، بیش از ششصد روز از آغاز جنگ غزه می گذرد. این نبرد موجب ویرانی، تخریب، کشتار و آوارگی دو میلیون نفر در نوار غزه شد اما پیامدهای آن محدود بر زندگی فلسطینی نماند و اسرائیلی ها را نیز درگیر کرد. در همین راستا رسانه های عبری زبان به بررسی تبعات اقتصادی این جنگ در ششصد روز گذشته بر زندگی ساکنین اسرائیل پرداختند. در این گزارش ها تأکید شده است شهروندان اسرائیلی قیمت قابل توجهی بابت این نبرد تاکنون پرداخت کرده اند که در فیش حقوقی‌شان، در هزینه‌های سوپرمارکت و فروشگاه‌ها، در افزایش قیمت بلیط هواپیما و افزایش مجدد قیمت آپارتمان قابل مشاهده است. به این موارد، هزینه‌های دیگری نیز اضافه شده است که کمتر آشکار هستند، اما انتظار می‌رود پیامدهای آنها را برای سال‌های زیادی احساس کنند: کسری فزاینده بودجه، کاهش رشد اقتصادی و سقوط رتبه اعتباری اسرائیل.

براین اساس آثار جنگ غزه در ششصد روز گذشته را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

۱. قیمت محصولات موجود در سوپرمارکت‌ها به شدت افزایش یافت

معنای عملی این افزایش این است که در ماه‌های نخست جنگ، سبد اجناس سوپرمارکتی ۳۳ شکل گران‌تر از قیمت آن در آستانه جنگ بود. در یک سال پس از شروع نبرد، همان سبد ۱۳ شکل گران‌تر شد. طبق تحلیل‌ها، قیمت ۸۲ درصد از محصولات موجود در سبد در دو سال گذشته افزایش یافت.

۲. تورم از هدف تعیین‌شده عبور کرده و بار مالیاتی افزایش یافت

هزینه غذا، مسکن، مبلمان، پوشاک، بهداشت و محصولات فرهنگی در سال ۲۰۲۴، حدود ۳.۲ درصد افزایش یافت که بالاتر از هدف تعیین شده «بانک اسرائیل» بود. از ابتدای سال ۲۰۲۵، این شاخص توانسته ۲.۲ درصد دیگر افزایش یابد. به عبارت دیگر، زندگی در اسرائیل در طول جنگ، به‌ویژه در مقایسه با سایر کشورها، گران‌تر شد. این هفته، «بانک اسرائیل» حتی نسبت به «شتاب احتمالی تورم» هشدار داد به این معنی که قیمت‌ها ممکن است همچنان افزایش یابند. افزایش هزینه زندگی همچنین ناشی از هزینه‌های اضافی بود که دولت بر مردم اسرائیل تحمیل کرد. نیاز به بالاتر رفتن درآمدهای دولتی برای تأمین هزینه‌های جنگ، دولت را به افزایش مالیات، چه آشکار و چه پنهان، سوق داد. بارزترین اقدامات، افزایش ۱ درصدی مالیات بر ارزش افزوده در آغاز سال ۲۰۲۵ و افزایش پرداخت‌های بیمه ملی بود.

۳. پروازهای خارجی کاهش یافت و گران‌تر شده‌اند

به خاطر سپردن تعداد دفعاتی که منع رفت و آمد پرواز در فرودگاه بن گوریون اعمال، لغو و سپس دوباره برقرار شده، دشوار است. حتی امروز، اسرائیل در بحبوحه منع رفت و آمد پروازی است که از ابتدای ماه پس از اصابت موشک انصارالله یمن به فرودگاه بن گوریون آغاز شد. همانطور که معمولاً در موارد عرضه کم و تقاضای زیاد اتفاق می‌افتد، نتیجه آسمان‌های بسته، افزایش قیمت پروازها بود که به وضوح در نوسانات مؤلفه قیمت پروازهای خارجی در شاخص قیمت مصرف‌کننده دیده می‌شود.

۴. قیمت مسکن دوباره افزایش یافته است

افزایش هزینه‌های زندگی، قیمت آپارتمان‌ها را نیز در امان نگذاشته است. پس از یک دوره کاهش قیمت مسکن به دلیل افزایش نرخ بهره و رکود در آغاز جنگ، قیمت‌ها دوباره افزایش یافته و به اوج جدیدی رسیده‌اند. کمبود کارگر در این صنعت که با شروع جنگ ایجاد شد نیز در افزایش قیمت آپارتمان‌ها نقش داشته است در حالی که دولت علیرغم توصیه‌های رده های امنیتی، از ورود کارگران ساختمانی فلسطینی از کرانه باختری به اسرائیل خودداری کرده است.

۵. رتبه اعتباری کاهش یافت

در کنار هزینه‌های جنگ که شهروندان اسرائیلی در جیب خود احساس می‌کنند، هزینه‌های نامشخص‌تری مانند کاهش رتبه اعتباری اسرائیل نیز وجود دارد. این رتبه از زمان شروع جنگ، توسط سه آژانس بین‌المللی رتبه‌بندی اعتباری مودیز، S&P و Fitch کاهش یافت.

۶. کسری بودجه عمیق‌تر شد

جنگ منجر به جهش عظیمی در هزینه‌های دولتی و عمیق‌تر شدن کسری بودجه  شد. هزینه‌ها بین سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، عمدتاً به دلیل مخارج بالای دفاعی ۲۰ درصد افزایش یافت. در پایان سال ۲۰۲۴ عمیق‌ترین کسری بودجه در ۲۵ سال گذشته به جز سال کرونا به ثبت رسید.

اسرائیلی‌ها در مورد شرایط اقتصادی خود چه احساسی دارند؟

شواهد بیشتر در مورد بدبینی اقتصادی شهروندان که بر اقتصاد اسرائیل سایه افکنده است را می‌توان در نظرسنجی‌ ها مشاهده کرد. جدیدترین داده‌ها نشان می‌دهد حتی پس از بهبود اوضاع، اسرائیل هنوز از کشورهای اروپایی عقب مانده است. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد عدم اعتماد عمومی عمدتاً در بدبینی نسبت به جهتی که اقتصاد اسرائیل در سال آینده حرکت خواهد کرد، بیان می‌شود: در این شاخص، اعتماد مصرف‌کننده منفی ۳۶ درصد است.