، گمرک جمهوری اسلامی ایران با هدف اصلاح نظام اعمال عوارض صادراتی موسوم به «عوارض آب مجازی»، بخشنامه‌ای تازه صادر کرد که به موجب آن پنج محصول کشاورزی مهم شامل خرما، پسته، انجیر، انگور و چای از فهرست محصولات پرآب‌بر سال ۱۴۰۴ حذف شدند.

در متن این بخشنامه که به کلیه گمرکات اجرایی کشور ارسال شده، تصریح شده است که تصمیم مذکور بر اساس بند (پ) ماده ۳۸ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران و پیرو نامه رسمی وزیر جهاد کشاورزی اتخاذ شده است. مطابق این تصمیم، صادرات محصولات یادشده از پرداخت عوارض آب مجازی معاف می‌شود و این موضوع باید به‌صورت یکنواخت در سراسر کشور اجرا شود.

به بیان کارشناسان اقتصادی، سیاست حذف عوارض از این پنج محصول، بخشی از راهبرد جدید دولت در راستای حمایت از صادرات محصولات غیرنفتی و افزایش ارزش افزوده محصولات باغی ایرانی است. بسیاری از این اقلام، از جمله خرما و پسته، سهم بالایی در صادرات کشاورزی کشور دارند و قبلاً اعمال عوارض بر آن‌ها با انتقادات صادرکنندگان مواجه شده بود.

کارشناسان محیط‌زیست نیز معتقدند اجرای دقیق مفهوم «آب مجازی» (Virtual Water) در سیاست‌گذاری‌ها باید با در نظر گرفتن «بهره‌وری واقعی آب در زنجیره تولید» صورت گیرد تا هم از منابع آبی حمایت شود و هم تولید صادرات‌محور دچار آسیب نگردد.

در پایان بخشنامه تأکید شده است که گمرکات دستگاه‌های استانی و مرزی کشور موظف‌اند ضمن ابلاغ فوری مفاد مصوبه به تمامی واحدهای تابعه، بر حسن اجرای آن نظارت مستمر داشته باشند. این تصمیم در صورت اجرا، می‌تواند تسهیلات چشمگیری برای صادرکنندگان ایرانی و تحقق اهداف توسعه صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۴ به همراه داشته باشد.