، ذبیح‌الله خدائیان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، در آیین آغاز سال جدید زراعی با تأکید بر اهمیت امنیت غذایی، اظهار کرد : کشوری که از امنیت غذایی برخوردار نباشد، نمی‌تواند ادعای استقلال سیاسی و اقتصادی داشته باشد.

وی با اشاره به شرایط اقلیمی کشور تصریح کرد: ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک واقع شده و با پدیده تغییرات اقلیمی، کاهش بارش‌ها، افزایش دما و خشک شدن منابع آبی مانند دریاچه ارومیه مواجه است. اگر به این مسائل توجه نشود، بسیاری از منابع طبیعی ما در معرض تهدید قرار می‌گیرند.

خدائیان با اشاره به وابستگی کشور به واردات برخی کالاهای اساسی، گفت: علیرغم گذشت بیش از ۱۳ سال از تصویب قانون تمرکز وظایف بخش کشاورزی، هنوز در تأمین برخی اقلام اساسی به واردات وابسته‌ایم که این مسئله نیازمند اقدام و برنامه‌ریزی جدی است.

وی با اشاره به ضرورت اجرای اصول اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید داخل افزود: اجرای ماده ۳۳ قانون برنامه هفتم توسعه و بخشنامه شماره ۸ سال ۱۴۰۲ وزیر جهاد کشاورزی، در راستای تقویت تولید داخلی و تأمین امنیت غذایی، باید با جدیت پیگیری شود.

رئیس سازمان بازرسی کل کشور عنوان کرد: برای دستیابی به پیشرفت پایدار در بخش کشاورزی، باید از ظرفیت نخبگان، کشاورزان و همه بخش‌های مرتبط استفاده کرده و با نگاه علمی و جهادی به رفع چالش‌های موجود پرداخت.

نبود آمار دقیق در بخش کشاورزی مانع سیاست‌گذاری مؤثر است 

رئیس سازمان بازرسی کل کشور، با انتقاد از ضعف در نظام آماری بخش کشاورزی، بر لزوم ایجاد شفافیت و انسجام آماری در حوزه تولید و بازار محصولات کشاورزی تأکید کرد و گفت: زمانی می‌توان بازار محصولات کشاورزی را به‌درستی مدیریت کرد که اطلاعات دقیق و یکپارچه‌ای از سطح زیرکشت، میزان تولید و ظرفیت‌های داخلی در اختیار داشته باشیم. متأسفانه در مواردی شاهد اختلاف آمار بین نهادهای مختلف هستیم. برای مثال درباره میزان تولید برنج، برخی دستگاه‌ها عدد ۲.۵ میلیون تن و برخی دیگر ۱.۷ تا ۱.۸ میلیون تن را اعلام می‌کنند. در چنین شرایطی نمی‌توان تصمیم‌گیری دقیقی در خصوص واردات یا صادرات داشت.

وی با انتقاد از افزایش قیمت برنج در بازار، تصریح کرد: قیمت این محصول با وجود یارانه‌ای بودن، به بیش از ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان رسیده است. اگر آمار دقیقی از میزان نیاز داخلی داشته باشیم، می‌توان با سیاست‌های باثبات‌تری، از تولید ملی حمایت کرده و جلوی نوسانات شدید قیمتی را گرفت.

خدائیان با بیان اینکه تصمیمات خلق‌الساعه در حوزه واردات و صادرات به تولیدکنندگان آسیب می‌زند، افزود: کشاورز باید از زمان کشت تا برداشت محصول، با یک سیاست مشخص و ثابت مواجه باشد. تغییر ناگهانی سیاست‌ها اعتماد تولیدکننده را سلب کرده و به چرخه تولید آسیب می‌زند.

رئیس سازمان بازرسی کل کشور همچنین به قطع مکرر برق و کمبود انرژی در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: قطع برق تا ۱۰ ساعت در روز بر سیستم آبیاری تأثیر می‌گذارد و خسارت جدی به محصولات وارد می‌کند. استفاده از انرژی خورشیدی می‌تواند راهکار مؤثری در این زمینه باشد.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت کاهش شکاف قیمتی بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، خاطرنشان کرد: بر اساس برنامه ششم توسعه، دولت موظف بوده حداقل ۱۰ درصد از این فاصله قیمتی را کاهش دهد. در برخی کالاها این شکاف تا ۴۰ درصد نیز می‌رسد، که نشان‌دهنده حضور واسطه‌گران و سودجویان در بازار است.

خدائیان افزود: باید با توسعه صنایع تکمیلی، احداث سردخانه‌ها و بازارهای صادراتی، از ضایعات محصولات جلوگیری کرد. طبق برآورد کارشناسان، میزان ضایعات کشاورزی در کشور می‌تواند غذای مورد نیاز ۲۰ میلیون نفر را تأمین کند.

وی با انتقاد از روند نگران‌کننده تغییر کاربری اراضی کشاورزی گفت: ساخت‌وسازهای غیرمجاز در اراضی درجه یک و دو به شکل نگران‌کننده‌ای در حال افزایش است. این در حالی است که قانون به صراحت هرگونه تغییر کاربری در اراضی مرغوب را ممنوع کرده است. متأسفانه در برخی استان‌ها نفوذ افراد صاحب قدرت باعث صدور مجوزهای غیرقانونی برای تغییر کاربری شده است.

وی افزود: باید جلوی پدیده‌ای گرفته شود که در آن برخی افراد به بهانه گردشگری یا دیگر اهداف، زمین کشاورزی دریافت کرده اما آن را به ویلا یا مجتمع تبدیل می‌کنند. در این میان، افرادی که قانون را رعایت می‌کنند، با مشکلات روبه‌رو می‌شوند در حالی که قانون‌شکنان سود کلان می‌برند.

خدائیان خاطرنشان کرد: مسئولان جهاد کشاورزی باید در برابر این اقدامات ایستادگی کنند و حتی اگر لازم باشد، در مراجع قضایی حضور پیدا کرده و از حقوق منابع طبیعی و اراضی کشاورزی دفاع کنند. امروز با توجه به تحریم‌های ظالمانه و شرایط ویژه اقتصادی کشور، نقش نظارتی نهادهای مسئول بیش از پیش اهمیت دارد.

انحصار در واردات، تهدیدی برای امنیت غذایی

رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به ناکارآمدی روش‌های صرفاً نظارتی برای کنترل بازار، تأکید کرد: بازار بخش کشاورزی تنها با مجازات و نظارت کنترل نمی‌شود. برای تنظیم پایدار بازار، نیازمند سیاست‌گذاری دقیق، برنامه‌ریزی منسجم و اطلاعات واقعی هستیم.

وی با انتقاد از نحوه واردات کالاهای اساسی اظهار داشت: در بحث واردات، نباید اجازه داده شود افراد خاصی بدون ضابطه و شفافیت، مجوز واردات برنج یا نهاده‌های دامی را در اختیار بگیرند. این وضعیت موجب انحصار و بر هم خوردن تعادل بازار می‌شود.

خدائیان افزود: انحصار در واردات به این معناست که برخی هر زمان بخواهند، قیمت‌ها را بالا ببرند و بازار را دچار التهاب کنند. واردات باید به گونه‌ای باشد که ضمن تأمین نیاز داخلی، امکان رقابت سالم با تولیدکننده داخلی فراهم شود.

وی تأکید کرد: اگر با برنامه‌ریزی دقیق، سیاست‌های مدون و رصد هوشمندانه بازار عمل کنیم، می‌توانیم شرایط را کنترل کرده و نیاز کشور را در شرایط بحرانی نیز تأمین نماییم.

رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به شرایط منطقه‌ای و تهدیدهای خارجی تصریح کرد: در دوران جنگ اقتصادی و تحریم‌های ظالمانه، نباید از برنامه‌ریزی غافل شویم. کشاورزی خط مقدم امنیت غذایی کشور است و باید حمایت همه‌جانبه از این بخش انجام گیرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در کنار کشاورزان و فعالان این بخش هستیم و هر زمان که احساس کنیم نیاز به ورود و حمایت وجود دارد، با قاطعیت ورود خواهیم کرد.