​، علیرضا زاکانی شهردار تهران در ابتدای سخنرانی خود در مراسم بزرگداشت روز دانشجو با تأکید بر نقش دانشگاه و دانشجو در آینده کشور اظهار کرد: ۳۶ سال پیش خود من نیز در جایگاه دانشجو قرار داشتم و امروز هم معتقدم هر روز باید آموخت. توصیه من به شما این است که قدر خودتان را بدانید و در مسیر رشد فردی و اجتماعی، یکدیگر را تقویت کنید و موتور پیشرفت جامعه باشید.

شهردار تهران با بیان اینکه کشور دارای ظرفیت‌های بی‌نظیر است، افزود: در کنار این ظرفیت‌ها با ناترازی‌های جدی در حوزه‌های آب، انرژی، مسکن، بودجه و نظام بانکی روبه‌رو هستیم، اما راه‌حل این مشکلات در درون کشور است و باید بر توان داخلی تکیه کنیم.

وی تأکید کرد: هیچ‌کس از بیرون برای حل مشکلات ما اقدامی نخواهد کرد مگر آنکه خودمان از درون حرکت کنیم. زمانی که با همت ملی روی پای خود بایستیم، دیگران نیز برای همکاری به ما رجوع خواهند کرد و می‌توان از ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهانی به بهترین شکل استفاده کرد.

شهردار تهران تصریح کرد: راه‌حل عبور از مشکلات، دانش، انگیزه صادقانه، پاکدستی، سلامت، برنامه‌ریزی و مجاهدت برای اجرای برنامه‌هاست. اگر اصلاح را از درون کشور آغاز کنیم، می‌توانیم از ظرفیت‌های موجود برای ساختن آینده‌ای روشن بهره ببریم.

وی در ادامه سخنان خود گفت: آینده چیزی نیست که به ما تحویل داده شود، بلکه ساخته می‌شود و این ساختن به همت مردم و به‌ویژه دانشجویان رقم خواهد خورد. تلاش می‌کنم در ادامه، با گفت‌وگویی صریح و رودررو با شما، سخنانم را باورپذیرتر کنم.

شهردار تهران در سخنرانی خود در جمع دانشجویان با تأکید بر اینکه مشکلات تهران راه‌حل‌های بیرونی ندارد، جزئیاتی از برنامه‌های توسعه مترو، ورود واگن‌های ملی، نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و پروژه‌های بزرگ شهری ارائه داد و خواستار مطالبه‌گری دانشجویان برای پیگیری فسادها و تخصیص درست منابع شد.

زاکانی گفت: مترو تهران از سال ۱۳۷۷ وارد مدار خدمت شده و تا چهار سال و سه ماه پیش، مجموعاً ۲۶۹ کیلومتر خط و ۱۴۱ ایستگاه داشت. امروز این اعداد به حدود ۳۱۰ کیلومتر و ۱۶۱ ایستگاه رسیده و تا پایان سال جاری به حدود ۳۲۰ کیلومتر و ۱۶۴ ایستگاه ارتقا خواهد یافت.

او افزود که در قراردادها و پروژه‌های در حال اجرا، «افق پنج‌ساله» شامل اجرای حدود ۱۹۰ کیلومتر خط و ساخت ۱۶۰ ایستگاه تازه است.

زاکانی تأکید کرد این اعداد صرفاً روی کاغذ نیست و عملیات حفاری و اجرا در بسیاری از نقاط آغاز شده است.

شهردار در توضیح هزینه‌ها گفت هر کیلومتر مترو در عمل حدود ۵,۰۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد و مجموع قراردادهای پنج‌ساله نزدیک به «۱۰۰۰ همت» برآورد می‌شود رقمی که به گفتهٔ او معادل بخش قابل‌توجهی از نقدینگی کشور است و بنابراین این پروژه‌ها نیازمند تأمین مالی هوشمندانه و مولدسازی سرمایه در داخل پروژه‌ها هستند.

زاکانی جزئیات ناوگان را این‌گونه تشریح کرد: از سال ۱۳۷۷ تا ابتدای ۱۴۰۰ حدود ۱۸۱ واگن وارد شبکه شده بود. طی سه سال اخیر مدیریت شهری قرارداد تأمین نزدیک به ۱۹۸۴ واگن را منعقد کرده و قراردادهای تکمیلی برای حدود ۷۰ واگن دیگر در جریان است.

به گفتهٔ او، در روزهای اخیر ورود «قطار ملی» به خطوط آغاز شده و روند ورود واگن‌ها تا پایان سال و در سال‌های آتی ادامه خواهد یافت؛ از ماه‌های آینده به‌صورت میانگین ماهانه حدود ۲۱ واگن به خطوط اضافه خواهد شد.

او توضیح داد که برخی قراردادها در گذشته در آستانه بطلان بوده‌اند اما با تضمین و اقدامات مالی مدیریت شهری و همراهی دولت، پروژه‌ها احیا و این امر باعث شده طرف خارجی نیز برای همکاری مراجعه کند.

شهردار تهران از روش‌های جدید تأمین مالی سخن گفت: پروژه‌هایی مانند تونل ۹.۸ کیلومتری از میدان سپاه تا آزادگان که هزینه‌ای حدود ۴۰ همت دارد، نه با صرفاً بودجه دولتی که با طراحی پروژهٔ مولدسازی و سرمایه‌گذاری در همان محدوده قابل پیش‌بینی تأمین خواهند شد؛ به‌نحوی که منافع پروژه بخشی از هزینه‌ها را تأمین کند. مثال او اشاره به پروژه‌هایی داشت که درون خودشان سودآفرینی و بازگشت سرمایه طراحی شده‌اند تا بار بودجه‌ای عمومی را کاهش دهند.

زاکانی به وضعیت اتوبوسرانی اشاره کرد و گفت: در نقطه‌ای که مدیریت فعلی کار را تحویل گرفت، حدود ۸۶۰ دستگاه اتوبوس فعال بوده است. در چهار سال قبل از دورهٔ مدیریت فعلی ۱۳۴ دستگاه اضافه شده بود، اما در دورهٔ جاری بیش از ۲۰۰۰ دستگاه تازه وارد ناوگان شده و تا عید تعداد قابل‌توجهی واگن و اتوبوس دیگر نیز وارد خواهد شد. بخش زیادی از ناوگان جدید برقی خواهد بود تا هم مصرف انرژی کاهش یابد و هم آلودگی هوا کمتر شود.

زاکانی با اشاره به سهم منابع متحرک در آلودگی عنوان کرد: ۶۶ درصد آلودگی ذرات معلق و ۸۱ درصد آلودگی گازی مرتبط با بخش متحرک شهر است؛ از این سهم، حدود ۳۸ درصد متعلق به خودروهای شخصی و ۲۱ درصد متعلق به موتورسیکلت‌هاست. او تأکید کرد که نمی‌توان صرفاً از شهروندان خواست از خودرو و موتور استفاده نکنند؛ تا وقتی حمل‌ونقل عمومی مناسب و فراگیر در دسترس نباشد، این انتظار منطقی نیست و باید ظرفیت‌های حمل‌ونقل عمومی تقویت شود.

زاکانی دربارهٔ معضل مسکن گفت: مسکن را یا باید دولت‌محور ساخت یا باید از ظرفیت‌های مردم و نوسازی بافت فرسوده استفاده کرد.

او اشاره کرد که ثبت‌نام میلیونی برای طرح‌های دولتی وجود داشته و ظرفیت‌ها نشان‌دهندهٔ تقاضای عظیم است؛ اما راه‌حل اصلی، نوسازی بافت فرسوده است: حدود ۱۷۰ هزار هکتار بافت ناپایدار کشور وجود دارد و در تهران از ۹۳۰ هزار پلاک، حدود ۴۱۰ هزار پلاک ناپایدار است که «خطر بالفعل» هستند.

زاکانی گفت با تشویق مردم برای نوسازی و ارائه مشوق‌های دولتی می‌توان هم مسکن ساخت و هم فضای خدمات اجتماعی را تأمین کرد و از مهاجرت اجباری یا افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری کرد.

شهردار تهران با انتقاد از رویکردهایی که «گران‌سازی تهران» را برای خروج جمعیت توصیه می‌کنند، این سیاست را نامنصفانه و غیرقابل اجرا خواند. به‌گفتهٔ او، هدایت اجباری مردم به حاشیه‌ها ظلم است و راه درست آن است که یا هزینه‌های زندگی را کاهش داد یا به‌صورت عادلانه‌تری مدیریت کرد.

زاکانی در بخش دیگری از سخنان خود به مباحث کلان اقتصادی و پرونده‌های فساد اشاره کرد: کشور نباید به خام‌فروشی نفت متکی بماند و تبدیل نفت به فرآورده می‌تواند تحریم‌پذیری را کاهش دهد. او همچنین یادآور شد پرونده‌هایی مانند برخی قراردادهای خارجی (از جمله اشاره به کرسنت) و پرونده‌های بانکی سال‌های پیش باید پیگیری و پاسخگو داشته باشند و پرسشگری دربارهٔ آنها وظیفهٔ عمومی است.

شهردار خطاب به دانشجویان گفت صدای مطالبه‌گری شما باید بلند باشد تا مفاسد اقتصادی و سو مدیریت‌ها پیگیری شود و حقوق مردم حفظ گردد.

زاکانی سخنانش را با این پیام جمع‌بندی کرد که راه‌حل مسائل تهران و کشور در توان داخلی، دانش، مجاهدت و برنامه محقق می‌شود؛ نه با اتکای صرف به منابع خارجی یا راهکارهای مقطعی. او از دانشجویان خواست به‌صورت فعال مسئله‌محور و مطالبه‌گر باشند و نسبت به پرونده‌های فساد و سیاست‌گذاری‌های کلان پرسشگرانه عمل کنند.