به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری موج، نشست خبری بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران ظهر امروز سه‌شنبه ۷ بهمن ماه در محل موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. در این نشست  سیدمجتبی حسینی معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی، احسان آقایی مدیر موزه و دکتر جمشید ناصری همسر منیژه میرعمادی حضور داشتند. در ابتدای این نشست سیدمجتبی حسینی  با بیان اینکه پرداختن به مرمت ابنیه‌ای بود که دچار نقصان بودند و کثرت فعالیت‌ها اجازه پرداختن به وضعیت عمرانی آنها را نداده بود یکی از جدی ترین دغدغه ها در ابتدای مدیریتش بوده گفت: موزه هنرهای معاصر، تالار وحدت و سالن اصلی تئاترشهر مهمترین این ساختمان ها بودند که برای تالار وحدت و تئاتر شهر اقداماتی انجام شده است و در جریان مرمت بنای موزه هنرهای معاصر تهران، می‌خواستیم همراه با توجه به امنیت آثار و کاهش سرعت استهلاک، امکانات به‌روز دنیا را هم به موزه بیافزائیم.امروزه خیلی از گنجینه‌های هنری موزه‌ها این ویژگی‌ها را دارند اما در موزه هنرهای معاصر تهران به دلیل عمر کوتاه مدیریتی از یک طرف و استقبال زیاد مخاطبان از سویی دیگر این موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

حسینی افزود: وقتی وارد عملیات تعمیر شدیم باید موارد مختلف در نظر گرفته می‌شد. نخست اینکه وضعیت موزه باید مطابق همان شکل اولیه باشد و پس از انجام تعمیرات، تغییری در ظاهر آن ایجاد نشود. موارد بسیار جزئی در این زمینه مورد توجه قرار گرفت و حتی موکتی که هم اکنون در موزه نصب شده است شبیه‌ترین گزینه به نخستین موکتی است که در زمان ساخت موزه در آن نصب شده بود. بنابراین در بخش سخت‌افزاری با وفاداری به اصل ظاهر موزه پیش رفتیم.

وی بیان کرد: برای مرمت موزه می توانستیم با انجام تغییرات و تغییرات حداقلی به برگزاری برنامه‌های روتین بسنده کنیم و یا این که ریسک تعطیلی موقت را بپذیریم. در نهایت مصلحت بلندمدت و دل دادن به تعمیرات اساسی‌تر را انتخاب کردیم و اگرچه برنامه‌ریزی جدی صورت گرفته بود اما بازسازی زمان بیشتری برد.

معاون هنری وزارت ارشاد تاکید کرد: هم‌راستا با بازسازی موزه و فعالیت های سخت‌افزاری، موزه هنرهای معاصر تهران سعی کرد در جریان مرمت و فاز عملیاتی کار، فعالیت های نرم‌افزاری خود را هم  حفظ کند. بر همین اساس بانک اطلاعاتی آثار آماده شد و همچنین مطالعات گسترده‌ای برای برگزاری نمایشگاه‌های مختلف انجام شد تا موزه از زمان گشایش تا ماه‌های بعدی پشتوانه‌ای داشته باشد که بتواند با سرعت و کیفیت کار خود را پیش ببرد.

وی افزود: در تمام دنیا موزه‌ها مفتخر به گنجینه دائمی خود هستند و بخشی از گنجینه را در قالب نمایشگاه‌های مختلف به نمایش می‌گذارند و در کنار آن‌ها تعداد اندکی نمایشگاه‌های موضوعی و دوره‌ای نیز برگزار می‌کنند. اما نداشتن یک گالری ملی در ایران باعث شده بود از موزه به عنوان گالری استفاده شود و نمایشگاه‌های موقت و موضوعی سهم بیشتری از برنامه‌های موزه را داشته باشند. در صورتی که بخش موزه‌ای موزه باید بتواند از فرصت‌های جدید و نمایشگاه‌های مهمان نیز بهره بگیرد و البته در این بخش کارها خوب پیش رفت و حضور احسان اقایی این دلگرمی را به ما داد تا در این مورد کاری مناسب ارائه دهیم.

معاون هنری وزارت ارشاد ادامه داد: با توجه به اینکه سال‌های متمادی در موزه‌ها فعالیت کردم با وسواس بیشتری پیگیری کردیم که جامعه فرهنگی تقویم منظمی از برنامه‌ برگزاری رویدادهای سالانه موزه هنرهای معاصر تهران داشته باشد و موزه هر سال نمایشگاه‌های سال بعدش را اعلام کند.

در ادامه این نشست هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی  از حاشیه‌سازی‌هایی که علیه هویت بصری موزه هنرهای معاصر  بعد از نشست خبری قبلی ایجاد شده بود انتقاد کرد و گفت: در جلسه قبلی عنوان شد که لوگوی موزه هنرهای معاصر تهران تغییر نکرده و تنها هویت بصری آن تغییرات داشته است که اتفاقا اهالی رسانه در آن جلسه اطلاعات را درست منعکس کردند اما برخی با حاشیه‌سازی، ادعا کردند که لوگوی موزه تغییر کرده است. بنابراین از مخاطبان و علاقمندان به هنر تقاضا می‌کنم اخبار درست و دقیق را از رسانه‌های معتبر و شناسنامه‌دار پیگیری کنند.

وی در ادامه در مورد در دسترس قرار گرفتن بانک اطلاعاتی آثا موزه اظهار داشت: در طول ۴۰ سال گذشته امکان دسترسی عمومی و آثار گنجینه فراهم نبود اما هم اکنون بانک اطلاعاتی موزه ایجاد شده است و ۳۲۸۲ اثر که شماره اموال دولتی بر آنها حک شده است بر روی سایت موزه قرار گرفته‌اند. همانطور که در نشست خبری قبلی قولداده بودیم، این سامانه از شب گذشته فعال شده و در دسترس مخاطبان قرار دارد و همه اطلاعات درباره آثار به صورت شفاف در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است تا نگرانی‌های جامعه هنری درباره گنجینه موزه هنرهای معاصر برطرف شود. این سامانه در ماه‌های آینده کامل‌تر خواهد شد و اطلاعات آرشیوی همه فعالیت‌های موزه شامل نمایشگاه‌ها، انتشارات، سینماتک و... از ابتدای تاسیس موزه تا به حال نیز بر روی سایت بارگزاری خواهد شد.

مظفری در ادامه خبر خوب دیگری داده و گفت: جمشید ناصری و همسرش، زنده‌یاد منیژه میرعمادی یکی از معتبرترین کلکسیونرهای کشور هستند که ۷۰۵ اثر ارزشمند از هنر معاصر ایران را به موزه اهدا کرده اند که طی چند ماه گذشته فرآیند قانونی این اهدا که درخواست همسر فقید ایشان بود، به سرانجام رسیده است و با توافقی که صورت گرفته تعدادی از این آثار در موزه‌های معتبر ایران به نام میرعمادی به نمایش درخواهند آمد. دراین مجموعه آثاری از هنرمندان معتبری چون حسین زنده‌رودی، ژازه تباتبایی، قاسم حاجی‌زاده، علی اکبر صادقی، محمد احصایی، رضا مافی، فریده لاشایی، عباس کیارستمی و ... است.گنجینه‌های شخصی را مادر گنجینه‌های ملی است و قدمی که دکتر ناصری برداشت و وصیت همسر خود را عملی کرد، راهی تازه بود تا به آثار هنری به عنوان یک گنجینه ارزشی فکر کنیم که باعث می‌شود نام و یاد صاحبان آنها ماندگار شود.

مدیرکل هنرهای تجسمی در ادامه افزود: در این راستا کتاب‌هایی مربوط به گنجینه آثار چاپ شده که ۲ عنوان از آنها تا پایان سال رونمایی و ظرف ۴ ماه بعد هم  ۴ عنوان دیگر نیز رونمایی می‌شوند. همچنین گندزدایی و رسوب‌زدایی مجسمه‌های موزه که در فضا و محوطه بیرونی قرار دارند نیز انجام شده است.

در ادامه جمشید ناصری همسر زنده‌یاد منیژه میرعمادی که بخشی از آثار گنجینه‌شان را به موزه هنرهای معاصر اهدا کرده گفت: منیژه تصدیق فوق لیسانسش را از دانشگاه اورگان آمریکا گرفت و من هم در آمریکا مشغول تحصیل و کار پزشکی بودم و قبل از انقلاب هر دو به ایران بازگشتیم و سال ۶۲ با هم ازدواج کردیم. همزمانی اهدای گنجینه من و منیژه میرعمادی و بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران اتفاق مبارکی است، چراکه این اتفاق با اهداف منیژه مطابقت دارد و خوشحالم که این کار را به نام او انجام می‌دهم. 

وی در ادامه گفت: همسرم به انجام کارهای پژوهشی و بنیادین در هنر تمایل داشت و آخرین نمایشگاهش را چند سال بعد از ازدواج مان در گالری سیحون برگزار کرد اما این را در هنر کافی نمی‌دانست. بر همین اساس قصد کرد زندگی با هنر را جا بیندازد و نتیجه این تفکر، سال‌ها کار پژوهشی، چاپ کتاب و جمع‌آوری این آثار ارزشمند شد. سال‌ها در ارتباط با این آثار زندگی جالبی داشتیم. همسرم از این آثار نگهداری می‌کرد و همیشه می‌گفت روزی این مجموعه را به موزه هنرهای معاصر اهدا خواهم کرد. متأسفانه عمر او کفاف این کار را نداد اما من توانستم این کار را انجام دهم. بسیاری از آثار این مجموعه با کمک خانم گیلدا بریمانی که هنرمند هستند و تحصیلات حرفه‌ای مرمت را در ایتالیا گذرانده‌اند مرمت شده است.

جزئیات دو نمایشگاه بازگشایی موزه

پس از آن احسان آقایی رییس موزه هنرهای معاصر تهران با بیان اینکه از این پس همیشه بخشی از فعالیت‌های موزه به نمایش تعدادی از آثار گنجینه اختصاص خواهد داشت و در کنار آن نمایشگاه‌های دیگری نیز برگزار می‌شود گفت:  موزه هنرهای معاصر با دو نمایشگاه بازگشایی می‌شود. اول نمایشگاهی با عنوان ارمغان که شامل ۱۳۵ اثر از گنجینه اهدایی جمشید ناصری و منیژه میرعمادی است.

مدیر موزه هنرهای معاصر تصریح کرد: این مجموعه بسیار ارزشمند است که در بخشی از موارد توانسته است گنجینه موزه هنرهای معاصر را تکمیل کند، زیرا آثار تعدادی از هنرمندان این مجموعه در گنجینه موزه وجود نداشت.اما با توجه به اینکه فضای موزه محدود است، بخشی از این مجموعه در نمایشگاه افتتاحیه و به عنوان یک روایت تاریخی از هنر ایران ارائه می‌شود. ۲۶ اثر از آثار موزه نیز برای تکمیل روایت این نمایشگاه به آن اضافه شده است. این نمایشگاه روایتی از تاریخ هنر با نگاهی نقادانه و پژوهشگرانه خواهد بود و عنوان نمایشگاه هم به دلیل یادآوری ارمغانی از یک عمر زیست هنرمندانه و جمع‌آوری آثار هنری انتخاب شده است. 

آقایی ادامه داد: خانم میرعمادی «نشر هنر ایران» را به عنوان نخستین نشر مستقل هنری در ایران پایه گذاشت و همچنین نخستین نشریه نخستین مجله دو زبانه هنری را هم به عنوان «طاووس» پایه‌گذاری کرد که در انتقال اطلاعات هنری به مخاطبان خارج از ایران بسیار مفید بود. مجموعه‌ای که توسط ایشان گردآوری شده و در اختیار موزه هنرهای معاصر قرار گرفته است از این پس با مدیریت موزه در اختیار موزه‌های سایر شهرها نیز قرار می‌گیرد تا علاقه‌مندان بتوانند بخش‌هایی از این آثار را در شهرهای خود ببینند.

وی افزود: نمایشگاه دوم نیز نمایشگاه عکاسی مفهومی متعلق به دهه ۶۰ میلادی است که هنرمندان اعتراض هایی به شرایط اجتماعی و سیاسی داشتند و برای تفاوت در بیان خودشان شعار "نقاشی مرده است" را مطرح کرده و مدیوم عکس را برای کار خود انتخاب کردند. در واقع هنرمندان این نمایشگاه عکاس نیستند بلکه همه آرتیست هستند. در این آثار مفهوم اهمیت بیشتری از مدیوم در هنر پیدا کرده و هنرمندان به بیان مفهوم با استفاده از ابزار عکاسی پرداختند.

آقایی با بیان اینکه نمایشگاه مجازی موزه هنرهای معاصر تهران نیز در آینده‌ای نزدیک برگزار می‌شود، گفت: مراسم بازگشایی موزه پنجشنبه ۹ بهمن ماه با حضور حداقلی مهمانان برگزار می‌شود و بازگشایی عمومی روز ۱۴ بهمن ماه خواهد بود که باز هم محدودیت در ورود به موزه خواهیم داشت؛ علاقمندان باید بلیت شان را از قبل رزو کنند و ما با توجه به پروتکل‌های بهداشتی، تعداد افراد مشخصی را به موزه راه می‌دهیم. برنامه سال آینده موزه تا پایان سال ۹۹ اعلام خواهد شد. قصد داریم از این پس در فصل بهار برنامه سال بعد موزه را اعلام کنیم. همچنین برای بازدید مجازی نمایشگاه‌ها نیز تصمیم‌گیری کرده‌ایم تا مخاطبان بتوانند از طریق سایت به نمایشگاه‌ها دسترسی داشته باشند. 

تعویض پرده سینماتک موزه

در ادامه این جلسه سوالاتی توسط خبرنگاران مطرح شد. آقایی در پاسخ به سوالی درباره فعالیت‌های سینماتک موزه هنرهای معاصر گفت: موزه‌های هنرهای معاصر در دنیا معمولا اسمی برخورد ندارند به دلیل اینکه فرا مدیومی کار می‌کنند و شاهد هستیم که رویدادهای مختلفی در زمینه مد، معماری، سینما، هنرهای جدید و... در موزه‌های مطرح دنیا برگزار می‌شود. رویکرد موزه هنرهای معاصر در دوره جدید نیز این است که به این سمت حرکت کند و به بخش‌های مختلف توجه داشته باشد. سینماتک نیز یکی از همین بخش‌هاست، اما مسئله این است که فعالیت آن نسبت به گذشته باید تغییراتی داشته باشد. زمانی بود که افراد علاقه‌مند بودند که فیلم‌ها را روی پرده سینما ببینند، اما امروزه بسیاری از آنها دارای سینمای خانگی هستند. به همین دلیل رویکرد سینما‌تک ها در دنیا تغییر کرده است و به سمت پژوهش گرایش پیدا کرده‌اند. سینماتک ها در دنیا بسیار پیشرو هستند و کمتر فعالیت گذشته محور و تاریخی انجام می‌دهند. موزه هنرهای معاصر تهران نیز باید چنین روندی را طی کند.

هادی مظفری نیز با بیان اینکه تعویض پرده نمایش سینماتک یکی از افداماتی است که در جریان بازسازی موزه صورت گرفته است، افزود: با وجود شرایط سختی که داشتیم این اقدام نیز صورت گرفت زیرا قصد داشتیم یک کار کامل انجام دهیم. در جریان بازسازی موزه همه تلاش ما این بود که کمترین تغییر در ظاهر موزه ایجاد شود، تا حدی که مخاطبان با ورود به موزه احساس کنند هیچ اتفاقی در این مدت رخ نداده است. این مسئله بر اساس امانت‌داری به اصل موزه بود. در طول ۴۰ سال گذشته تغییراتی در بخش‌های مختلف موزه شکل گرفته بود که همه آنها حذف شدند و هم اکنون موزه به شکل اصلی و اولیه خود برگشته است.

پس از آن مظفری در پاسخ به پرسشی درباره سیستم اطفای حریق موزه و به ویژه گنجینه آثار، گفت: بحث اطفا حریق نکته‌ای حائز اهمیت بود و جلسات متعددی با کارشناسان آتش‌نشانی داشتیم که البته با اختلاف نظرهایی نیز را در مورد روش اطفای حریق با توجه به ساختمان و آثار مواجه شدیم. اما تمامی مطالعات صورت گرفت تا کم‌خطاترین روش مشخص شود و طبق قولی که دفتر طرح‌های عمرانی به ما دادند، بهترین روش اجرایی خواهد شد اما در حال حاضر موزه با همان روش‌های گذشته کار اطفای حریق را انجام می‌دهد.

چند اثر از گنجینه موزه قابل نمایش نیست؟

آقایی نیز در مورد نمایش آثاری که ممکن است با ارزش‌های فرهنگی مغایرت داشته باشد، گفت: مجموعه‌های گسترده‌ای در اختیار اکثر موزه‌های دنیا است که البته امکان نمایش همه آنها دست نمی‌دهند گاهی برخی از انها پژوهش محورند و برخی آثار ممکن است در برنامه‌ نمایش نباشند و این در دنیا هم رواج دارد. نکته مهم اهمیت آثار هنری در ارزشمند کردن موزه‌هاست. در موزه هنرهای معاصر در بهترین حالت حداکثر ۲۰۰ اثر می‌تواند به نمایش در بیاید اما همه آثار در سایت موزه در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است تا فعالیت‌های پژوهشی برای آنها امکان‌پذیر باشد.

وی تاکید کرد: ما جلوتر از قوانین موجود در کشور نیستیم و اگر به ما اجازه ندهد نمی‌توانیم آن را انجام دهیم. البته بیشتر این آثار را کارهای چاپی تشکیل می‌دهند که نسخه‌های دیگری از آنها در سایر موزه‌های جهان موجود است و تنها چهار اثر با ارزش و مهم در گنجینه موزه وجود دارد که قابل نمایش نیستند که مهمترین انها کار رنوآر است و ما با کار گرافیکی که کردیم اطلاعتش را روی سایت قرار دادیم.

وی در پایان تاکید کرد: تعداد آثار نمایش‌داده نشده طی این سال‌ها به تعداد انگشت‌های دست می‌رسد.