، فاطمه مهاجرانی، در آیین بزرگداشت روز حکیم عمر خیام که در آرامگاه این اندیشمند برجسته در نیشابور برگزار شد، با ابراز خرسندی از حضور در دیار فرهیختگان، بر نقش بنیادین نگاه فلسفی خیام در تربیت انسان اخلاق‌مدار تأکید کرد.

مهاجرانی با بیان اینکه "خیام تنها یک عالم نبود، بلکه حکیمی بود که نه‌فقط علم را آموخت، بلکه خرد را زیست"، اظهار داشت: خیام با پرسش آغاز کرد، با شکوفایی ذهن ادامه داد و با اندیشه، هستی را معنا کرد. اگر امروز به او لقب حکیم می‌دهیم، به این دلیل است که فلسفه زندگی را به انسان می‌آموزد؛ او با سپیده‌دم، با کوزه، و با هستی به گفت‌وگو می‌نشست.

سخنگوی دولت در ادامه با اشاره به لایه‌های عمیق اندیشه خیام، تصریح کرد: وقتی می‌گوید: “هر جا که قدم نهی تو بر روی زمین / آن مردمک چشم نگاری بوده است”، در واقع انسان را به فروتنی، پرهیز از قدرت‌طلبی و التزام به اخلاق فرا می‌خواند. این فلسفه اوست که دل‌ها را شیفته خود کرده، نه صرفاً دانش نجوم یا ریاضیات که در آن نیز سرآمد بود.

 وی با تأکید بر جایگاه جهانی خیام افزود: خیام یکی از مفاخر بزرگ بشری است که نامش نه‌فقط در تاریخ، بلکه بر ماهواره‌ها و در ساختارهای علمی و مهندسی نیز حک شده است. امروز بازتاب اندیشه او را در آثار ادبی، فلسفی و حتی سبک زندگی انسان معاصر می‌توان مشاهده کرد.

 مهاجرانی ادامه داد: خیام نگاهی را پایه‌گذاری کرد که اخلاق را به متن زندگی بازگرداند. در رباعیات او، اندیشه‌ای جاری است که انسان را از دل‌بستگی به جهان ناپایدار بازمی‌دارد و به جستجوی معنا دعوت می‌کند. خوشا به حال مردم نیشابور که خیام‌وار می‌اندیشند و می‌زیند.

 وی همچنین با اشاره به مقاله‌ای از دکتر شفیعی کدکنی یادآور شد: در این مقاله، نیشابور به‌عنوان یکی از خاستگاه‌های اصلی فرهیختگی و زایش اندیشه در تاریخ ایران معرفی شده است؛ ظرفیتی که امروز نیز باید در مسیر توسعه علمی و فرهنگی کشور به کار گرفته شود.

مهاجرانی با خواندن یکی از دوبیتی‌های خیام خاطرنشان کرد:

کم کن طمع از جهان و می‌سوز خرسند / از نیک و بد زمانه بگسل پیوند

می‌دن می در کف و زلف دلبری گیر / چه زود هم بگذرد و هم نماند این چند…

و افزود: انسان‌ها تنها به اندازه اثری که در جهان می‌گذارند، ماندگار خواهند ماند.

آغاز به کار دفتر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در نیشابور

 در ادامه این مراسم، محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور، از آغاز به کار رسمی دفتر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در نیشابور خبر داد.

 وی با بیان اینکه این اقدام در پاسخ به درخواست‌های مکرر مسئولان و فرهیختگان نیشابور انجام شده است، گفت: این دفتر از امروز همزمان با ۲۸ اردیبهشت‌ماه، سالروز بزرگداشت خیام، به‌صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرده است.

 شالویی تصریح کرد: در حال حاضر تنها دو شهرستان نیشابور و کاشان دارای دفتر رسمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی هستند.

سرمایه علمی و فرهنگی، ماندگار و قابل بازتولید است

 در بخش دیگری از این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین سید قاسم یعقوبی، امام جمعه نیشابور، با اشاره به اهمیت ماندگاری سرمایه‌های علمی و فرهنگی، اظهار کرد: این نوع سرمایه‌ها با تکرار و بهره‌برداری مستمر، پویاتر و تأثیرگذارتر می‌شوند.

 وی با تأکید بر ارج‌گذاری ملت ایران به بزرگان فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی افزود: مردم ما در برابر فرهنگ و تاریخ گران‌قدر کشور، همواره ایستادگی و قدردانی داشته‌اند.

امام جمعه نیشابور در ادامه با اشاره به جایگاه خیام گفت: خیام نه‌فقط یک چهره برجسته علمی، بلکه یک حکیم صاحب‌نظر در فلسفه زندگی است. بدون درک اندیشه و حکمت او، جوامع در معرض خطر پوچی و بی‌معنایی قرار خواهند گرفت.

وی با اشاره به ضرورت وحدت ملی، تصریح کرد: شعارهای فرهنگی باید دارای مبنای عمیق و ماندگار باشند. حضور چهره‌هایی چون خیام در کنار هویت اسلامی ما، موجب تقویت همگرایی ملی و هویت فرهنگی می‌شود.

 امام جمعه نیشابور همچنین خواستار تأمین بودجه مناسب برای برگزاری آیین‌های بزرگداشت شخصیت‌های ملی و جهانی شد و اظهار داشت: خیام نماد ترکیب فرهنگ ملی و جهانی است و باید برای گرامی‌داشت او، برنامه‌ریزی دقیق‌تری صورت گیرد.

وی با اشاره به ضرورت توسعه باغ خیام تأکید کرد: ظرفیت فعلی باغ خیام پاسخگوی جمعیت و مراجعه‌کنندگان امروز نیست. لازم است طرحی جامع برای توسعه این مجموعه فرهنگی تهیه شود تا به پایگاهی برای پرورش اندیشه و ارتقاء فرهنگ عمومی بدل گردد.

امام جمعه نیشابور در پایان، بر ضرورت تشکیل انجمن مفاخر فرهنگی شرق کشور در نیشابور تأکید کرد و افزود: با توجه به جایگاه نیشابور در میزبانی از مفاخر تاریخی، چنین انجمنی می‌تواند نقش مؤثری در الگوسازی فرهنگی برای نسل جوان ایفا کند.