محسن روحی‌صفت، کارشناس و دیپلمات سابق کشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج درباره امضا قرارداد ده ساله بین ایران و هند در منطقه چابهار، گفت: بیست سال قبل تفاهم‌نامه‌ای بین ما و هندی‌ها امضا شد. طبق این توافق قرار بود هندی‌ها ساخت خط آهنی از چابهار به سمت شمال کشور را فاینانس کنند، اما تحریم‌ها مانع از آن شد که فاینانس این پروژه عملیاتی شود. پس از چندین سال بلاتکلیفی، در نهایت پیشنهاد شد ایران هزینه ساخت این خط آهن را از صندوق ذخیره ارزی برداشت کند که اکنون هم تا خاش این خط کشیده شده است. در واقع مشکل اجرای این طرح تحریم‌ها بود که امکان فاینانس و پرداخت پول را برای هند غیرممکن کرد.

وی افزود: در رابطه با کریدور شمال-جنوب بین ایران، هند و روسیه قراردادی امضا شد. هدف این بود که کالا از بنادر جنوبی وارد ایران شود و از طریق حمل با کامیون به بندر امیرآباد در دریای خزر ارسال و در آنجا بار با کشتی به آستاراخان منتقل شود.

از آستاراخان محموله‌ها می‌توانست به داخل روسیه یا حتی از مسیر نروژ به اروپای شرقی برسد. مسیر دیگر این است که از بندرعباس از طریق راه آهن تا رشت کالا حمل شود. اما این مسیر تا آستارا ریلی است و از آستارای ایران تا آستارای جمهوری آذربایجان چون هیچ خط آهنی وجود ندارد باید با محموله‌ها با کامیون حمل شوند و وقتی به آذربایجان برسند مجدد با استفاده از قطار، کالاها را به مقصد ارسال کنند.  

دیپلمات سابق کشورمان تأکید کرد: عدم‌ساخت ریل بین آستارای ایران و آذربایجان، مانع اجرای این کریدور شده است. سال‌هاست گفته می‌شود قرار است این خط ساخته شود. در این راستا ایران پیشنهاد داد کار با فاینانس خارجی صورت بگیرد. برای این منظور با روسیه توافقی امضا شد، اما آنها هم هنوز این هزینه را تأمین نکرده‌اند.

روحی‌صفت درباره تأثیر رقابت هند و چین و احتمال کارشکنی پکن در اجرای توافقات در بندر چابهار، گفت: واقعیت این است که اگر چینی‌ها ورود کنند، خیلی بهتر است، زیرا هندی‌ها خیلی کند هستند و بروکراسی‌شان خیلی ضعیف است. در حال حاضر با اینکه دولت هند به شرکت‌های داخلی خود اعلام کرده در این زمینه سرمایه‌گذاری کنید و تحریمی شامل حالتان نخواهد شد، این شرکت‌ها اقدامی نمی‌کنند، زیرا نگران آن هستند که اگر قانون عوض شود یا رئیس‌جمهور جدید آمریکا تغییر کند، درگیر تحریم‌های ایران شوند. لذا تا زمانی که سایه تحریم وجود دارد این پروژه‌ها با مانع اجرا روبه‌رو هستند.

وی تصریح کرد: در شرایط کنونی، دولت‌های ایران و هند نیاز به نمایش و فضاسازی رسانه‌ای دارند. هند نیاز دارد که شرایطش را در چابهار حفظ کند و مانع ورود رقیبش چین به این بندر شود، لذا قراردادهایی می‌بندد، اما در اجرا پروژه کش می‌خورد. این وضعیت در نهایت به سود هند است، زیرا جلوی ورود رقیبش را به ایران می‌گیرد. البته دولت ایران هم سود می‌برد، چراکه می‌خواهد نشان دهد با وجود تحریم‌ها قراردادهایی با دنیا از جمله هند می‌بندد و کارهایش پیش می‌رود و در داخل هم به مردم نشان می.دهد در حوزه روابط خارجی فعال است. اما آیا این پروژه‌ها طبق موعد زمانی مشخصی که در قرارداد ذکر شده، عملیاتی خواهد شد؟ به عنوان کسی که بیش از بیست سال در این حوزه کار کرده‌ام، تحقق آن را خیلی بعید می‌دانم.