به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، ماه رمضان سال 1358 خورشیدی بود که حضرت امام خمینی رحمه الله ، در پیامی سرنوشت ساز، آخرین جمعه ماه رمضان هر سال را به عنوان روز قدس تعیین کردند و آن را روز حیات اسلام نامیدند.

از آن پس، همه ساله در آخرین جمعه ماه رمضان، شاهد راه پیمایی گسترده مردمی هستیم که با شعارهای کوبنده «مرگ بر اسرائیل»، «مرگ بر امریکا»، «امریکا عدوّالله» و «اسرائیل عدوّالله»، خواستار رهایی بیت المقدس از چنگال نظام صهیونیستی می شوند و با حضور پرشور خویش، حمایت خود را از مردم فلسطین و مبارزات آنان تا آزادی قدس شریف اعلام می کنند. شرکت زنان و مردان روزه دار در این راه پیمایی عظیم، حمایت از انقلاب انتفاضه و تجدید بیعت با فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله است.

شهر بیت المقدس، در غرب آسیا و شمال خاورمیانه قرار دارد . این شهر ، بر روی کوههایی واقع شده که تقسیم کننده آب بین دره اردن در شرق و دریای مدیترانه در غرب است، از روی دو تپه صخره ای به ارتفاع 750 متر از سطح دریا، در میانه کوه های بیت ایل در شمال و حبرون یا الخلیل در جنوب، در فلات قدس و الخلیل واقع شده است. در طرف مغرب شهر، دامنه کوه های یهودا و در جانب مشرق، دشت یهودا دیده می شود که تا بحرالمیت ادامه دارد.

از نظر طبیعی بیت المقدس، همچون صخره ای یکپارچه و بدون دره است.

اما با گذشت این سال ها این سوال مهم در اذهان پیش میآید که چرا مسجدالاقصی و قدس برای ما مسلمانان اینقدر حائز اهمیت است؟

نام مسجدالاقصی از کجا آمد؟

"مسجد الاقصی" از اماکن بسیار مقدسی است که در سرتاسر تاریخ مورد توجه پیروان ادیان توحیدی و ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام بوده است. این مسجد در سرزمین شام و شهر بیت المقدس واقع شده وبنابر شواهد تاریخی نخستین بار داوود نبی(ع) در محل آن اقدام به احداث معبدی نمود و سلیمان (ع) آن را تکمیل کرد. در آن زمان این شهر را اورشلیم یا یورشالیم مینامیدند. اورشلیم، ترکیبی از دو واژه "اور" و "شلیم" است. "اور" در عبری به معنی آتش، روشنایی و مقدس است و "شلیم" به مفهوم شهر، صلح و سلامتی میباشد. بعدها این مکان با نامهای دیگری چون "ایلیاء" (شهر خدا) و در زمان یهودیان "بیت همیقداش"(خانه مقدس) نیز شناخته میشده است. نام "ایلیاء" تا زمان ظهور اسلام بر شهر باقی ماند و بتدریج اسامی بیت المقدس، بیت القدس، قدس شریف و مدینه مقدس هم به کار گرفته شدند.

مسجد الاقصی در هر دوره متناسب و به تبعیت از نام شهر و خاستگاه خود تغییر نام داده و اسامی متفاوتی برخود تجربه کرده است. معبد اورشلیم، معبد ایلیاء، بقعه ایلیاء و...از این جمله هستند.

قبل از ورود سپاه مسلمانان به بیت المقدس در محل مسجد الاقصی کلیسایی وجود داشت که توسط "ژوستین"امپراطور روم شرقی به نام حضرت مریم بنا شده بود. در سال 15 هجری خلیفه دوم این شهر را فتح نموده وحرم مقدس به تصرف مسلمانان درآمد . حرم شریف قدس که تا آن موقع در دست یهودیان و مسیحیان روزگار گذرانده بود سرنوشت خود را در دستان مسلمانان میدید.

در مورد بانی احداث ساختمان مسجد اقصی اختلاف نظر وجود دارد. برخی معتقدند نخستین بارعمربن خطاب دستور احداث مسجدی را بجای کلیسا داد و مسلمانان آن کلیسا را تغییر داده و آنجا را تبدیل به مسجد نمودند و پس از آن نیز مسجد دیگری در فاصله 500 متری آن بنا کرد که بعدها به نام مسجد عمر معروف شد. اما بنا به روایت قویترعبدالملک بن مروان در سال 74 ه.ق. دستور تجدید و مرمت آن را داد و آنجا را تبدیل به مسجد نمود. البته ساخت آن در دوران حکومت فرزندش ولید بن عبد الملک86ه.ق به پایان رسید. نکته قابل توجه این است که در این تاریخ برای نخستین بار است این مکان را مسجد الاقصی نام نهادند.

بعدها حاکمان اسلامی در هر دوره به تعمیر و مرمت مسجد پرداختند و به این ترتیب معماری آن به تدریج ظاهری چون مساجد اسلامی پیدا میکرد. زلزلهای که در سال 746 میلادی روی داد به ساختمان مسجد صدمهی زیادی وارد کرد که به دستور "منصور" خلیفهی وقت عباسی تعمیر شد، چندی بعد برای دومین بار زلزلهای ساختمان مسجد را لرزاند که این بار به دستور "مهدی" خلیفه عباسی تجدید بنا شد.

پس از عباسی ها فاطمی ها این روند را ادامه دادند و به تزیین و گسترش فضای مسجد الاقصی پرداختند. سپس مسجد الاقصی مدتی به دست صلیبی­ها تسخیر شد. آنها خسارات زیادی به ساختمان مسجد وارد ساختند و با استفاده نابجا از فضای مسجد و جنگ و خونریزی در حرم شریف به ساحت این مکان مقدس هتک حرمت نمودند.

اما به همت سپاهیان ایوبی و سردارانی چون صلاح الدین ایوبی مسجد الاقصی باردیگر به تصرف مسلمانان آمد. به علاوه آنها در مرمت و زیباسازی فضای داخلی مسجد نقش پررنگی داشتند. صلاح الدین ایوبیدر سال583 ه.ق محرابی با نقش و نگار بسیار باشکوهی در آن بنا نمود و به تزیین قسمتهای از آن پرداخت. 

همانطور که بیان شد در گذشته و در زمان صدر اسلام مسجد الاقصی با همین نام شناخته نمیشد بلکه بیشتر به نامهایی چون مسجد بیت المقدس، مسجد ایلیاء و...معروف بوده است.

چرا قدس مهم است؟

بیت المقدس بهعنوان مهمترین شهر فلسطین ازنظر اسلام اهمیت ویژهای دارد زیرا مسجدالاقصی، نخستین قبله و سومین مکان مقدس بعد از مکه و مسجدالنبی برای مسلمانان در این شهر تاریخی است. از آغاز هجرت پیامبر اسلام به مدینه تا سال دوم هجری، قبله پیامبر در هنگام نماز و نیایش، بیتالمقدس بود و بیشک، پیش از هجرت نیز در سیزده سالی که پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله در مکه مکرمه اقامت داشت، رو به بیتالمقدس می ایستاد و نماز میگزارد. ازاینرو، این شهر، قبله نخستین، بلدالامین و حرم امن شناخته میشود.

اهمیت ویژه فلسطین در میان مسلمانان، بیشتر به لحاظ وجود اماکن مقدسه در آن سرزمین است. از آن جمله میتوان به شهر ایلیا اشاره کرد که پس از فتح فلسطین به همت مسلمانان، بیتالمقدس نامگذاری شده است.

افزون بر این، مسجدالاقصی هنگام معراج رسول اکرم صلیالله علیه و آله نیز ارزش و قداست خود را نشان داد، بهگونهای که خداوند میفرماید «شبانه پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله را از مسجدالحرام به مسجدالاقصی ـ که اطراف آن را پربرکت گردانیده است ـ سیر داد تا آیات و نشانه های الهی را به او نشان دهد.»

از احادیث متعددی که از پیامبر اسلام «ص» در خصوص فضایل بیتالمقدس نقلشده، اهمیت این سرزمین بیشتر روشن میشود. پیامبر گرامی فرموده است: «لا تشد الرجال الا الی ثلاثه مساجد، مسجدی و المسجدالحرام و مسجدالاقصی.»: «جز بهسوی سه مسجد حرکت نکنید ـ بار سفر نبندید ـ مسجد من و مسجدالحرام و مسجدالاقصی.» و احادیث متعدد دیگری که در باب اهمیت قدس آمده است.

در طرف دیگر قضیه باید این سوال اساسی را مطرح کرد که چرا مسجدالاقصی برای یهودیان هم بسیار مهم و حیاتی است که سالها حاضر به جنگ، کوچ و ... شده اند؟

مسجدالاقصی چرا برای یهود مهم است؟

کل محوطه حرم شریف علاوه بر مسلمانان برای یهودیان هم مقدس است. یهودیان میگویند مقدسترین معبد ویرانشده آنها، هیکل سلیمان، بر فراز این تپه ساخته شده بود. بنا بر برخی شواهد صهیونیست ها تغییراتی را در زیر مسجدالاقصی ایجاد نمودهاند، تغییراتی که ممکن است به تخریب کامل این مکان مقدس منجر شود. به باور یهودیان احداث مجدد معبد سلیمان در این مکان یکی از شروط ظهور منجی است.

پرستشگاه اورشلیم، صخره مقدس، هیکل سلیمان و دیوار ندبه اماکن مذهبی مهمی است که یهودیان در بیت المقدس دارند. به روایت تورات، داوود، تابوت عهد را که حامل ده فرمان بود را پس از آزادسازی اورشلیم به آن شهر برد و آن را در پرستشگاه اورشلیم نصب کرد. سلیمان، فرزند داود، با ادامه کاری که پدرش آغاز کرده بود، شهر را گسترش داده و معبد مقدس یا هیکل سلیمان را که امروزه معبد اول خوانده میشود را بر روی تپه موریا در مرکز شهر اورشلیم بنا کرد. 

در وسط هیکل سلیمان فضایی مطهر وجود داشت که به آن قدس الاقداس میگفتند و تابوت عهد خداوند در آنجا قرار داشته است. این مکان محل حضور دائمی خدایی است که معبد متعلق به اوست. بر باور یهودیان، بقایای هیکل سلیمان هماکنون در زیر مسجدالاقصی قرارگرفته است. بر باور یهودیان دیوار ندبه که در عبری به آن کُتِل میگویند، از آخرین باقیماندههای هیکل سلیمان است. مسلمانان آن را دیوار براق میخوانند و معتقدند پیامبر اسلام مرکب خود را در شب معراج به آن بسته است. همچنین، آرامگاه راحل در جنوب اورشلیم و در حومه بیت لحم قرار دارد و هرساله مورد بازدید زائرین یهودی، قرار میگیرد.

مسجدالاقصی چگونه اشغال شد؟

از سال 1948 میلادی صهیونیست ها اشغال سرزمین فلسطین را آغاز کرده و کوشیدند با کشتن و اخراج اعراب ساکن فلسطین از سرزمین هایشان شرایط اسکان یهودیان سایر کشورها را در آن سرزمین فراهم آورند. در جنگ ژوئن 1967 رژیم جدید صهیونیستی بیشتر سرزمین‎های فلسطین را اشغال کرد تا به بیت المقدس نخستین قبله مسلمانان دست یابد.

از آن زمان تاکنون ؛ این رژیم غاصب کوشش‎های فراوانی کرد تا چهره این شهر مقدس را از صورت اسلامی به حالت یک شهر یهودی نشین تبدیل کند. رژیم صهیونیستی از سال 1967 به بعد برای اخراج و کوچاندن اعراب ساکن مناطق اشغالی، حفاری های زیادی به بهانه یافتن آثار مقدس و الواح باستانی صورت داد که اکثر آنها در اطراف مسجد صخره و مسجدالاقصی انجام شده است.

اشغالگران صهیونیست برای این حفاری‎ها نیاز به ویران کردن خانه‎ها و در نتیجه آواره ساختن ساکنان آنها داشتند. آنها همزمان موضوع انتقال پایتخت از تل آویو به بیت المقدس را مطرح ساختند.

سازمان ها و گروههای مبارز فلسطینی، از همان سال های اولیه‎ اشغال، مبارزه خود را آغاز و در این راه هزاران شهید، برای آزادسازی قدس شریف و سرزمین‎های اشغال شده تقدیم کردند.

سازمان ملل متحد با توجه به بررسی‎های فراوان اعلامیه‎هایی صادر کرد که طبق مفاد آنها مقرر شد ، بیت المقدس به صورت یک شهر بین المللی اداره شود و اداره‎ آن به عهده‎ شورای قیومت سازمان ملل متحد باشد. همچنین آن سازمان موظف شد از اماکن مقدس، حمایت و حفاظت کند.

اما اسراییل غاصب نه تنها این اعلامیه سازمان ملل ، بلکه سایر آرای صادره جهانی در مورد بازپس دادن سرزمین های اشغالی را مورد توجه قرار نداد وحتی در طول شش دهه گذشته همواره با افزایش حملات مسلحانه و فشارهای روحی و روانی، برشدت تخریب ها در بیت المقدس افزود و فضایی ناامن را در این منطقه بوجود آورد. کشورهای مسلمان بارها حمایت خود را از آزادی قدس و ملت مبارز فلسطین اعلام کرده اند.

در این شرایط مردم جهان هم نمی خواهند تنها نظاره گر صحنه های کشتار و ترور مردمان بی سلاح فلسطینی باشند بلکه آنها هم می خواهند نقش مهم خود را در حمایت از مردم فلسطین اِعمال کنند. البته مسلمانان وظیفه ای بالاتر دارند زیرا پیامبر اعظم محمد مصطفی (ص) فرمود:« مَن اَصبَحَ وَ لَم یَهتَمَّ بِاُمورِالمُسلِمین فَلَیسَ بِمُسلم»بنابراین همه ی دلسوزان عالم به دنبال راه حلی عملی برای پایان دادن به ریشه های نا امنی در منطقه ی خاورمیانه هستند. 

حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی، بر اساس بینش اسلامی و تأسّی به قرآن مجید، راه را به همه ی آزاداندیشان و صلح خواهان جهان نشان داده است. برای اولین بار از زمان اشغال فلسطین و به منظور وارد کردن قدرت عظیم مسلمانان و مستضعفان جهان در حمایت از مردم مظلوم فلسطین، بنیان گذار انقلاب اسلامی و پرچم دار نهضت جهانی اسلام، در 27 سال پیش، آخرین جمعه ی مبارک ماه رمضان را که از ایام قدر است به عنوان روز قدس انتخاب نمودند تا مسلمانان جهان و دولت های اسلامی طی مراسمی، همبستگی بین المللی خود را در حمایت از حقوق قانونی مردم فلسطین اعلام نمایند و با پیوستن به یکدیگر، دست این رژیم غاصب و پشتیبانان آن را از سر ملت فلسطین کوتاه نمایند. با این اقدام امام راحل عظیم الشأن، مسأله فلسطین به عنوان مهمترین دغدغه جهان اسلام مطرح و راه حل آزادی قدس و نجات مردم فلسطین نیز مشخص شد . 

اعلام روز جهانی قدس، مصیبت اشغال فلسطین را در رأس مسائل جهان اسلام معرفی کرد و از همه ی مسلمانان و مستضعفان جهان خواست تا با کمک یکدیگر به یاری خواهران و برادران خود در فلسطین بشتابند تا اسرائیل نتواند به اشغال سرزمین های فلسطینی ادامه دهد و ملت فلسطین را تضعیف نموده و از پای درآورد. اگر مردم مسلمان جهان در یک همایش عظیم جهانی در روز قدس، هر کدام ، بنابر توصیه ی حضرت امام خمینی، یک سطل آب بریزند، اسرائیل را آب خواهد برد.