، در دو روز گذشته موضوع بسیار مهمی در حوزه عراق مطرح شده است که پیامدهای منطقه‌ای نیز خواهد داشت. در این راستا برخی گروه‌های مسلح عراقی مانند کتائب امام علی و عصائب اهل حق پیام‌هایی مبنی بر تمایل به ادغام در نیروهای رسمی نظامی دولتی و خلع سلاح منتشر کرده‌اند که این موضوع با واکنش مثبت رئیس قوه قضائیه عراق روبرو شد. اما در مقابل گروه‌هایی مانند کتائب حزب الله اعلام کرده‌اند دست به چنین کاری نخواهند زد و تا زمانی که نیروهای خارجی عراق را ترک نکنند، وارد بحث خلع سلاح نخواهند شد.

این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که فشارهای دولت ترامپ برای حذف گروه‌های مسلح از ساختار قدرت عراق تشدید شده است. گفتنی است ماموریت ائتلاف ضد داعش در عراق در سپتامبر ۲۰۲۵ به پایان رسید و پس از آن حضور نیروهای آمریکایی به منطقه اقلیم کردستان محدود شد. براین اساس نماینده ویژه آمریکا در عراق، این تصمیم گروه‌هایی مانند کتائل امام علی را «تشویق کننده» دانست اما تأکید کرد باید «جامع، غیرقابل بازگشت و در چارچوب ساختار ملی الزام آور: باشد.

مسئله مهم در فضای عراق، تقویت همکاری های بغداد با آنکارا در اجرای عملیات‌های امنیتی علیه گروه‌های جدایی طلب است. در شرایطی که ترکیه توانسته در دو موضوع سوریه و آتش بس نوار غزه، نظر ترامپ را به خوبی جلب کند، اکنون با ورود به همکاری با عراق در مسیری گام گذاشته است که آمریکا خواهان آن است یعنی کاهش هزینه برای نیروهای آمریکایی در عراق و تضمین ثبات امنیتی در این کشور با کاهش نقش گروه‌های مسلح شیعی.

 این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که عراق پس از سال‌ها مبارزه با تروریسم تکفیری، به دنبال حفظ حاکمیت کامل و استقلال تصمیم‌گیری است. اما نیروهای الحشد الشعبی که نقش کلیدی در شکست داعش ایفا کردند، بخشی جدایی‌ناپذیر از ساختار دفاعی عراق هستند و هرگونه تلاش برای تضعیف آنها می‌تواند امنیت منطقه‌ای را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

از سال ۲۰۱۶ گروه‌های مسلح عراقی تحت چتر سازمانی حشدالعشبی فعالیت می‌کنند اما برخی گروه‌ها مانند عصائب اهل حق و کتائب حزب الله در برخی امور استقلال خود را حفظ کرده‌اند و این امری که است که مورد پسند آمریکا و اسرائیل در منطقه نیست. در همین رابطه دولت عراق بارها تأکید کرده انحصار سلاح به دست دولت یک اصل اساسی است، ولی این فرآیند باید بر اساس شرایط داخلی و بدون دخالت خارجی پیش برود.

از این رو سفر مارک ساوایا، نماینده ویژه آمریکا به عراق که اوایل ژانویه (۱۱ دی) وارد بغداد خواهد شد، در راستای فشار بیشتر واشنگتن بر این کشور است. در این خصوص مقامات عراقی اعلام کرده‌اند ساوایا پیام‌هایی را از سوی دولت ترامپ به رهبران ائتلاف حاکم (چارچوب هماهنگی) در مورد آینده روابط سیاسی و امنیتی بین عراق و ایالات متحده، دیدگاه واشنگتن برای دولت جدید و موضوع محدود کردن سلاح به دولت - موضوعی که واشنگتن مدتی است بر آن تأکید دارد و از بغداد می‌خواهد علیه گروه‌های حشد الشعبی اقدام کند - منتقل خواهد کرد.

در این خصوص اگرچه گفته می‌شود برخلاف توماس باراک، فرستاده ایالات متحده به لبنان نقش ساوایا محدود به انتقال پیام‌های ایالات متحده به عراق خواهد بود، بدون هیچ‌گونه قدرت تصمیم‌گیری در دولت ایالات متحده در مورد پرونده عراق؛ اما این پیام نوعی از فشار مستقیم کاخ سفید به مقامات بغداد است.

واقعیت امر آن است که خلع سلاح گروه‌های مقاومت یکی از استراتژی‌های اصلی اسرائیل و آمریکا در منطقه است. گروه‌های عراقی هم نشان داده‌اند در حمایت از برادران خود در لبنان و فلسطین وارد عمل می‌شوند. از این رو گرفتن ابزار قدرت از این نیروها می‌تواند قدرت عمل اسرائیل را در منطقه توسعه دهد و این یکی از برنامه‌های آمریکا در خاورمیانه است.