،  در همایش بین‌المللی «نفس‌های سوخته» گرامی‌داشت جانبازان شیمیایی، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه  با تأکید بر ضرورت پیگیری بین‌المللی جنایات جنگی علیه ملت ایران، خواستار آن شد که این پرونده تاریخی تنها در حافظه ملت باقی نماند و به مطالبه‌ای دائمی برای اجرای عدالت تبدیل شود. وی افزود: پیگیری حقوق قربانیان شیمیایی نه فقط یک وظیفه ملی بلکه مسئولیتی جمعی در برابر بشریت است؛ زیرا سکوت در برابر چنین جنایتی به معنای عادی‌سازی غیرانسانی‌ترین رفتارها و ضربه به اخلاق جهانی است.

بقایی در این همایش با اشاره به اسناد رسمی سازمان ملل و پرونده‌های قضایی در اروپا گفت: بخش اعظم تجهیزات و مواد شیمیایی مورد استفاده رژیم سابق عراق، توسط شرکت‌ها و دولت‌های مشخص غربی تأمین شده است. وی افزود: بر اساس ماده ۱۶ طرح مسئولیت دولت‌ها و اصول مسئولیت در معاونت به اعمال متخلفانه بین‌المللی، این کشورها باید در برابر قربانیان پاسخگو باشند و از طریق تحقیقات قضایی، شناسایی و محاکمه افراد و نهادهای حقوقی دخیل را در دستور کار قرار دهند.

وی افزود: زمان هرگز نمی‌تواند بزرگی این جنایت را کم‌رنگ سازد، زیرا چنین اعمالی در حقوق کیفری بین‌المللی مشمول مرور زمان نیست و باید در قالب مفاهیم «جنایت جنگی» و «جنایت علیه بشریت» دنبال شود. از منظر حقوق عرفی و معاهدات الزام‌آور مانند پروتکل ۱۹۲۵ ژنو و کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی، حمله شیمیایی به شهرهای ایران نقض آشکار قواعد آمره و اصول بنیادین حقوق بشردوستانه بین‌المللی بود.

بقایی تأکید کرد ایران به عنوان بزرگ‌ترین قربانی سلاح‌های کشتار جمعی، در صف مقدم تلاش برای ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی قرار دارد. وی افزود: تنها مانع تحقق این هدف، رژیمی است که قانون‌شکنی، اشغال‌گری و نسل‌کشی در ساختار هویتی آن نهفته است و به دلیل حمایت سیاسی آمریکا از مصونیت بین‌المللی برخوردار شده است.

وی در بخش پایانی سخنان خود نقش همایش را در مستندسازی علمی آثار سلاح‌های شیمیایی، تدوین سازوکارهای حقوقی برای پیگیری مسئولیت دولت‌ها و اشخاص دخیل، و تقویت همکاری‌های درمانی و توان‌بخشی جانبازان ایرانی حیاتی دانست و خاطرنشان کرد: کشف حقیقت و اجرای عدالت دو مطالبه جاودان قربانیان شیمیایی و ملت ایران‌اند و وزارت خارجه در تمام مجامع جهانی آن را دنبال خواهد کرد.