خبرگزاری موج گزارش می‌دهد:
بانو امین، مجتهدی نواندیش در احیای روش تفسیری/سیری در سیره تربیتی و شخصیت اخلاقی بانو امین
بانوامین معروف به بانوی ایرانی، از زنان عالم و مجتهد در سده چهاردهم هجری است که طرحی نو در روش تفسیری انداخت. تعدد و تنوع آثار بر جای مانده از او نشانگر ورود قابل توجه وی در حوزه‌های مختلف علوم مانند حدیث، فلسفه، کلام و عرفان است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، در طول تاریخ، زنان فرهیخته و وارسته‌ای به ظهور و بروز رسیده‌اند که بـا وجود محدودیت‌های اجتماعی و عدم امکانات علمی، به مقام والا و رفیعی دست یافته‌اند. از جمله این بانوان برجسته که با عنوان الگویی کاربردی برای زنان جامعه امـروز مـطرح اسـت، بانو نصرت بیگم امین، مشهور به «بانو امین» اسـت. او افزون بر کمالات معنوی و علمی، از شخصیت استوار و محکمی برخوردار بود و با وجود باورهای نادرست پیشینیان در مورد زن که حتی قـلم بـه دسـت‌گرفتن را سزاوار مردان دانسته و برای زنان عیب و عار تلقی می‌کردند، مرز خرافه‌های باورنما را شکسته و تبعیض جنسیتی حاکم بر زمانه را زیر سؤال برد؛ به‌گونه‌ای‌که سیدحسن امین محقق کتاب اعیان الشیعه، وجـود بانو را از امتیازات منحصر به فرد شهر اصفهان دانسته است.
مروری بر شخصیت، زمانه و آثار بانو امین
بانو نصرت بیگم در در اصفهان چشم به جهان گشود. از دوران کودکی و نوجوانی وی اطلاعاتی در دست نیست؛ اما با در نظرگرفتن فضای سیاسی دو دهه پایانی قرن 13 و نیمه اول قرن 14 از یک‌سو و نگاشته‌های وی از چهل سالگی به بعد از دیگر سو می‌توان به دغدغه‌ها، آرزوها و پرسش‌های درونی او دست یافت. نکته برجسته زندگی بانو، اهمیت‌دادن به علم و دانـش و محوریت آن در زندگی و همت ویژه نسبت به دانش‌اندوزی و ترویج کسب علم توسط بانوان است.
این بانوی مجتهده، از خدمت آیات عظام همچون محمدکاظم شیرازی، شیخ عبدالکریم حـائری یزدی، ابراهیم حسینی شیرازی اصطهباناتی و محمدرضا نجفی اصفهانی اجازه اجتهاد و روایت گرفته است. بانو از جمله دانشمندان علوم دینی بود که بدون هجرت به نجف اشرف و تحصیل در آن حوزه علمیه مبارک و حتی زیستن در مشهد و قم و در جوار حوزه‌ها و عالمان دینی توانست مقام اجـتهاد را کسب کند. این در حالی است که مردان برای ارتقای سطح علمی و دینی خویش، به‌راحتی مهاجرت می‌کردند. وی در آثارش، نام خویش را با تعابیر «بانوی ایرانی» می‌آورد که حکایت از نهایت خضوع وی داشت.
اوضاع سیاسی اجتماعی ایران در زمانه بانو
دوران حیات بانو امین با 33 سال دوران قاجار، 50 سال سلطنت پهلوی و حدود پنج سال از انقلاب اسلامی همزمان بود. تاریخ ایران زمین در این 9 دهـه شاهد اتفاقات منحصر به فـردی بـود که به‌طور قطع در زندگی و شخصیت بانو بی‌تأثیر نبود.
آثار برجای مانده از بانو امین
آثار افراد فرهیخته، پژواکی است از اندیشه و دغدغه‌ها از یک سو و زمانه و رخدادهای عصر زیست آنان که می‌توان از جمله آنها به اربعین الهاشمیه، که بانو در 40 سالگی نگاشت و به سبب آن، از عـلمای نـجف و ایران اجازه نقل روایت گرفت، اشاره کرد.
سیر و سلوک در روش اولیاء و طریق سعدا، مـعاد یا آخـرین سـیر بشر، اخلاق یا راه سعادت، النفحات الرحمانیه، تفسیر مخزن العرفان و جامع الشتات از جمله آثار این بانوی مجتهد به شمار می‌رود.
میزان ارجاعات بانو به آثار و آراء عـلامه طباطبایی و نیز در مواردی تفسیر قرآن به قرآن توسط خود بانو مـانند تفسیر آیه «یَدُ اللَّهِ فـَوْقَ أَیـْدِیهِمْ» نشانگر استفاده وی از شیوه تفسیری قرآن به قرآن در پاره‌ای از موارد است.
بیشتر بخوانید:
آیت‌الله بهجت، اسوه‌ای کامل از تقوا و شکیبایی/ الگوی تمام نمای اخلاق و فضایل انسانی
نقش بانو امین در گسترش دانش تفسیر
گرچه بانو امین در دوران عمر خویش به تحصیل صرف، نحو، بلاغت، تفسیر، حدیث، فـقه، اصول، فلسفه وعرفان پرداخت و آثار وی، تبحر و نقش تأثیرگذارش در هر یک از این علوم را نشان می‌دهد؛ اما نقش او در سه حوزه علمی حدیث، تفسیر و عرفان، درخشان‌تر مشاهده می‌شود. وی نقش مهمی در گسترش دانش حدیث در قرن چهارهم داشته و با روایتگری روایات کتاب اربعین الهاشمیه و شرح عمیق و دقیق احادیث نبوی و ائمه معصوم(ع) آگاهی‌بخشی کرده و ضمن تبیین و بررسی روایات در آثار خود، در زمینه عرفان و کشف و شهود نیز نقش مؤثری در زمانه خویش داشته اسـت.
نقش زمینه‌ساز فعالیت‌های علمی زنان
بانو افزون بر تلاش در وادی علم‌آموزی و ارتـقای آگاهی خویش، با تأسیس نخستین حوزه علمیه رسمی در جهان اسلام، با نام مکتب فـاطمه(س) مـشهور بـه مکتب بانو امین و نیز اولین دبیرستان دینی در اصفهان، زمینه حضور علمی دیگر زنان را فراهم ساخت. تـأسیس این دو مرکز و سخنرانی‌های بانو و جلسات تفسیر او ضمن این‌که به‌مثابه مجوزی برای حضور فعال و نه منفعل زنان در عرصه‌های علمی و اجتماعی بود، میزان عزت نفس و اشتیاق زنان در ورود به صحنه‌های علمی را افزایش داده و برخی از بانوان آن عصر را از بی‌تفاوتی نسبت به رخدادهای پیرامون خود و احیانا غوطه‌وری در تجمل‌گرایی و بی‌بصیرتی رهایی داد.
سرانجام
بانو امین در 23 خرداد 1403قمری در حالی‌که هشت کتاب و مدرسه علمیه بانوان و دبیرستان دخترانه‌ای از خود برجای گذشته بود، درگذشت و در مقبره اختصاصی در اصفهان به خاک سـپرده شـد.
ارسال نظر