، حجت‌الاسلام والمسلمین عباس جان‌نثاری صبح سه‌شنبه در جلسه درس خارج حوزه علمیه چهارمحال و بختیاری   با تأکید بر اینکه ورود به مسائل اقتصادی باید با فهم عمیق و اجتهاد باشد، تصریح کرد: نباید تنها به یک حدیث خاص اکتفا کرد بلکه مجموع احادیث را باید با هم ببینیم.

وی با اشاره به حدیثی از امام سجاد (ع) که فرمودند «مرا با گرانی چه کار؟ اگر گران شود رزق آن بر خداست و اگر ارزان شود هم رزق بر خداست»، افزود: این کلام حضرت بدان معنا نیست که دست روی دست گذاشته شود و دخالت و نظارت نباشد و قیمت‌ها رها شوند؛ امام (ع) درواقع قائلند زمانی که جامعه بر مدار خدایی باشد و انسان‌ها عمداً تصرفات مغرضانه و نابخردانه نداشته باشند، طبیعتاً فراوانی خواهد بود و قیمت‌ها هم پایین است.

جان‌نثاری با تصریح اینکه زمانی که انسان دخالت می‌کند و اسباب بازار به دست انسان قرار می‌گیرد قیمت‌ها هم مختل می‌شود، افزود: مثلاً یک زمانی سودجویان برای کم شدن اجناس و اختلال در نظام عرضه و تقاضا، کالاها را در دریا می‌ریزند تا کمیاب و گران شود و این مصداق دخالت است که اقتصاد اسلامی با آن مبارزه می‌کند، اسلام همچنین با پدیده‌ای نامبارکی همچون احتکار به شدت مبارزه می‌کند.

وی با تصریح اینکه امیرالمومنین (ع) در نامه ۵۳ نهج‌البلاغه خطاب به مالک اشتر بر عادلانه بودن قیمت‌ها و اجتناب از احتکار تأکید دارند، بیان کرد: ایشان می‌فرمایند: «باید خرید و فروش به آسانی صورت گیرد و بر موازین عدل، به گونه‌ای که در بها نه فروشنده زیان بیند و نه بر خریدار اجحاف شود».

جان‌نثاری با یادآوری اینکه اسلام علاوه بر کلیات در مسائل جزئی اقتصاد نیز قانون صریح دارد، ادامه داد: مثلاً در مسئله احتکار، از ارتکاب این عمل ناپسند به شدت نهی شده و حکمش این است که اجناس انبار شده را خارج کنند و با قیمت عادلانه در معرض خرید مردم قرار دهند، البته حاکم شرع باید جریمه‌ای را نیز برای محتکران اعمال کند تا دیگران جرأت تکرار نداشته باشند.

احکام اسلامی اقتصاد جز به جز اجرایی نمی‌شود

وی اظهار کرد: حکم اسلام اما این است که اموال احتمالی نباید پلمپ و راکد شود بلکه از انبار خارج و به بازار وارد شود و در اختیار مردم قرار گیرد لذا دستورات را باید ریز به ریز عمل کنیم.

جان‌نثاری با تصریح اینکه اسلام برای جلوگیری از تورم راه حل دارد، افزود: اگر نظام عرضه و تقاضا برای اهداف سودجویانه مختل شود، تولیدات به بازار عرضه نشود، جلوی عرضه کارخانه‌ها گرفته شود و اینها مصداق احتکار است که اسلام منع می‌کند.

این استاد حوزه علمیه چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه نظام اقتصادی اسلام افراد را به فعالیت‌های اقتصادی فردی و جمعی نافع، حلال و غیرمضر دعوت می‌کند، گفت: معاملات اسلامی با رعایت اصول اخلاقی صورت می‌گیرد؛ فعالیت‌های اقتصادی دولت نیز باید در جهت عدالت و جلوگیری از شکاف طبقاتی و مراعات حال طبقات ضعیف جامعه باشد.

جان‌نثاری با تصریح اینکه مباحثی چون حلال و حرام خاص اقتصاد اسلامی بوده و در اقتصادهای شرقی و غربی جایگاهی ندارد، اضافه کرد: اخلاق باید در اقتصاد اسلامی رعایت شود اما این مهم نه در اقتصاد سرمایه‌داری غرب و نه در اقتصاد سوسیالیستی شرق جایی ندارد و اساساً مقوله انسان در این اقتصادها ارزشی ندارد.

وی با اشاره به اینکه ارزش انسان در اقتصاد اسلامی بسیار والا است، گفت: امام علی (ع) زمانی که یک پیرمرد نصرانی را در حال گدایی دیدند فرمودند: «تا آن زمان که قدرت کار کردن داشت از او کار کشیدید و اینک که پیر شده و قدرت کار کردن ندارد، از تأمین روزی وی دریغ می‌ورزید؟ از بیت المال زندگی او را تأمین کنید». پیداست که انسان برای اسلام ارزش دارد و کرامت و احترام دارد.

جان‌نثاری با تصریح اینکه ربا در نظام سرمایه‌داری وسیله‌ای برای سودآوری است، گفت: اسلام اما با قواعدی همچون زکات و قرض‌الحسنه به مبارزه با ربا برخاسته است همچنان که در آیه ۵۹ از سوره روم می‌فرماید: اموال و اجناسی را که [به صورت وام] به ربا می‌دهید تا در میان اموال مردم فزونی یابد، نزد خدا فزونی نخواهد یافت؛ و آنچه از زکات می‌دهید که [به سبب پرداختنش] خشنودی خدا را می‌خواهید [مایه فزونی است]؛ پس این زکات دهندگانند که مال و ثوابشان دو چندان می‌شود.