تهران، ریاض و پکن، آزمون واقعی آشتی در میدان تنش
نشست سوم کمیته سهجانبه ایران، عربستان و چین در تهران نشان داد توافق پکن وارد مرحلهای فراتر از بازسازی روابط دیپلماتیک شده و به سمت مدیریت اختلافات و بحرانهای منطقهای حرکت میکند.
، نشست سوم کمیته سهجانبه ایران، عربستان سعودی و چین که در تهران برگزار شد، نشانهای روشن از عبور توافق پکن از مرحله صرفاً نمادین آشتی دیپلماتیک و ورود آن به فاز تثبیت سازوکارهای سیاسی و امنیتی است؛ مرحلهای که در میانه شدیدترین تنشهای منطقهای مورد آزمون قرار گرفته است.
این نشست در حالی برگزار شد که منطقه غرب آسیا با بحرانهای همزمان در غزه، لبنان، سوریه و یمن روبهروست؛ شرایطی که میتواند هر سازوکار تنشزدای منطقهای را بهسرعت فرسوده کند. با این حال، سه طرف بر تعهد کامل خود به اجرای توافق پکن، احترام به اصول حسن همجواری، حاکمیت کشورها و تمامیت ارضی آنها تأکید کردند.
در این چارچوب، پیشرفتهای ملموس در روابط دوجانبه ایران و عربستان، بهویژه در حوزه کنسولی، بهعنوان یکی از شاخصهای عملی بهبود روابط مورد توجه قرار گرفت. تسهیل انجام حج برای بیش از ۸۵ هزار زائر ایرانی و عمره برای حدود ۲۱۰ هزار زائر در سال ۲۰۲۵، نشانهای از عبور روابط از مرحله تنش به مدیریت منافع مشترک ارزیابی میشود.
همچنین گسترش همکاریهای فرهنگی، رسانهای و پژوهشی میان دو کشور بیانگر آن است که آشتی سیاسی بهتدریج در حال تبدیل شدن به روابطی با پیوندهای نرم و پایدارتر است؛ هرچند این همکاریها همچنان در چارچوبی محتاطانه و محاسبهشده دنبال میشود.
در سطح منطقهای، شرکتکنندگان بر ضرورت گفتوگوی منطقهای برای تقویت ثبات و امنیت تأکید کردند و خواستار توقف فوری تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه فلسطین، لبنان و سوریه شدند. حمایت مشترک ایران، عربستان و چین از راهحل سیاسی در یمن نیز بار دیگر مورد تأکید قرار گرفت؛ موضوعی که از ابتدا یکی از آزمونهای کلیدی توافق پکن بوده است.
نشست سوم در امتداد نشست دوم کمیته سهجانبه برگزار شد؛ نشستی که پیشتر بر همکاریهای انسانی، اقتصادی و کنسولی و کاهش تنشهای رسانهای و سیاسی تمرکز داشت و نشانههایی از انتقال روابط از مدیریت قطع روابط به مدیریت منافع را آشکار کرده بود.
توافق پکن که در مارس ۲۰۲۳ با میانجیگری مستقیم چین اعلام شد، به هفت سال قطع روابط میان تهران و ریاض پایان داد و با تأکید بر عدم مداخله، احترام به حاکمیت کشورها و احیای توافقنامههای امنیتی و اقتصادی، چارچوبی جدید برای روابط منطقهای ایجاد کرد.
این توافق نقشی بیسابقه برای چین تعریف کرد؛ نقشی فراتر از حمایت تشریفاتی و در جایگاه ضامن و پیگیر اجرای یک فرآیند بلندمدت. پکن با اتکا به روابط متوازن اقتصادی و سیاسی با هر دو طرف، تلاش کرده است الگویی جایگزین برای مدیریت بحرانهای منطقهای ارائه دهد.
ارسال نظر