، علی شیخ‌زاده، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا ، در نشست خبری با اصحاب رسانه با تشریح وضعیت این شرکت در زمان آغاز به‌کار تیم مدیریتی جدید، از بدهی سنگین بانکی، فروش‌های غیرمتعارف سال‌های گذشته، چالش با شرکای خارجی و فشار شدید نقدینگی به‌عنوان مهم‌ترین مشکلات سایپا یاد کرد و افزود: مجموعه‌ای از تصمیمات فوری و اصلاحی در ماه‌های پایانی سال گذشته مانع از تعمیق بحران در این خودروساز شد. 

وی با اشاره به بدهی‌های بانکی سایپا اظهار کرد: در ابتدای استقرار مدیریت جدید مشخص شد سایپا با بدهی حدود ۲۱ هزار میلیارد تومان به شبکه بانکی مواجه بود؛ رقمی بسیار سنگین که در صورت تداوم، می‌توانست آثار مستقیم و جدی بر روند تولید و فعالیت شرکت داشته باشد.

مدیرعامل سایپا افزود: علاوه بر این، حجم بالای فروش‌های غیرمتعارف در سال‌های قبل، تعهدات سنگینی برای شرکت ایجاد کرده بود که هم‌زمان با راه‌اندازی سامانه یکپارچه فروش خودرو در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، فشار مضاعفی را به مجموعه وارد کرد.

شیخ‌زاده یکی دیگر از بحران‌های مقطع آغاز مدیریت جدید را وضعیت همکاری با شریک تجاری خارجی دانست و گفت: در روزهای پایانی سال میلادی گذشته، به‌دلیل عمل‌نشدن به برخی تعهدات، شریک تجاری بزرگ ما یعنی شرکت چانگان طبق قرارداد این اختیار را داشت که درخواست فسخ قرارداد بدهد که این موضوع شرایط بسیار حساسی را برای سایپا رقم زد.

وی ادامه داد: در واکنش به این وضعیت، برنامه‌های کوتاه‌مدت و فوری در دستور کار قرار گرفت؛ نخستین اقدام، برقراری تعامل نزدیک و مؤثر با زنجیره تأمین و قطعه‌سازان بود که خوشبختانه با همکاری آن‌ها، تولید در سه‌ماهه پایانی سال به اعداد قابل قبولی رسید.

مدیرعامل سایپا با اشاره به احیای همکاری با چانگان تصریح کرد: هم‌زمان مذاکرات فشرده‌ای با این شرکت انجام شد و با حمایت وزارتخانه‌های مرتبط و بانک مرکزی، تعهدات جدیدی اخذ و قرارداد از نظر حقوقی احیا شد. برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها، همکاری با چانگان قطع نشد و در سال گذشته شاهد عرضه محصولات این برند و همچنین تولید دو محصول آن در داخل کشور بودیم.

شیخ‌زاده به موضوع افزایش سرمایه سایپا نیز اشاره کرد و گفت: طبق الزامات قانونی، شرکت موظف به واگذاری سهام تا پایان سال دوم برنامه بود، اما پیش از ورود به فرآیند واگذاری، تصمیم گرفتیم از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، افزایش سرمایه انجام دهیم. در نتیجه، سرمایه شرکت بیش از هشت برابر افزایش یافت و به ۱۶۲ همت رسید که این اقدام موجب واقعی‌تر شدن ارزش سهام و بهبود جایگاه سایپا در بازار سرمایه شد.

وی با اشاره به چالش مزمن قیمت‌گذاری در صنعت خودرو اظهار کرد: فاصله زمانی میان قیمت تمام‌شده و زمان تصویب قیمت‌ها، به‌ویژه در شرایط تورمی، باعث تحمیل زیان به خودروسازان شده است. قیمت تمام‌شده یک سال بعد از طریق صورت‌های مالی حسابرسی‌شده مشخص می‌شود، در حالی که در این فاصله، هزینه‌های تولید گاه ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد.

مدیرعامل سایپا افزود: خوشبختانه مذاکرات جدی با نهادهای تصمیم‌گیر در حال انجام است و امیدواریم اصلاح سازوکار قیمت‌گذاری به‌زودی اجرایی شود تا از تداوم زیان‌های تحمیلی به شرکت جلوگیری شود.

شیخ‌زاده با اشاره به فشار شدید نقدینگی در سال گذشته گفت: بخش زیادی از محصولات با قیمت‌های سال‌های قبل فروخته شده بود که این موضوع فشار مالی مضاعفی ایجاد کرد؛ به همین دلیل در ابتدای سال جاری، سیاست تولید به سمت محصولاتی با زیان کمتر هدایت شد.

وی ادامه داد: نتیجه این رویکرد در صورت‌های مالی شش‌ماهه امسال مشهود است؛ به‌طوری که برای نخستین بار در سال‌های اخیر، سایپا در نیمه نخست سال به سود ناخالص دست یافت، اتفاقی که در گذشته سابقه نداشت.

توقف تولید دو محصول سایپا به دلیل عدم انطباق با استانداردها

مدیرعامل سایپا در عین حال از افت تولید در نیمه اول سال خبر داد و گفت: کاهش تولید عمدتاً به دلیل خروج دو محصول وانت ۱۵۱ و وانت نیسان آبی از چرخه تولید بود که به‌دلیل عدم پاس‌کردن استانداردها، تولید آن‌ها از ابتدای سال متوقف شد. اجرای الزامات استانداردی برای این محصولات نیازمند اقدامات زیرساختی و زمان‌بر بود که از قبل برای آن تعهداتی داده شده بود.

وی تأکید کرد: سایپا تلاش می‌کند هم‌زمان با رعایت الزامات استانداردی، مسیر اصلاح ساختار مالی، افزایش بهره‌وری و بازگشت به تولید پایدار را با جدیت دنبال کند.

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا عنوان کرد: محصولات متوقف‌شده به دلیل عدم انطباق با استانداردها، با انجام اصلاحات فنی، از ابتدای سال ۱۴۰۴ با استانداردهای جدید به چرخه تولید بازمی‌گردند و بخش مهمی از افت تولید جبران خواهد شد.

وی اظهار کرد: توقف تولید برخی محصولات پرتیراژ به‌دلیل عدم پاس‌کردن استانداردها، منجر به افت حدود ۳۰ هزار دستگاهی تولید در نیمه نخست سال شد. این تصمیم اگرچه به‌منظور رعایت الزامات قانونی اتخاذ شد، اما تأثیر مستقیم بر تیراژ و نقدینگی شرکت داشت.

مدیرعامل سایپا افزود: خوشبختانه از اواسط تابستان، با رفع مشکلات فنی و جایگزینی محصولات دارای استاندارد کامل، روند تولید مجدداً احیا شد و امروز خودروهای اصلاح‌شده به چرخه تولید بازگشته و در سبد محصولات سایپا قرار گرفته‌اند.

شیخ‌زاده یکی دیگر از عوامل فشار بر تولید و نقدینگی را فروش و پیش‌فروش گسترده محصولات در سال‌های گذشته دانست و گفت: بخشی از خودروهای فعلی، پیش‌تر فروخته شده و منابع آن در همان سال‌ها مصرف شده است؛ به همین دلیل این تعداد عملاً از چرخه فروش خارج شده و فشار مضاعفی به نقدینگی شرکت وارد کرده است.

وی با اشاره به وضعیت خودروی شاهین تصریح کرد: در طول یک سال گذشته، با وجود تولید حدود ۴۰ هزار دستگاه خودروی شاهین، امکان فروش حتی یک دستگاه از این محصول برای شرکت وجود نداشته است. هر دستگاه شاهین با بهای تمام‌شده قابل توجهی تولید شده، اما به‌دلیل تعهدات قبلی، ریالی از محل فروش جدید آن نصیب شرکت نشده و همین موضوع فشار مالی سنگینی ایجاد کرده است.

مدیرعامل سایپا ادامه داد: خودروی شاهین به‌تنهایی سهم بزرگی از فروش سایپا را به خود اختصاص می‌دهد و معادل حدود دو برابر فروش برخی محصولات دیگر است؛ خروج این حجم از نقدینگی، تأمین منابع مالی شرکت را با دشواری جدی مواجه کرد.

شیخ‌زاده با اشاره به کاهش تعهدات معوق گفت: در مقطعی، تعداد خودروهای معوق سایپا به بیش از ۹۰ هزار دستگاه رسیده بود، اما امروز این عدد به کمتر از ۵۰ هزار دستگاه کاهش یافته و بخش قابل توجهی از تعهدات تسویه شده است.

وی ابراز امیدواری کرد که تا پایان سال جاری، بخش عمده مشکلات تعهدات معوق برطرف شود و افزود: برنامه‌ریزی شده است که حداکثر تا نیمه نخست سال آینده، تمام معوقات مربوط به خودروی شاهین تعیین تکلیف و به‌طور کامل تسویه شود.

مدیرعامل سایپا درباره گزینه‌های جبران کمبود نقدینگی نیز گفت: یکی از مسیرها، اتکا به منابع بانکی و بازار سرمایه است و مسیر دیگر، فروش‌های زودهنگام یا اصطلاحاً آینده‌فروشی؛ اما هر دو روش، در صورت افراط، می‌تواند زیان شرکت را افزایش دهد. هزینه‌های مالی سنگین تسهیلات بانکی و همچنین جرایم تأخیر و نارضایتی مشتریان در فروش‌های زودهنگام، ریسک‌های جدی برای شرکت به همراه دارد.

شیخ‌زاده تأکید کرد: راهبرد سایپا تمرکز بر اصلاح ساختار مالی، کنترل زیان، افزایش بهره‌وری تولید و پرهیز از تصمیماتی است که در بلندمدت اعتبار شرکت و رضایت مشتریان را تحت تأثیر منفی قرار دهد.

علی شیخ‌زاده اعلام کرد: طی پنج تا شش ماه گذشته و از مردادماه امسال، سایپا از محل واگذاری اموال و دارایی‌های مازاد، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان (۱۰ همت) تأمین سرمایه انجام داده است که نقش مهمی در بهبود نقدینگی شرکت داشته است.

وی با تأکید بر اینکه این منابع از محل «آینده‌فروشی» تأمین نشده است، افزود: در صنعت خودروسازی عرف این است که برای حدود ۲۵۰ هزار دستگاه از تولیدات سال آینده مجوز پیش‌فروش اخذ شود، اما در حال حاضر سایپا تنها برای ۵۹ هزار دستگاه از تولیدات سال آینده مجوز فروش دارد. این موضوع نشان می‌دهد که شرکت ظرفیت بسیار بالایی برای فروش، جذب نقدینگی و بهبود شرایط مالی در سال آینده خواهد داشت.

مدیرعامل سایپا با بیان اینکه سال آینده می‌تواند سالی بسیار مطلوب برای این شرکت باشد، اظهار کرد: سایپا در آستانه واگذاری قرار دارد و در صورتی که بخش خصوصی وارد مدیریت شرکت شود، این شرایط اصلاح‌شده یک خبر بسیار مثبت و جذاب برای خریدار و سرمایه‌گذار خواهد بود.

شیخ‌زاده یکی دیگر از محورهای مهم اصلاحات را «چابک‌سازی ساختار» عنوان کرد و گفت: پیش از واگذاری به بخش خصوصی، تصمیم گرفتیم اصلاحات ساختاری را خودمان آغاز کنیم. در همین راستا، بیش از ۳۰ شرکت تابعه در گروه خودروسازی سایپا حذف یا ادغام شده‌اند. این اقدام علاوه بر کاهش هزینه‌ها، موجب کاهش بروکراسی، تسریع فرآیندها و کارآمدتر شدن ساختار مدیریتی شده است.

وی افزود: کاهش تعداد شرکت‌های تابعه و اصلاح ترکیب مدیران و هیأت‌مدیره‌ها همچنان ادامه دارد و این موضوع به‌عنوان یک سیاست جدی در هیأت‌مدیره سایپا دنبال می‌شود.

عرضه حداقل چهار محصول جدید در دستور کار قرار دارد

مدیرعامل سایپا با تأکید بر اینکه ارزیابی عملکرد خودروسازان صرفاً نباید بر اساس تیراژ تولید یا فروش باشد، تصریح کرد: توسعه محصول یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی است. در یک سال گذشته، سایپا حداقل چهار محصول جدید در حوزه خودروهای سواری عرضه کرده یا در آستانه عرضه دارد.

شیخ‌زاده به محصول «پارس نو» اشاره کرد و گفت: این خودرو که نسخه به‌روزرسانی‌شده و فیس‌لیفت‌شده یکی از محصولات سایپاست، امسال به بازار معرفی شده و پیش‌بینی می‌کنیم از ابتدای سال آینده به‌صورت گسترده در خیابان‌ها دیده شود. این محصول از نظر بازارپسندی و فروش، آینده بسیار خوبی خواهد داشت.

وی افزود: محصول دیگر، خودروی کراس آریا است که بازخوردهای کلینیکی و ارزیابی‌های اولیه آن بسیار مثبت بوده است. همچنین یک محصول جدید دیگر که اخیراً رونمایی شده، با فاصله زمانی حدود یک سال به تولید داخلی خواهد رسید و از نیمه دوم سال آینده به بازار عرضه می‌شود. این خودرو به‌طور کامل داخلی‌سازی شده و از نظر مصرف سوخت، دستاورد مهمی برای سایپا محسوب می‌شود.

مدیرعامل سایپا در بخش دیگری از سخنان خود به حوزه خودروهای تجاری اشاره کرد و گفت: در این بخش نیز اقدامات قابل توجهی انجام شده و تولید خودروهای تجاری سایپا حدود ۴۰ درصد افزایش یافته است. همچنین به‌تازگی از کشنده جدید سایپا رونمایی شده و اتوبوس برقی شرکت زامیاد نیز معرفی و وارد مرحله تحویل شده است.

شیخ‌زاده مهم‌ترین دستاورد آینده سایپا را تحول در حوزه قوای محرکه دانست و اظهار کرد: یکی از ضعف‌های تاریخی صنعت خودروی کشور، استفاده طولانی‌مدت از یک خانواده موتور قدیمی بوده است. خوشبختانه سایپا در آستانه یک پوست‌اندازی اساسی قرار دارد و برای نخستین‌بار یک خانواده موتور کاملاً جدید و به‌روز را طراحی و آماده عرضه کرده است.

وی افزود: این خانواده موتور شامل موتور تنفس طبیعی، موتور توربوشارژ و نسخه‌های مختلف با توان حدود ۱۲۰ اسب بخار است که با داخلی‌سازی حدود ۸۰ درصدی، از اواخر سال آینده روی محصولات سایپا نصب خواهد شد.

مدیرعامل سایپا با اشاره به آثار اقتصادی این تحول گفت: با ورود این موتورهای جدید، متوسط مصرف سوخت محصولات سایپا به حدود ۵.۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر کاهش خواهد یافت. این کاهش مصرف در مقیاس تولید انبوه، تأثیر بسیار قابل توجهی بر کاهش مصرف بنزین کشور و بهبود شاخص‌های زیست‌محیطی خواهد داشت.

شیخ‌زاده در پایان تأکید کرد: مجموعه این اقدامات، از اصلاح ساختار مالی و مدیریتی گرفته تا توسعه محصول و فناوری، سایپا را برای یک دوره جدید از فعالیت آماده کرده و می‌تواند جایگاه این خودروساز را در سال‌های آینده به‌طور جدی ارتقا دهد.