به گزارش خبرگزاری موج، ما ایرانیان در روز، ماه و سال چگونه روزهای خود را سپری می کنیم؟ با کار یا در کنار خانواده؟ با ورزش و مطالعه یا استراحت و خوابیدن؟ گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران حاوی مجموعه ای از آخرین مطالعات اجتماعی و فرهنگی کشور است که به منظور رفع نیازهای آماری تصمیم گیران، برنامه ریزان، پژوهشگران و سایر متقاضیان، تهیه و انتشار آن از بهار سال ۱۳۹۹ آغاز شده است. بخشی از این گزارش به همین موضوع یعنی کارهایی که ایرانیان در طول روز انجام می دهند - یا همان فعالیت های روزانه - اختصاص دارد که در نوع خود هم جالب است و هم قابل تامل.  

بررسی نتایج نشان می دهد که متوسط بیشترین زمان صرف شده در شبانه روز به ترتیب مربوط به گروه فعالیت های زیر است:

۱- رسیدگی و خود مراقبتی( شامل خوابیدن، خوردن و آشامیدن، مراقبتهای بهداشتی – پزشکی، سفرهای مرتبط با فعالیت‌های رسیدگی و خودمراقبتی و ...) با ۱۱ ساعت و ۴۲ دقیقه بیشترین درصد از فعالیت های روزانه ایرانیان را به خود اختصاص می دهد. 

۲- بعد از آن فرهنگ، فراغت، رسانه های گروهی، تمرین‌های ورزشی (شامل بازدید از رویدادهای/ مکان‌های فرهنگی، تفریحی و ورزشی، سرگرمی‌ها، شرکت در ورزش‌ها، ا ستفاده از رسانه های گروهی، مطالعه در اوقات فراغت، تماشای تلویزیون، گوش دادن به رادیو، سفر مرتبط با فرهنگ و ...) با ۴ ساعت و ۱۳ دقیقه رکورد دوم را دارد. 

۳- سومین جایگاه در این لیست نیز به اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد( شامل اشتغال در شرکت‌ها، نهادهای دولتی و موسسات غیرانتفاعی، اشتغال در بنگاه‌های اقتصادی خانگی تولید کالاها، اشتغال در خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی خانگی ارائه خدمات، فعالیت‌های فرعی و وقفه های مرتبط با شغل، جستجوی شغل، راه اندازی شغل، سفر و تردد مرتبط با شغل و ... با ۲ ساعت و ۵۶ دقیقه اختصاص دارد.

یکی دیگر از محورهای جالب این گزارش که کمتر به آن توجه شده، بخش مربوط به اوقاتی است که ایرانیان برای خدمات خانگی بدون مزد صرف می کنند. خدماتی مانند تهیه و آماده کردن غذا، تمیز کردن خانه، خرید کردن برای اعضای خانوار، نگهداری از گل و گیاه و حیوانات خانگی و ...که براساس این گزارش ایرانی ها حدود با ۲ ساعت و ۵۱ دقیقه خود را صرف آن می کنند.

 ایرانی ها اما از قدیم الایام سابقه ای بس طولانی در میهمان نوازی و دید و بازدید و فعالیت های اجتماعی داشته و دارند. نتایج این گزارش نیز موید همین نکته است بطوریکه براساس آن؛ هموطنان ما در اموری مثل: معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب و رسوم دینی(مانند: صحبت کردن، شرکت در رویدادهای اجتماعی/ فرهنگی جامعه، نقش داشتن در مسولیت‌های مربوط به شهروندی، آداب و رسوم دینی، سفر تفریحی- زیارتی و ...) در روز یک ساعت و  ۱۳ دقیقه وقت صرف می کنند. 

اما کمترین زمانی که ایرانیان در طول روز صرف می کنند مربوط به چه اموری است؟ گزارش فوق در این زمینه حکایت از آن دارد که کمترین زمانی که در شبانه روز صرف می کنیم برای امور داوطلبانه بدون مزد است. اموری مانند کارآموزی و سایر کارهای بدون مزد که تنها ۲ دقیقه است.

تفاوت مردان با زنان در رسیدگی و خود مراقبتی

این گزارش همچنین تفکیکی هم بین فعالیت‌های زنان و مردان دارد و اینکه هر کدام روز خود را بیشتر، برای چه فعالیت هایی صرف می کنند؟.  نتایج این گزارش حاکی از آن است که در بین مردان، بعد از فعالیت "رسیدگی و خود مراقبتی"، متوسط بیشترین زمان صرف شده در شبانه روز به ترتیب مربوط به گروه فعالیت، "اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد" است که گویا مردان ایرانی در طول روز حدود  ۵ ساعت و ۲۱ دقیقه را صرف آن می کنند. بعد از آن نیز فعالیت‌های فرهنگی، اوقات فراغت، و رصد رسانه های گروهی و البته تمرینهای ورزشی  با ۴ ساعت و ۲۴ دقیقه بیشترین علاقمندی مردان ایرانی است. ضمن آنکه مردان ایرانی ۴ ساعت و ۳ دقیقه از ساعت‌های روز خود را صرف معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب و رسوم دینی می کنند.

در بین زنان، این الگوی صرف وقت، کاملا با مردان متفاوت است. به بیانی همانطور که پیش بینی می شد، درحالیکه مردان بیشترین زمان روزانه خود را صرف کار در بیرون از منزل و تامین معاش خانواده خود می کنند ، زنان این وقت را صرف تامین نیازهای خانه و خانواده‌شان می نمایند. براین اساس متوسط بیشترین زمان صرف شده بعد از رسیدگی و خودمراقبتی، به ترتیب مربوط به گروه فعالیت خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده است که روزانه ۴ ساعت و ۴۸ دقیقه از روز خود را صرف آنها می کنند. اما دومین فاکتور زمانی زنان با مردان مشابه است چرا که آنها نیز بعد از امور مربوط به خانه، بیشترین زمان روزانه خود را در مسایل فرهنگی، اوقات فراغت، و سرک کشیدن به  رسانه‌های گروهی و تمرین‌های ورزشی صرف می کنند. آنهم با صرف زمانی معادل ۴ ساعت و ۳ دقیقه .  بنابراین مقایسه الگوی گذران وقت بین مردان و زنان گویای این مطلب است که زنان نسبت به مردان در یک شبانه روز ۳ ساعت و ۵۸ دقیقه وقت بیشتری را به خدمات خانگی بدون مزد و بیش از ۴ ساعت زمان کمتری به فعالیت‌های مرتبط برای مزد اختصاص می دهند.

گذران عمر در دو فصل

همچنین این گزارش مقایسه‌ای بین فصل های تابستان و بهار و وقت گذراندن ایرانی‌ها دارد. براساس این گزارش، مقایسه الگوی گذران وقت فصل تابستان با فصل بهار نشان می دهد، ایرانی ها در عرصه اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد به بطور متوسط ۱۶ دقیقه و فعالیت "رسیدگی و خود مراقبتی" ۴ دقیقه در تابستان نسبت به فصل بهار، بیشتر زمان صرف کرده اند. ضمن آنکه فعالیت‌های مرتبط با فرهنگ، فراغت، رسانه های گروهی، تمرینهای ورزشی و...  با ۱۴ دقیقه و "یادگیری" با ۱۱ دقیقه زمان کمتری به خود اختصاص داده است. بررسی الگوی گذران وقت در چهار فصل (پاییز و زمستان ۹۸ و بهار و تابستان ۹۹ ) نیز نشان می دهد که بیشترین زمان صرف شده برای گروه‌های فعالیت گذران وقت در گروه " اشتتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد"، مربوط به فصل تابستان و در مورد گروه "خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده" مربوط به فصل زمستان است.

همچنین  براساس گزارش مرکز آمار، گروه‌های "خدمات مراقبتی بدون مزد برای خانوار و خانواده"، "یادگیری" و "معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب و رسوم دینی" بیشتر، در فصل پاییز بوده است. در مورد گروه فرهنگ، فراغت، رسانه های گروهی و تمرین‌های ورزشی نیز ایرانی ها بیشتر در فصل زمستان به آنها می پردازند و روزشان را با آنها پر می کنند.  از سویی در مورد گروه رسیدگی و خودمراقبتی" نیز به نظر می رسد اکثر فعالیت شهروندان در این حوزه در فصل تابستان انجام می شود و بالاخره در دو گروه فعالیت " تولید کالا برای استفاده نهایی خود" و" کارداوطلبانه بدون مزد، کار آموزی و سایر کارهای بدون مزد" تفاوت چشمگیری بین فصول دیده نمی شود.

جوانان چه می کنند؟

این گزارش همچنین به صورت اختصاصی به موضوع گذران عمر توسط جوانان ایرانی نیز پرداخته است و تلاش کرده با بررسی دو رده سنی در این قشر، الگویی از رفتارهای روزانه آنها ارایه کند. بر این اساس، بررسی الگوی فعالیت گذران وقت جوانان ۱۵- ۲۴ ساله نشان می دهد که این گروه سنی بعد از گروه فعالیت "رسیدگی و خود مراقبتی" به طور متوسط بیشترین زمان خود را در شبانه روز با گروه‌های فعالیت " فرهنگ، فراغت، رسانه های گروهی و تمرین‌های ورزشی سپری می کنند که  چیزی حدود ۵ ساعت و ۴۶ دقیقه، می شود. جوانان این رده سنی همچنین بیش از ۱ ساعت و ۴۳ دقیقه از زمان خود را صرف خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده می کنند و سهم روزانه‌شان برای اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد، ۱ ساعت و ۳۵ دقیقه است. همچنین کمترین زمان صرف شده توسط این قشر، در شبانه روز مربوط به حوزه "کار داوطلبانه بدون مزد، کارآموزی و سایر کارهای بدون مزد" و "تولید کالا برای استفاده نهایی خود" می باشد که به رقمی معادل ۳ دقیقه می رسد.

در گروه سنی ۱۵- ۲۹ سال نیز این پژوهش اعلام می کند که بعد از گروه فعالیت "ر سیدگی و خود مراقبتی" به طور متوسط بیشترین زمان خود را در شبانه روز با گروه‌های فعالیت، " فرهنگ، فراغت، رسانه های گروهی و تمرین‌های ورزشی سپری می کنند که  به چیزی حدود ۵ ساعت و ۱۰ دقیقه، می رسد. اما برخلاف رده سنی ۱۵-۲۴ سال؛ جوانان این رده سنی کلا چیزی حدود ۲ ساعت از وقت روزانه خود را  صرف خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده و سهم روزانه‌شان برای اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد می کنند.  همچنین کمترین زمان صرف شده توسط این جوانان، در شبانه روز مربوط به حوزه "کار داوطلبانه بدون مزد، کارآموزی و سایر کارهای بدون مزد" می باشد که به گفته این گزارش تنها به ۳ دقیقه در روز می رسد.