، در حالی که تنش‌های منطقه‌ای پس از جنگ ۱۲ روزه همچنان سایه سنگینی بر روابط ایران و غرب افکنده، کشورهای اروپایی و ایالات متحده در حال آماده‌سازی قطعنامه‌ای تازه علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران هستند. این پیش‌نویس، که قرار است در نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)  مطرح شود، بخشی از استراتژی مداوم غرب برای افزایش فشار بر تهران به شمار می‌رود. مقامات ایرانی این اقدام را «سیاسی‌کاری آشکار و سوءاستفاده از سازوکارهای بین‌المللی» توصیف کرده‌اند و هشدار داده‌اند تصویب آن، همکاری دوجانبه با آژانس را مختل خواهد کرد.

محتوای پیش‌نویس قطعنامه: تمرکز بر تعلیق غنی‌سازی و نظارت فوری

پیش‌نویس قطعنامه‌ای که توسط تروئیکای اروپایی( فرانسه، بریتانیا و آلمان) با حمایت ایالات متحده تدوین شده، ایران را به نقض تعهدات پادمانی متهم می‌کند. این متن شامل بندهایی است که از مدیرکل آژانس، رافائل گروسی، می‌خواهد گزارش‌های منظم و موازی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران  شامل مکان‌ها، مقادیر، سطوح غنی‌سازی و تجهیزات سانتریفیوژ  به شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهد. همچنین، ایران ملزم به تعلیق فوری تمام فعالیت‌های غنی‌سازی، بازفرآوری و پروژه‌های آب سنگین (از جمله تحقیق و توسعه) می‌شود. متن تأکید می‌کند ذخایر اورانیوم با غنای بالا (تا ۶۰ درصد) ایران، که بیش از پنج ماه تأیید نشده، نگرانی جدی ایجاد کرده و نقض ماده ۱۲اساسنامه آژانس است. علاوه بر این، ایران باید به پروتکل الحاقی پایبند باشد و دسترسی کامل بازرسان به تأسیسات هسته‌ای را فراهم سازد.

این مطالبات، که بر اساس گزارش اخیر گروسی در چهارشنبه (۲۱ آبان) تهیه شده، ایران را به عدم همکاری در پنج ماه گذشته متهم می‌کند. مقامات غربی ادعا می‌کنند این اقدامات برای راستی‌آزمایی شفاف ضروری است، در حالی که ایران آن را تحمیل دیدگاه‌های قلدرمآبانهمی‌داند.

استراتژی فشار برای بازگشت به میز مذاکره

ایالات متحده و تروئیکای اروپا به عنوان پیش‌قراولان این ابتکار، نقش محوری در تدوین و پیشبرد این قطعنامه ایفا می‌کنند. آمریکا، که از زمان خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، سیاست فشار حداکثری را پیگیری کرده، از این قطعنامه برای احیای مکانیسم‌های تحریم‌های پیشین استفاده می‌کند سه کشور اروپایی هم که پس از انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در ۱۸ اکتبر، برجام را عملاً مرده اعلام کرده، بر نظارت سخت‌گیرانه اصرار دارند. هدف مشترک آن‌ها، وادار کردن ایران به مذاکرات جدید برای محدودیت برنامه هسته‌ای در ازای کاهش تحریم‌هاست. دیپلمات‌های غربی تأکید می‌کنند که این قطعنامه می‌تواند به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت منجر شود، هرچند فعلاً برنامه‌ای برای این گام وجود ندارد. منتقدان، از جمله روسیه و چین، این اقدامات را سیاسی و مغایر با دیپلماسی می‌دانند.

نشست شورای حکام

نشست فصلی شورای حکام آژانس، که شامل ۳۵ عضو است، از ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) تا ۲۱ نوامبر (۳۰ آبان) در مقر آژانس در وین برگزار می‌شود. این نشست، اولین گردهمایی پس از انقضای قطعنامه ۲۲۳۱، بدون بررسی نظارت بر برجام پیش خواهد رفت و تمرکز اصلی بر پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی خواهد بود. انتظار می‌رود رأی‌گیری بر سر قطعنامه در روز پایانی انجام شود.

واکنش رسمی ایران: هشدار نسبت به «اشتباه بزرگ» و حفظ حقوق مشروع

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز جمعه در واکنش به خبر برنامه غربی برای تصویب قطعنامه ضدایرانی در نشست شورای حکام، با صدور بیانیه‌ای تند، پیش‌نویس را «اقدام غیرقانونی و گمراه‌کننده» خواند و هشدار داد تصویب آن، «اشتباه بزرگ دیگری» پس از تلاش ناموفق برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) است. سخنگوی وزارت خارجه تأکید کرد: این تاکتیک‌ها تقابلی بی‌فایده هستند و هیچ مزیتی برای غرب نخواهند داشت؛ ایران تسلیم تهدیدها نمی‌شود و تنها به احترام و برابری پاسخ می‌دهد.

همچنین  نمایندگی دائم ایران در وین، نیز اعلام کرد قطعنامه هیچ تغییری در وضعیت اجرای پادمان‌ها ایجاد نمی‌کند و این اقدام بر روند مثبت همکاری با آژانس تأثیر منفی خواهد گذاشت.

در نیویورک، امیرسعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل، در بیانیه‌ای جداگانه اظهار داشت: تهران هرگز به تهدیدها تسلیم نمی‌شود و حقوق مشروع خود را رها نخواهد کرد. وی انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ را پایان محدودیت‌ها دانست و هرگونه تلاش برای احیای آن را ناموجه خواند.

پیامدهای احتمالی: تشدید تنش و اختلال در دیپلماسی

تصویب قطعنامه می‌تواند همکاری ایران با آژانش بین‌المللی انرژی اتمی را به طور کامل متوقف کند، همان‌طور که پس از حملات اسرائیل در تابستان چنین مسئله‌ای رخ داد. از سویی این نگرانی وجود دارد که قطعنامه مذکور در نهایت تحریم‌های یک‌جانبه غرب را تشدید خواهد کرد.

لازم به ذکر است یک روز پیش از حمله اسرائیل به ایران و شروع جنگ 12 روزه، نخستین قطعنامه ضدایرانی پس از ده سال در شورای حکام مبتنی بر گزارش مغرضانه گروسی و با حمایت تروئیکای اروپا به تصویب رسید. در آن قطعنامه نیز ایران به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی متهم شده بود. کمتر از 24 پس از این مصوبه، اسرائیل حملات هوایی خود راب چراغ سبز آمریکا آغاز کرد که البته اخیراً ترامپ اعتراف کرد رهبری و مدیریت این جنگ با واشنگتن بوده است.

در واکنش به هدف قرار گرفتن تاسیسات هسته‌ای ایران، مجلس شورای اسلامی قانونی تصویب کرد که براساس آن بازرسان آژانس از دسترسی به سایت‌های آسیب‌دیده محروم شدند. این مصوبه کماکان زیربنای کار وزارت خارجه است.

 نقش رافائل گروسی: ابهام‌هایی که فشار را دوچندان می‌کند

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس با مواضع دوپهلوی خود در سال ۲۰۲۵، نقش کلیدی در توجیه این قطعنامه‌ها ایفا کرده است. وی در گزارش‌هایش، غنی‌سازی ایران را «بالاتر از سطوح مورد نیاز صلح‌آمیز توصیف کرده و تخمین زده که بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی در سایت‌های اصفهان و فردو باقی مانده، بدون اینکه اثبات کند بخشی از آن در حملات نابود شده یا خیر. گروسی همزمان تأکید کرده که هیچ مدرکی از برنامه سیستماتیک تسلیحاتی وجود ندارد، اما عدم دسترسی به سایت‌ها پس از جنگ را مشکل جدی خوانده و احتمال جابه‌جایی مواد را مطرح کرده است. این ابهام‌ها، که ایران آن را ادعاهای آتش‌افروز می‌داند، به غرب توجیهی برای قطعنامه‌ها می‌دهد. در کل نتیجه این اقدامات افزایش فشار بین‌المللی بر ایران، بدون پیشرفت واقعی در راستی‌آزمایی است که می‌تواند دیپلماسی را به بن‌بست می‌کشاند. این روند روابط ایران و غرب را پیچیده‌تر خواهد کرد و تأثیر منفی بر تعاملات با آژانس خواهد گذاشت.