،  مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و آمریکا، که از بهار سال جاری آغاز شد، تاکنون در پنج دور در مسقط و رم برگزار شده است. بر اساس گزارش رسانه آمریکایی اکسیوس، پیشنهاد کتبی آمریکا که از طریق عمان به مقامات کشورمان تحویل داده شده، شامل ایده‌های اولیه‌ای برای محدود کردن غنی‌سازی ایران به سطح ۳ درصد، غیرفعال‌سازی تأسیسات زیرزمینی، و ایجاد نظام نظارتی قوی با اجرای پروتکل الحاقی است. این پیشنهاد همچنین به تشکیل کنسرسیومی منطقه‌ای برای مدیریت تأسیسات غنی‌سازی اشاره دارد که به ایران اجازه غنی‌سازی محدود در سایت‌های سطحی را می‌دهد.

اما به نظر می رسد این تمام ماجرا نیست. زیرا اخیراً ترامپ در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد ایران نباید توانمندی غنی سازی داشته باشد و امیدوارم این کار با توافق صورت بگیرد، در غیراینصورت از روش دیگری استفاده خواهد شد. بنابراین در کنار پیشنهاد مکتوب، همچنان دیدگاه ترامپ مبنی بر خاتمه دادن ظرفیت غنی سازی می تواند فضا گفتگوها را تغییر دهد. شاید همین تناقض باعث شده تا برگزاری دور ششم مذاکرات در هاله ابهام باشد. علی رغم اینکه وبسایت اکسیوس هفته گذشته اعلام کرده بود شنبه یا یکشنبه این هفته، گفتگوها ازسرگرفته شود اما دیدیم این اتفاق رخ نداد. هنوز هم هیچ خبری در این خصوص وجود ندارد و عراقچی گفته است عمان تنظیم کننده زمان و مکان مذاکرات آتی است. این سخن بدان معناست که فعلاً اجرای این گفتگوها دور از انتظار خواهد بود.

در حال حاضر بعید است جمهوری اسلامی پیشنهاد مکتوب آمریکا را بپذیرد. در این فضا لازم است اقدامی از سوی تهران صورت بگیرد تا تعیین کننده شرایط باشد. در این راستا طرح ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای می‌تواند ابتکار عمل را به جمهوری اسلامی برگرداند. این طرح فشاری بر اسرائیل نیز خواهد بود که توانمندی هسته ای آن به صورت مخفی باقی مانده است. تکرار این مسئله در سخنان چند هفته اخیر مقامات وزارت خارجه کشورمان، در راستای این راهبرد است که مسئله سلاح های هسته ای اسرائیل را تبدیل به تیتر اصلی رسانه های بین المللی و مسئله مورد گفتگو مقامات غربی تبدیل کنند.

در این میان سفر عراقچی به مصر و دیدار با مقامات این کشور و سپس گفتگو دوباره چند روز قبل وی با وزیرخارجه مصر نشان می دهد تهران امیدوار است با قاهره روابطش را تقویت کند و از این پتانسیل برای جهت دهی به تحولات خاورمیانه بهره ببرد. حمایت ویژه مصر و عمان از مذاکرات در کنار همسویی کشورهای عربی دیگر منطقه از این روش برای حل و فصل اختلافات هسته ای، فرصتی برای جمهوری اسلامی است تا بتواند با تقویت جبهه دیپلماتیک منطقه‌ای، در برابر فشارهای اروپایی و آمریکا ایستادگی کند. با این حال مشکل پیش رو اصلی، نشست فصلی آژانس حکام است که گزارش آن می تواند مسیر تحولات را تعیین کند. در این راستا با نزدیک‌شدن به موعد برگزاری نشست فصلی شورای حکام که زمزمه اقدامات ضد ایرانی بیشتر از قبل به گوش می‌رسد عباس عراقچی در شبکه اجتماعی ایکس خطاب به سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) هشدار داد «ایران در برابر هرگونه نقض حقوق خود، واکنشی قاطع نشان خواهد داد.»

در شرایط کنونی وخامت روابط جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی نشانه‌ای منفی برای مصالحه دیپلماتیک است. با این حال، بازرسان آژانس همچنان به‌صورت روزانه از سایت‌های هسته‌ای اعلام‌شده ایران بازدید می‌کنند و در صورت توافق با آمریکا، نقش کلیدی در راستی‌آزمایی خواهند داشت. با چنین شرایطی، گزارش فصلی آژانس حکام اگر علیه توانمندی هسته ای ایران باشد، قطعاً یک گزارش سیاسی است. در این وضعیت، سیاست منطقه ای وزارت خارجه که در یکسال گذشته با هدف استفاده از این پتانسیل روابط خوب با همسایگان برای ارتقا قدرت ایستادگی در برابر هجمه بین المللی در دستور کار قرار گرفت، اکنون می تواند به کمک تهران بیاید.