، یکی از بازارهایی که در چند ماه گذشته شاهد نوسانات زیادی بوده، بازار سهام است. شاخص کل این بازار در یک سال گذشته دامنه وسیعی از ۲ میلیون واحد تا ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار را تجربه کرده است و در حال حاضر یعنی اوایل مهر ۱۴۰۴ در نزدیکی ۲.۵ میلیون واحد قرار دارد. این نوسان چشمگیر نشان‌دهنده ریسک بالای سرمایه‌گذاری در این بازار در یک سال گذشته و همچنین پتانسیل کسب بازدهی مناسب است. اما شاید مهمترین سوال برای علاقمندان به سرمایه‌گذاری در بورس این باشد که آینده بازار سهام با توجه به شرایط فعلی چه می‌شود؟ چه چشم‌اندازی برای بورس وجود دارد: صعود یا نزول؟ در ادامه به پاسخ این پرسش‌ها می‌پردازیم.

ضربه ماشه بر بازار بورس و تاثیر آن بر ارزش سهام!

کی از مهمترین اتفاقات اخیر آغاز مکانیسم ماشه و اجرایی شدن آن بوده است. فعالسازی ماشه می‌تواند روی سرمایه‌گذاری در بورس اثر بگذارد. این اتفاق احتمالا ارزش دلاری بورس را کاهش می‌دهد. به نظر می‌رسد در سناریوی محتمل ارزش بازار سهام به ۹۰ میلیارد دلار افت کند اما در سناریوهای بدبینانه ممکن است شاهد ۶۵ میلیارد دلاری شدن بورس هم باشیم. این موضوع به معنی آن است که بورس توانایی دادن سود دلاری ندارد. البته یک سناریو هم وجود دارد که می‌تواند به بورس کمک کند و ارزش آن را به ۱۲۰ میلیارد دلار برساند.

در صورتی که صرفا ریسک‌ها محدود به تحریم باشند، نرخ ارز در بازار آزاد بالا می‌رود و صنایعی که دلاری هستند یا محصولات صادراتی دارند، می‌توانند بازدهی خوبی بسازند. از سوی دیگر، برخی از شرکت‌ها نیز به دلیل بالا رفتن ارزش دارایی‌هایی که دارند، مثل ساختمان، زمین، تجهیزات و ماشین‌آلات و سایر موارد، می‌توانند با افزایش قیمت سهام روبرو شوند. این اتفاق می‌تواند کمی شبیه به بورس در اواخر سال ۱۳۹۸ و اوایل ۱۳۹۹ باشد. سرمایه گذاری در بورس در صنایعی که ارزش دارایی های آن بالا می رود و می تواند سود دلاری داشته باشد در این شرایط می تواند سودده باشد.

اختلاف نرخ ارز بازار و نیما و تاثیر آن بر بورس

در ایران برای ارز چند نرخ متفاوت وجود دارد. یکی از این نرخ‌ها نیما است که کمتر از بازار آزاد است و در آن صادرکنندگان ارز خود را به فروش می‌رسانند. قیمت‌گذاری سهام در بورس معمولا بر اساس نرخ نیما صورت می‌گیرد به همین دلیل هم زمانی که نرخ دلار نیما صعودی باشد یا قرار باشد افزایش پیدا کند، بورس و صنایع صادرکننده محصول رشد خوبی خواهند کرد. زمان افزایش نرخ نیما معمولا هنگامی است که اختلاف بین نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ نیما به شدت بالا رفته باشد. در حال حاضر نرخ ارز در بازار آزاد بیش از 40 هزار تومان با نرخ نیما فاصله دارد که معادل 57 درصد از قیمت ارز نیمایی است. این اختلاف شدید به معنی آن است که احتمالا نرخ دلار نیما افزایش پیدا می‌کند و سرمایه‌گذاران بورسی با صعود بازار مواجه می‌شوند. با این حال، در شرایطی که نرخ نیما موقتا ثابت بماند، چراغ سبز چشمگیری برای رشد بورس روشن نمی‌شود.

ارزندگی بازار سهام و گزارش‌های صنایع

یکی از نکات مهم روی وضعیت بازار، ارزندگی اغلب سهام است. با افت شاخص کل از 3 میلیون و 250 هزار واحد به 2.5 میلیون واحد، بسیاری از شرکت‌ها به قیمتی رسیده‌اند که با توجه به تورم و دارایی آنها، ارزنده به حساب می‌آیند. انتشار گزارش‌های خوب از فعالیت و سودسازی شرکت‌ها در فصل تابستان می‌تواند این ارزندگی را بالاتر هم ببرد.

برای این که از این شرکت‌ها و سمت‌وسوی بازار سهام در چند ماه پیش رو اطلاع پیدا کنیم و سرمایه‌گذاری مناسبی انجام دهیم، بهتر است تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی را یاد بگیریم و با استفاده از آنها اقدام به خرید یا فروش دارایی‌ها کنیم. در غیر این صورت، بهتر است سرمایه‌گذاری غیرمستقیم یا به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری را امتحان کنیم. این صندوق‌ها دامنه متنوعی دارند و برای افرادی مناسب هستند که به دلیل مشغله زیاد یا نداشتن دانش چشمگیر مالی از شرکت در بازار سهام منصرف می‌شوند. در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، عمل انتخاب سهام، تشکیل سبد متنوع و ایجاد تغییر در صورت نیاز به عهده مدیر صندوق است که فردی آشنا به بازار سهام و متخصص است.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مناسب برای علاقمندان بازار سهام

کسانی که به سرمایه‌گذاری روی سهام علاقمندند، می‌توانند یکی یا چند مورد از انواع صندوق سهامی را انتخاب کنند. صندوق سهامی کلاسیک یا عادی به صندوقی گفته می‌شود که مدیر صندوق آن به انتخاب بهترین سهام ممکن می‌پردازد و هدفش بیشتر کردن سود مشتری است. نوع دیگر صندوق سهامی به صندوق شاخصی معروف است. این صندوق‌ها وظیفه ندارند که بالاترین بازدهی را ارائه دهند بلکه هدف از آنها کسب بازدهی مشابه یک شاخص مشخص مثل شاخص کل یا هم‌وزن یا موارد دیگر است. دسته سوم از صندوق‌های سهامی، صندوق بخشی است. صندوق بخشی به صندوقی گفته می‌شود که بخش عمده سبد دارایی آن مربوط به یک صنعت یا بخش خاص اقتصادی است. به عنوان مثال، یک صندوق بخشی خودرویی عمده دارایی‌هایش را در شرکت‌های مربوط به بخش خودرو سرمایه‌گذاری کرده و یک شرکت دارویی عمدتا روی شرکت‌های تولیدکننده و پخش‌کننده دارو متمرکز شده است و ریسک بالایی دارد. دسته آخر صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی را می‌توان صندوق اهرمی دانست. این صندوق‌ها به دلیل امکان استفاده از اهرم، می‌توانند سود بالاتر یا زیان بیشتری را به سرمایه‌گذارانشان بزنند. به همین دلیل هم ریسک بیشتری دارند و برای سرمایه‌گذاری در این گزینه باید به دقت بازار و شرایط آن را مورد بررسی قرار داد. صندوق اهرمی می‌تواند شاخصی هم باشد که در این صورت تحلیل آن ساده‌تر خواهد بود.