، یکی از تحولات سیاسی مهم در ساختار کشور بعد از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، انتصاب علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی به عنوان نماینده رهبری و همچنین دبیر این نهاد از سوی رئیس جمهور بود. با توجه به چنین جایگاه قابل توجهی، لاریجانی در اولین سفر خارجی خود، صبح روز دوشنبه (۲۰ مرداد) به عراق سفر کرد. گفته می شود مهمترین هدف وی از این سفر نهایی کردن موافقتنامه امنیتی بین ایران و عراق است. با توجه به نقشی که عراق به عنوان کشور هممرز ایفا می کند و همچنین با در نظر گرفتن سوءاستفاده اسرائیل از شرایط سیاسی این کشور برای ورود به آسمان ایران، تقویت مناسبات امنیتی بین تهران و بغداد در حال حاضر یکی از مهمترین موضوعات محسوب می شود.

با توجه به سرعت تحولات سیاسی خاورمیانه، هدف جمهوری اسلامی ایران تقویت پیوندهایش با کشورهای منطقه است. در همین راستا لاریجانی به پیشنهاد وزیر خارجه عراق در مورد برگزاری نشست مشترک با کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای عربی اشاره کرد و گفت ما از موضوع همکاری های امنیتی ایران و با این بازیگران استقبال می کنیم.

پس از انجام ملاقات های لاریجانی با مقامات ارشد عراق، وی عصر روز سه شنبه به لبنان سفر کرد. اما آنچه به این سفر شرایط کنونی اهمیت ویژه ای می دهد، تصمیم دولت نواف سلام برای خلع سلاح حزب الله با هدف دستیابی به کمک های اقتصادی آمریکاست.

با توجه به نقش پررنگ حزب الله در مقابله با اسرائیل و جایگاهی که این سازمان در محور مقاومت دارد، خلع سلاح این گروه می تواند کاملاً در راستای منافع اسرائیل باشد که دیگر بدون نگرانی از واکنش حزب الله در لبنان و حوزه فلسطین فعالیت کند. واقعیت امر این است که اگرچه حزب الله در حمایت از مقاومت فلسطین پس از ۷ اکتبر، وارد جنگ گسترده ای با اسرائیل نشد اما یک سال درگیری نظامی بین آنها موجب صدمات بسیار زیادی به مناطق شمالی اسرائیل وارد و نزدیک به یکصدهزار اسرائیلی را آواره کرد. همچنین آسیبی که راکت، موشک و پهپادهای حزب الله به این منطقه وارد ساخت، باعث شد که تا امروز و پس از گذشت نزدیک به ده ماه از اجرای آتش بس نوامبر ۲۰۲۴، گردشگری، صنعت و کشاورزی در این حوزه همچنان غیرفعال باشد.

بنابراین نگرانی از بروز یک درگیری بزرگ و همه جابنه با حزب الله، کابوسی است که اسرائیلی ها همواره می بینند. از این رو آنها با همسویی آمریکا، تلاش دارند این سازمان را خلع سلاح کنند. برای این منظور از نیاز اقتصادی کشور لبنان سوءاستفاده می کنند. بنا به طرح آمریکایی که دولت نواف سلاح به عنوان پروژه خلع سلاح حزب الله ارائه کرده، قرار است در چهار مرحله این کار صورت بگیرد که مرحله چهارم شامل دست کشیدن حزب الله از تمام جنگ افزارهای سنگین خود و سپس برگزاری نشست بین المللی برای ارسال کمک اقتصادی به لبنان است.

این اتفاقات موجب موضع گیری برخی از مقامات جمهوری اسلامی ایران شد. نخست عباس عراقچی در این باره اعلام کرد: «این برای اولین بار نیست که تلاش می‌شود حزب‌الله لبنان خلع سلاح شود و توانمندی حزب‌الله در این زمینه از کار انداخته شود. دشمنان دیده‌اند که در صحنه عمل سلاح مقاومت چه کارهایی می‌تواند انجام دهد.» او همچنین تاکید کرد: «ما از هر تصمیمی که حزب‌الله بگیرد، حمایت می‌کنیم و دخالتی در این‌زمینه نداریم.»

ایرج مسجدی، معاون هماهنگ کننده سپاه قدس نیز گفت: «سناریوی خلع سلاح حزب‌الله لبنان طرحی شکست‌خورده از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی است. آنان به‌دنبال خلع‌سلاح مقاومت در لبنان هستند، اما این آرزو را به گور خواهند برد. سلاح مقاومت، سلاح مردم لبنان برای دفاع از سرزمین‌شان است و این طرح نه در شورای دفاع لبنان و نه در هیچ عرصه‌ای به نتیجه نخواهد رسید. نیروهای مقاومت همواره آماده و مجهز هستند و جمهوری اسلامی ایران نیز برای هر نوع سناریوی احتمالی آمادگی کامل دارد.»

علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبری تأکید کرد: «برای ملت لبنان و ملت‌های منطقه سؤال است که دولت لبنان آیا هیچ دغدغه‌ای درباره حراست از کشور و ملت خود ندارد که چنین طرح‌هایی را مطرح می‌کند؟ اگر حزب‌الله سلاح خود را زمین بگذارد، چه کسی می‌خواهد از جان و مال و ناموس لبنانی‌ها دفاع کند؟ آیا تجربه‌های گذشته برای برخی سیاسیون این کشور درس عبرت نشده است؟»

این سخنان با واکنش تند مقامات لبنانی روبرو شد. آنها جمهوری اسلامی را به دخالت در امور داخلی کشورشان متهم کردند. در مقابل اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، اعلام کرد آنچه بیان شده صرفاً انتقال تجربه جمهوری اسلامی بوده است.

در چنین فضایی لاریجانی تصمیم گرفت به بیروت سفر کرد. این سفر می تواند نگرانی سیاستمداران لبنانی در خصوص دخالت ایران را برطرف سازد و سوءتفاهمات را مرتفع کند. همچنین گفته می شود این سفر پیامی دارد که لاریجانی اعلام کرده در لبنان آن را اعلام خواهد کرد اما به نظر می رسد مهمترین پیام این دیدار، حمایت تهران از بیروت تحت هر شرایطی است. شاید بخشی از برنامه جمهوری اسلامی کمک به برطرف کردن نیازهای اقتصادی این کشور از طریق سرمایه گذاری باشد، اقدامی که می تواند به تحرک اقتصاد ایران هم کمک کند.

در هر صورت روزهای آینده حوزه لبنان با تلاطم های تاریخی خاصی روبرو خواهد بود. زیرا محمود قماطی، نائب‌رئیس شورای سیاسی حزب‌الله تأکید کرده است این جنبش تصمیم دولت نواف سلام درباره خلع‌سلاح مقاومت را اجرا نخواهد کرد و آن را صرفاً جوهری روی کاغذ می‌داند.