به میان می‌آید حداقل کاری که سازمان زیرمجموعه وزارت ارتباطات انجام می‌دهند پاسکاری به نهادهای دیگر است که البته هیچ وقت هم به نتیجه درستی نمی‌رسد. اما نباید این موضوع را هم دور از نظر داشت که با فیلترکردن فضای اینترنتی کشور مافیاهای فروش فیلترشکن روز به روز افزایش پیدا می‌کنند و با وجود این محدودیت‌ها جیب عده‌ای خاص پر می‌شود.

براساس آمارهای رسمی مرکز آمار، حدود ۶۵درصد از جمعیت ایران حداقل یک شبکه اجتماعی دارند، بنابراین حدود ۶۰میلیون ایرانی از فیلترشکن استفاده می‌کنند که نشان می‌دهد که گردش مال هنگفتی در فروش وی‌پی‌ان و فیلترشکن وجود دارد. اما سود این گردش مالی چند هزار میلیارد تومانی به جیب چه افرادی می‌رود؟

ماجرا از کجا شروع شد؟

با شروع برخی اعتراضات در پاییز سال گذشته طی خبری وزیر کشور اعلام کرد که برخی شبکه‌های اجتماعی خارجی فیلتر می‌شوند؛ موضوعی که پس از ماه‌ها تلاش در جهت همراه کردن نمایندگان مجلس شورای اسلامی با نیازهای جامعه مبنی بر اینکه این فضاها نیاز است و زیر بار طرح صیانت از فضای مجازی نروند و در نهایت فیلترینگ فضای مجازی کلید خورد. البته این پایان ماجرا نبود و وزیر کشور وعده داده بود که با فروکش کردن اعتراضات محدودیت‌ها برداشته خواهد شد و به حالت عادی باز خواهد گشت؛ وعده‌ای که نزدیک به یکسال از آن می‌گذرد و همچنان با فیلترینگ شبکه‌های مجازی روبرو هستیم.

روز به روز شاهد افزایش انواع فروش فلیترشکن‌های مختلف توسط افراد هستیم که معلوم نیست آنها از کدام شاهراه و موازین قانونی اقدام به شروع فیلترشکن می‌کنند و پول‌های میلیارد به جیب می‌زنند؟ آگاهی از گردش مالی بازارهای غیررسمی همواره همراه با گمانه‌زنی است. اگرچه می‌توان در این وضعیت به برآیندی از شرایط موجود رسید و با یک حساب سرانگشتی معمولی به ارقامی حدودی دست یافت. داده‌های وب‌سایتِ Statista نشان می‌دهد که بازار VPN در جهان، طی سال‌های اخیر دائما رو به گسترش بوده است. در حالی که ارزش بازار خرید و فروش VPN در دنیا در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۵.۴ میلیارد دلار بوده، تا سال ۲۰۲۷ میلادی، ارزش این بازار به حدود ۷۵.۶ میلیارد دلار خواهد رسید.

عدم کارایی جایگزین‌های داخلی دلیل استفاده از فیلترشکن‌

«ابراهیم سلیمی» کارشناس فناوری اطلاعات، با بیان اینکه عرضه و تقاضا در این روزها که شبکه‌های اجتماعی خارجی فیلتر شده‌انده، بسیار افزایش یافته است، گفت: مسئولان قول رفع فیلترینگ را در طول این یکسال گذشته بارها داده بودند اما متاسفانه بعد از ناامیدشدن از رفع فیلترینک کاربران برای خرید فیلترشکن گرایش پیدا کردند. در همین ارتباط با راه‌اندازی چندین شبکه مجازی داخلی دیدیم که آنها پاسخگوی نیاز کاربران نبودند و ترجیح دادند تا از همان شبکه‌های خارجی به‌خصوص برای درآمدزایی و کسب و کارشان استفاده کنند.

وی در ادامه افزود: همین بالا رفتن تقاضا به‌طبع سبب می‌شود تا قیمت‌ها نیز افزایش پیدا کند و در برخی آمار رقم‌هایی را به گوش بشنویم که بسیار تأمل برانگیز هستند. درباره اینکه درآمد مالی فروشندگان فیلترشکن ماهیانه چقدر است باید بگویم که اپراتورها در این زمینه می‌توانند میزان درآمد فروش آنها را گزارش دهند. در ماه های اخیر افراد بعد از

بیشتر بخوانید: 

فیلتر بخشی از پلتفرم‌ها نیاز به بازنگری دارد

آیا فیلترینگ سلیقه کاربران را تغییر داده است؟/ برخورد سلبی و فیلترینگ تنها گذرگاه رسیدن به اینترنت پاک نیست

والدین از نصب و استفاده فیلترشکن توسط کودکان و نوجوانان جلوگیری کنند

اختلال‌های عمدی به قصد مسدودسازی

این کارشناس فناوری اطلاعات برخی از اختلال‌ها را به قصد مسدودسازی این ابزارها دانست و گفت: این امر سبب می‌شود تا افرادی که وی پی ان می‌سازند به سراغ فناوری‌های دیگری بروند و به طبع هزینه ساخت برای آنها هم افزایش پیدا خواهد کرد. در خصوص فیلترشکن‌های رایگان نیز باید بگویم که آنها با وجود محدودیت‌های اینترنتی به مرور از دور خارج می‌شوند. نداشتن دانش فنی و تقضای بالای خرید وی پی ان دو عاملی است تا قیمت‌ها را به صورت روزانه افزایش دهد.

سلیمی با توضیح اینکه قرار بود از طریق مسدودسازی پلتفرم‌های خارجی صرفه‌جویی ارزی حاصل شود، تصریح کرد: با فیلترینگ گسترده نه تنها سوق دادن کاربران به پلتفرم‌های داخلی انجام  نشد بلکه مافیای خرید و فروش نیز به دیگر مفاسد اقتصادی افزود شد. البته مسئولان و به‌خصوص نمایندگان مجلس معتقدند که فیلترینگ سلیقه مردم را تغییر نداده  است. بنابراین تا زمانی که این مسدودسازی‌ها ادامه داشته باشد هم اقتصاد کشور و سبد مالی خانواده‌ها متضمن ضررهای هنگفتی خواهند شد.