به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، برخی از والدین زمانی که به مشاجره با یکدیگر می پردازند به تنها چیزی که فکر می کنند، اثبات حرفشان است و آنچه از آن غافل می مانند حضور فرزندانی است که شاهد دعوای آنان هستند. تاثیر مشاجره می تواند بر فرزندان از تاثیر طلاق نیز بیشتر باشد.

بچه‌ها به یک محیط عاطفی سالم و پرنشاط نیاز دارند که در آن بتوانند در یک مسیر طبیعی و بر مبنای ابعاد مختلف وجودی‌شان رشد طبیعی داشته باشند.

بنابراین اگر بخواهیم بدانیم از والدین چه انتظاری می‌توان داشت، باید گفت وقتی زن و مرد تصمیم می‌گیرند که صاحب فرزندی شوند باید ابتدا محیط سالمی برای رشد کودک به وجود بیاورند.

اختلاف‌های زناشویی یکی از عواملی است که رشد طبیعی فرزندان را دچار اختلال می‌کند و در محیط‌هایی که چنین اختلاف‌هایی بین والدین وجود دارد، نمی‌توان انتظار داشت که فرزندان رشد طبیعی داشته باشند.

چون در این شرایط در فرزندان حس بی‌اعتمادی به وجود می‌آید و محیطی با روابط خشونت‌آمیز که مناسبات انسانی در آن آسیب می بیند، برای رشد کودکان مناسب نیست و تربیت آنها را دچار مشکل خواهد کرد.

صدای بلندی که در محیط خانه شنیده شود، روی ذهن کودک تاثیر منفی می‌گذارد و مانعی در مقابل رشد طبیعی او محسوب می‌شود، بنابراین اختلافات زناشویی با توجه به میزان، شدت و دوامشان هر کدام تاثیرات مختلفی روی فرزندان دارند و شدت آثار سوء و زیانبارشان با یکدیگر متفاوت است.

اثرات منفی مشاجره والدین بر روی فرزندان

۱- اضطراب عاطفی:

خانواده هایی که در مقابل کودک خود جر و بحث می کنند، نوعی اضطراب را به کودک القا می کنند، دعوای پدر و مادر می تواند تاثیرات منفی را از لحاظ عاطفی روی کودک بگذارد و این کار باعث احساس ناامنی در کودکان خواهد شد و در نتیجه این احساس ناامنی باعث می شود که کودکان در آینده از مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی رنج ببرند.

۲- پرخاشگری:

خانواده هایی که جلوی فرزندان خود دعوا می کنند، در واقع به فرزند خود این گونه یاد می دهد که برای حل مشکلات باید پرخاش کرد و دعوا راه انداخت و بنابراین کودکان سعی می کنند که مشکلات خود را از همین طریق حل کنند و نتیجه این اتفاق باعث روابط شکست خورده و پرخاشگری می شود.

۳- مشکلات جسمی:

دیدن دعوای خانواده می تواند باعث احساس اضطراب و افسردگی و درماندگی در کودک شود و در نتیجه این احساسات منفی بر روی سلامتی انسان تاثیر می گذارد و گاهی اوقات در بعضی از کودکان باعث غذا نخوردن و در بعضی باعث پرخوری می شود که تمام اینها روی سلامتی آنها تاثیر گذار است.

۴- خواب ناآرام:

مشاجرات والدین روی الگوی خواب کودکان تاثیر منفی دارد و خواب آرام را از کودکان می گیرد و باعث زود رنجی و بهانه جویی می شود.

مشکلات دیگری همچون پایین آمدن اعتماد به نفس، مشکلات ارتباطی با همسالان، افت تحصیلی و... را می توان نتیجه اثرات مشاجره والدین در خانه بر روی کودکان برشمرد.

برای کاهش مشاجرات چه باید کرد؟

والدین باید در خلوت مشکلاتشان را حل کنند، حتی مشاجرات کوچک والدین هم به کودک آسیب می رساند، علائم و نشانه های پدیدار شدن دعوا و مشاجره را تشخیص دهید و آن را به زمانی که بچه ها حضور نداشته باشند معوق کنید و بهتر است این مشاجرات در محلی به غیر از خانه باشد.

بهتر است کودکان بیاموزند بزرگسالان هم درست مانند خودشان که ممکن است با همسالانشان دعوا کنند، گاهی مشاجره می کنند اما این مشاجره به معنای جدا شدن پدر و مادر نیست. باید به فرزند توضیح داد که ممکن است ما با صدای بلند صحبت کنیم، اما یکدیگر را دوست داریم.

اجازه بدهید فرزندتان در مورد مشاجره سوال کند. بچه ها ممکن است در مورد رابطه پدر و مادرشان دچار ترس ونگرانی شوند چون در واقع بحث و مشاجره شما را خوب نمی فهمند، از این رو باید به آنها فرصت دهید این نگرانی ها را به حداقل برساند.

علل پیشرفت بد رفتاری در کودکان

کارشناس ارشد مشاوره خانواده مشاوره تخصصی کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج گفت:وقتی پدر و مادر به عنوان همسفران اصلی سفر فرزند پروری این سفر را با فرزند خود شروع می کنند ممکن است به موانع زیادی در طول این سفر برخورد کنند و اتفاقاتی در طول این سفر رخ دهد که برای آنها چالش برانگیز باشد ونیاز باشد تا آن را به نحو احسن مدیریت کنند.

زهرا شایانفر بیان کرد: یکی از این چالش ها برای والدین این است که چه عواملی باعث پیشرفت بدرفتاری و کج‌رفتاری ها در کودکان می شود در حقیقت بعضی از موارد وجود دارد که باعث می شود رفتارهای نامطلوب و بدرفتاری ها در کودکان بیشتر شود.

وی اضافه کرد: تحقیقات اخیر نشان داده است که مشاجرات میان والدین به ویژه اختلافات لاینحل، حتی در صورت جدایی آنها از یکدیگر، در درازمدت در سلامت روانی و خوشبختی کودکان اثر می‌گذارد.

این روان شناس کودک ادامه داد: براساس تحقیقات، کودکانی که در معرض منازعات شدید، مداوم و طولانی مدت والدین خود قرار می‌گیرند، می‌توانند به افرادی تهاجمی، متخاصم و خشن بدل شوند. در مواقعی نیز تأثیر مشاجره والدین بر فرزند به صورت کاهش اعتماد به نفس، اضطراب و افسردگی بروز می‌کند که در بعضی از کودکان می‌تواند حتی تبدیل به روحیه خودکشی شود، علاوه بر این، عملکرد تحصیلی کودک در نتیجه مشاجرات والدین آسیب می‌بیند که همین امر بر پرورش مهارت‌های عاطفی و اجتماعی وی نیز اثر می‌گذارد.

شایانفر گفت: دانشمندان معتقدند که کودکان در همه سنین تحت تأثیر نزاع‌های میان والدین قرار می‌گیرند و روابط میان والدین یکی از قوی‌ترین تأثیرات را در بهداشت روانی طولانی مدت، خوشبختی و شانس زندگی کودکان در آینده دارد. از سوی دیگر اگر فرزندان شاهد وقایع ناراحت کننده و به خصوص دعوای پدر و مادرشان باشند در طول زمان خوش بینی خود را در مورد جهان و توانایی‌های خود را برای به دست آوردن هماهنگی و عشق از دست می‌دهند.

وی ادامه داد:  اولین مورد دادن پاداش تصادفی به کودکان است یعنی در مواردی که کودکان رفتار نامناسب انجام می دهند ،خواسته یا ناخواسته به آنها توجه می‌شود و همین امر باعث باعث تکرار رفتار می شود. در این موارد عدم توجه و  بی‌تفاوتی به رفتارنامطلوب می‌تواند راهکار مناسبی برای کاهش آن رفتار باشد.

این روان شناس کودک ادامه داد: دومین مورد تشدید فشار از سمت کودکان است که زمانی اتفاق می‌افتد که کودک برای رسیدن به خواسته هایش والدین را تحت فشار می گذارد و با رفتارهای نامناس والدین را کنترل می کند در این موارد والدین باید نسبت به فشار کودکان از جمله گریه، شیون و قشقرق به پا کردن فرزندشان میدان را خالی نکرده و به او باج ندهند و باید مقتدرانه رفتار کنند ؛یعنی در حین اینکه مهربان هستند قاطعیت نیز داشته باشند .

مورد سوم یادگیری کودکان از طریق مشاهده است وقتی که الگوهای نامناسب تربیتی در کنار کودکان باشد کودکان رفتارهای نامطلوب را از آنها آموخته ،تکرار می کنند و همین امر باعث پیشرفت رفتارهای نامناسب در آنها می‌شود .

مورد چهارم بی توجهی والدین به رفتارهای مطلوب کودکان است. وقتی که والدین فقط نسبت به رفتارهای نامطلوب واکنش نشان می دهند، کودکان متوجه نمی شوند که چه رفتار هایی از سمت والدین مقبول  و خواستنی است لذا والدین باید تا آنجا که می‌توانند نسبت به رفتارهای مناسب و مطلوب کودکان از خود واکنش نشان دهند و کودکان را مورد تحسین و تشویق قرار دهند.

مورد پنجم رفتارهای مخربی است که از سمت والدین انجام می شود که همان توهین،تمسخر، مقایسه ، غر زدن ، تنبیه و نصیحت های بیش از اندازه است که باعث می شود کودکان احساس نامناسبی دریافت کرده  وعزت نفس آنها دچار مشکل شود.

مورد ششم دستور دادن نامناسب والدین است که باعث می شود کودکان گیج و سردرگم شوند دستور دادن باید شفاف، صادقانه، منصفانه و دور از ابهام باشد و کودک بداند که چه کاری را باید انجام دهد و پیامد انجام ندادن کاری که قرار است به عهده بگیرد، چیست در ضمن دستور دادن باید با زبان مثبت بیان شود و قابلیت اجرایی داشته باشد و والدین زمانی که در حال دستور دادن هستند با کودکشان تماس چشمی برقرار کنند.

و مورد آخر نبودن محیط حمایت کننده دوباره است یعنی اینکه والدین بعد از اینکه خطایی از کودک سر زد فرصت جبران به کودک بدهند و زمینه ذهنی خود را از خطا و اشتباهی که کودک مرتکب شده است پاک کنند و همیشه آغوش خود را برای بازگشت دوباره کودک باز نگاه دارند و مدام نسبت به خطایی که کودک انجام داده است سرزنش و تکرار قضیه را نداشته باشند این مسئله به کودک حس دوست داشتنی بودن بدون قید و شرط را القا می‌کند و باعث می شود کودک از اشتباه کردن نترسد و اگر اشتباهی مرتکب شد در صدد جبران آن باشد.اگر والدین در طول سفر فرزندپروری ،به نکات بالا توجه ویژه داشته باشند؛ درصد بدرفتاری ها و بدخلقی های فرزندانشان به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند و چیزی شبیه به پیشگیری قبل از درمان اتفاق می‌افتد.

کارشناس ارشد مشاوره خانواده مشاوره تخصصی کودک و نوجوان در پایان گفت: دعوا و جر و بحث بخشی از یک زندگی معمولی می‌باشد و هیچ راهی وجود ندارد که بتوان به طور کامل از آن جلوگیری کرد اما همه ما وظیفه داریم به عنوان والدین، مسائل کاری و خانواده را از یکدیگر جدا کنیم تا بتوانیم آرامش بیشتری را برای فرزندان فراهم کنیم و از طرفی جر و بحث ما در مقابل فرزندان می‌تواند تأثیرات ناخوشایندی روی آنها بگذارد.