نسرین محمدپور دانش‌آموخته سینما به صورت تجربی و فارغ التحصیل رشه مطالعات زنان، پژوهشگر و فیلمساز در حوزه زنان است که با فیلم زحل در جشنواره فیلم رشد حضور یافته بود. با توجه به موضوع خاص این فیلم با او گفت و گویی انجام دادیم.

وی در مورد داستان فیلمش به خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج گفت: زحل، بازیگر قصه فیلم من، یک دختر نوجوان افغان است که در شهرکی به نام مجبور آباد در  استان یزد زندگی می کند. این دختر در سن سیزده سالگی از قربانیان ازدواج زودهنگام است. این دختر هنگام ضبط فیلم به نامزدی پسر دایی‌اش در آمده بود و متاسفانه اکنون که تنها یکسال از آن زمان می گذرد، خبردار شدم که باردار شده است.

محمدپور افزود: مجبورآباد منطقه ای است در استان یزد و کرمان که افغانیان مهاجر غیر قانونی مانند شهرک های دیگر موجود در سطح کشور، به صورت قرنطینه زندگی می کنند و در واقع می توان از آن به عنوان یک افغانستان کوچک نام برد که ارتباط کمی با دنیای خارج از خود دارد.

این هنرمند جوان در مورد دلیل توجهش به موضوع ازدواج زود هنگام دختران گفت: به عنوان فردی که علاقمند به فعالیت در حوزه آسیب و خشونت و توانمند سازی زنان چه در حوزه پژوهش و چه در سینما است، معتقدم که هر بلایی که بر سر زنان در هر جای دنیا می آید از ناآگاهی است. سینما به عنوان یک رسانه  می تواند سطح این آگاهی را ارتقا بدهد و زنان و کودکان ما می توانند از یک سری از حقوق اولیه خود برخوردار شوند.

هر یازده ثانیه در جهان یک دختر در سن کودکی ازدواج می‌کند

این پژوهشگر و فیلمساز افزود: مساله ازدواج زود هنگام یک مساله اساسی است و طبق تعریف سازمان ملل یا کنوانسیون حقوق کودکان به هر ازدواجی که یکی از یا هر دو زوجین زیر هجده سال باشد، ازدواج کودکان است. جالب است بدانید که من تا پیش از این گمان می کردم این مساله مبتلا به و از دغدغه های کشورهای توسعه نیافته است اما در یک جستجو متوجه شدم که روزنامه نیویورک تایمز در مقاله ای اعلام کرده که در هر یازده ثانیه در جهان یک دختر در سطح جهان در سنی کم و غیر قانونی ازدواج می کند. یعنی این ازدواج ها حتی در آمریکا، که به تصور برخی مهد قدرت و فرهنگ امروز جهان است، به جز در معدودی از ایالت‌ها، ازدواج دختران در سن کم ممنوع نیست.

وی افزود: ازدواج کودک، فقط یک پیامد ندارد که بگوییم او از برخی از حقوقش باز می ماند؛ بلکه اولین پیامد آن، آسیب‌های فیزیکی جدی است که برای دختر دارد. بعد از آن آسیب‌های روانی و بعد از اجتماعی آن است که گریبانگیر یک کودک دختر یا پسر می شود. به عنوان مثال به دلیل اینکه در کشور ما قوانینی وضع شده است، که اگر ازدواجی بر خلاف سن قانونی اعلام شده در دفترخانه ای ثبت شود، آن دفترخانه برای مدتی تعطیل می شود، به همین دلیل در مورد ازدواج‌های غیر قانونی پنهان‌کاری صورت می‌گیرد. حتی شاهدیم که کودکی در سنین پایین ده دوازده سالگی ازدواج می کند و ازدواجش تا پانزده سالگی ثبت نمی شود. بنابراین به رغم به دنیا آوردن فرزندی، هنوز نام همسری در شناسنامه او و همسرش درج نشده است. اتفاقا همین امر دلیل نبود اطلاعات دقیق و آمار روشن و واضح در مورد ازدواج کودکان در ایران است.

محمدپور در مورد زمانی که برای تولید این فیلم صرف کرده گفت: من سه یا چهار سال پیش، فیلمنامه این فیلم را نوشتم و در ابتدا سوژه را در افغانستان پیگیری کردم. منتها در مسیر تولید این فیلم، مسائلی پیش آمد که من نتوانستم آنچه می خواهم را عملی کنم واز این اثر بدست بیاورم.

وی در پاسخ به این سوال که چرا برای سوژه این فیلم به شهروندان افغانی و نه ایرانی پرداخته است، گفت: من هر جای دنیا که باشم، در ذهن من زنانگی و زن برایم جغرافیا ندارد. اگر یک زن  کلمبیایی باشم ممکن است بروم از یک زن عراقی فیلمی بسازم. الان زنان افغانی، در همسایگی ما قرار دارند که با ما زبان، موسیقی، فرهنگ و مرز مشترک دارند و یک بخش مهمی از مهاجرانی که در ایران زندگی می کنند افغان ها هستند. باتوجه به اینکه دچار چنین آسیبی هستند، به نظرم خیلی مهم بود پس از آنها فیلمی ساخته ام.

نسرین محمدپور افزود: البته یکی از دلایل دیگر من برای اینکه افغانستان را انتخاب کردم، این است که آمار مشخص شده ای دارند. این آمار توسط یونیسف و سازمان ملل متحد تهیه شده و کاذب نیست. براساس گزارش آنها، در جنوب غربی آسیا، این کشور بیشترین میزان ازدواج کودکان را دارد.

وی در مورد چرایی نمایش فیلمی که مخاطب کودک ندارد در جشنواره رشد گفت: معتقدم که آموزش و پرورش و وزارت بهداشت می توانند متولیان رشد و ارتقاء آگاهی در کشور باشند. با توجه به اینکه مخاطبین جشنواره رشد، از فرهنگیان شاغل در آموزش و پرورش هستند، همین که یک تلنگر برای مخاطب و سوالی در ذهنش ایجاد شود، برای من قابل تحسین است. جالب است بدانید که حتی وقتی این فیلم را برای تعدادی از دوستان جامعه شناس خودم نمایش دادم، از آمار یونیسف متعجب شده بودند و باورشان نمی شد که ما 750 میلیون ازدواج کودک در جهان داریم.

محمدپور در پاسخ به این سوال که آیا این فیلم را با نگاه جشنواره ای ساخته اید گفت: اگر بگویم که نگاه فستیوالی ندارم، دروغ گفته ام. به هر حال من هم به عنوان یک هنرمند دوست دارم با شرکت در جشنواره ها، که به مثابه ویترینی برای هنرمندان هستند، اثرم دیده شود. البته من این اثر را صرفا برای جشنواره رشد نساخته ام اما بنابر تشخیص تهیه کننده کار که انجمن سینمای جوانان ایران است، اولین حضور جشنواره ای خود را در این جشنواره تجربه کردم. اما نسخه جدید آن به چند جشنواره خارجی ارسال شده که منتظر نتیجه آن هستیم. اما باید تاکید کنم که وقتی در حوزه زنان و آسیب‌های اجتماعی چون خشونت کار می کنم، به دلیل علاقه ام، در واقع برای دل خودم فعالیت می کنم.

از کیفیت نمایش فیلمم در جشنواره رشد ناراضی بودم

این کارگردان جوان از نحوه نمایش اثرش در جشنواره رشد گله کرد و گفت: از کیفیت نمایش فیلمم در جشنواره رشد، به چند دلیل ناراضی بودم. اول اینکه از کیفیت سالن رضایت نداشتم. دوم این که باید برای نمایش این فیلم هماهنگی هایی صورت می گرفت که نگرفت. این هماهنگی ها ارتباطی به مخاطب ندارد چرا که معتقدم فیلمی که باید دیده شود، راه خود را پیدا کرده و دیده می شود. اما قرار بود که با دبیرخانه هماهنگی هایی صورت بگیرد و به جای نسخه اولیه فیلم، نسخه نهایی آن را تحویل بگیرند و به نمایش بگذارند که این هماهنگی ها انجام نشد. چرا که در تدوین، صداگذاری مجدد و اصلاحات انجام شده، به قولی فیلم دیگری شده بود که این فرصت از دست رفت.

وی در مورد میزان تجربه اش در فیلمسازی گفت: تا کنون چهار فیلم ساخته ام که این کار، تجربه اول داستانی من در حوزه کارگردانی است، اما من سه کار مستند پژوهشی دانشگاهی با موضوع زنان و آسیب های اجتماعی انجام داده ام. یکی از آنها در مورد یکی از موضوعات تاریخ مشروطه است که با خانم نجم‌آبادی انجام می شود. از طرفی سال‌هاست که به عنوان فیلم‌نامه نویس، دستیار و برنامه ریز در سینما مشغول فعالیت هستم و با مستندسازانی چون صراف یزدی، حسن نقاشی، عاطفه صالحی و ... همکاری داشته ام.