به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، تصمیم اخیر ستاد ملی مبارزه با کرونا در مورد آغاز به کار تعدادی از کسب و کارها و بازگشایی ادارت و سازمان ها باعث شد تا شهر به یکباره بعد از حدود 40 روز شلوغ شود و در برخی از روزها حتی معابر شهر عملا قفل شود، چرا که شهروندان ترجیح می دادند در این شرایط خاص کرونایی، به جای استفاده از مترو و اتوبوس ها، از وسایل شخصی خود برای تردد در سطح شهر استفاده کنند. همین مساله باعث شد تا همزمان با این تصمیم، ستاد ملی کرونا برای تشویق شهروندان به کاهش استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، طرح ترافیک تهران را تا اطلاع ثانوی لغو کند. این تصمیم گیری اما با نظرات موافق و مخالف بسیاری همراه بود.   

یوسف حجت سرپرست وقت معاونت حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران که به نظر نمیرسید چندان با این تصمیم موافق باشد در این زمینه گفته بود: به هر حال این تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا است؛ اگرچه با این کار ترافیک افزایش پیدا میکند ولی اولویت همه ما بهداشت و سلامت مردم است و ترافیک و آلودگی هوا در اولویت بعدی قرار  دارد.

وی در خصوص دلایل این تصمیم گیری نیز گفته بود: با این تصمیم گیری شهروندانی که با خودروی خود سفر می کنند فاصله‌شان با دیگران رعایت می‌شود اما در عین حال نگرانی ما این است که مردم کم کم بخواهند برای کارهای غیر ضروری از منزل خارج شوند.

به گفته حجت، برخلاف نظر ستادملی کرونا، دیدگاه شورای عالی ترافیک این بود که طرح ترافیک فقط برای ساعت‌هایی که شهروندان به محل کار خود مراجعه می‌کنند لغو شود ولی در عوض برای ساعاتی که مردم برای کارهای شخصی و گردش از منزل خارج می‌شوند طرح ترافیک اجرا شود.

همانطور که گفته شد این تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا باعث شد تا درهفته نخست بعد از تعطیلات شاهد پیک ترافیک عجیب و غریبی در تهران باشیم بطوریکه براساس آمار موجود، در دو هفته اول آزادسازی طرح ترافیک شاخص ترافیک 80 و در هفته دوم شاخص 110 بود که البته این رقم نسبت به پیک 170 در شرایط سابق عادی گذشته، پایین‌تر بود. همین مساله یعنی افزایش ترافیک در خیابان های تهران باعث شد تا تعدادی از مدیران شهری و بخصوص اعضای شورای شهر به آن اعتراض کنند.

محمد عیلخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران درقامت منتقد لغو طرح ترافیک میگوید: مشکل ما لغو طرح ترافیک نیست بلکه انتقاد ما به نحوه اجرای این طرح است. دیدگاه ما این است که بطور طبیعی و در شرایطی که به شدت در بخش ناوگان حمل و نقل عمومی با کمبودهایی جدی مواجهیم،  لغو طرح ترافیک باعث ازدحام و شلوغی بیش از حد در خیابان‌ها می شود .

البته وی تاکید می کند: نظر ما در شورای شهر این بود که لغو طرح ترافیک ضررش کمتر از اجرای آن است، چرا که در غیر این صورت شهروندان اگر روزانه ۲ تا ۲.۵ میلیون سفر از طریق مترو داشته باشند، باید منتظر بروز فاجعه ای ملی با شیوع بیشتر کرونا باشیم .

علیخانی در عین حال از واکنش‌های عصبی و شتاب‌زده وزارت بهداشت انتقاد میکند و میگوید: به اعتقاد ما می شد به جای لغو کامل طرح ترافیک اقدامات جانبی دیگری را جایگزین آن کرد تا هم سلامت شهروندان کمتر به خطر افتاد و هم ترافیک کمتری داشته باشیم .

وی از اجرای مجدد طرح زوج و فرد و همچنین شناور شدن ساعت های کاری ، به عنوان دو پشنهاد برای جایگزینی لغو طرح ترافیک یاد میکند .  

با این حال به نظر می رسد که در شورایعالی ترافیک گزینه های دیگری نیز برای کنترل تردد در سطح شهر مطرح بوده است کما اینکه به گفته علیخانی گویا یکی از این گزینه ها تغییر ساعت تردد در سطح شهر  بوده تا تنها شهروندانی که قصد رسیدن به محل کار خود را دارند و یا کاری دارند بتوانند در سطح شهر تردد داشته باشند.    

اما این انتقادها با واکنش های تقریبا تندی از سوی مسئولان دولتی همراه بود. انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران درپاسخ به این انتقادها میگوید: همانطور که میدانید، بیماری کرونا وابستگی زیادی به محیط‌های پر جمعیت دارد و در این محیط‌ها شیوع بسیار بیشتری پیدا می‌کند؛ بنابراین ما معتقد بودیم طرح ترافیک باید لغو شود و مردم از حمل‌و‌نقل عمومی کمتر استفاده کنند. برای همین، تا زمانیکه مقدمات افزایش حفاظت فیزیکی در حمل‌و‌نقل عمومی را افزایش ندهیم طرح ترافیک اجرایی نمی‌شود.

فشار برای لغو یک طرح لغو شده

اما به نظر می رسد در پس پرده ، تلاش های بسیاری صورت می گیرد تا طرح ترافیک، دوباره اجرایی شود. فشارهایی از سوی راهنمایی و رانندگی به دلیل افزایش بی رویه ترافیک و بی نظمی در شهر و از طرف دیگر هم شهرداری تهران به خاطر کاهش درآمدهای ناشی از لغو این طرح و البته نباید نادیده گرفت که یکی از منابع درآمدی برای شهرداری همین طرح ترافیک و فروش حاصل از این طرح است. این فرضیه زمانی قوت می گیرد که نگاهی به نحوه انتقادهای مدیران ارشد شهری داشته باشیم.

محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران در اولین جلسه بعد از لغو این طرح در صحن علنی شورا با انتقاد از تصمیم ستاد ملی کرونا گفت: تردد در محدوده طرح ترافیک بدون پرداخت عوارض قانونی نیست و این موضوع باید در شورا به تصویب می رسید.

به گفته هاشمی، پرداخت عوارض طرح ترافیک پروسه ای قانونی دارد و برای احترام به تصمیمات شورا این موضوع باید به اعضای شورای شهر ارائه می‌شد.

علیخانی نیز در همین خصوص گفت: واقعیت این است بخشی از درآمدهای شهرداری به خاطر بروز کرونا و کم شدن تعداد مسافران مترو و اتوبوسرانی و لغو طرح ترافیک، به شدت کاهش پیدا کرده و برای همین ، دولت باید از محل بودجه ستاد ملی مبارزه با کرونا این کمبود را جبران کند.

شهرداری حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته، برای اینکه جلوی انتقادهایی که وسایل حمل و نقل عمومی را مهمترین منابع انتشار کرونا می دانند را بگیرد، پروتکلی برای حفظ سلامت شهروندان در مترو و اتوبوس تدوین کرد، پروتکلی که شاید اصلی ترین راهکار آن، ممانعت از ورود مسافران بدون ماسک در مترو بود، گرچه این راهکار نیز چندان عملیاتی نشد و هنوز شهروندان زیادی بدون ماسک در مترو تردد میکنند.    

چند روز بعد از این انتقادها، به یکباره در انتصاب غیرمنتظره، سرپرست معاون حمل و نقل شهرداری تهران برکنار و جای خود را به مناف هاشمی، همان استاندار معزول و برکنار شده گلستان که بدلیل عدم کفایت لازم از کار خود برکنار و شهرداری که اقامتگاهی لاکچری برای مدیران معزول شناخته می شود را بعنوان پایگاه جدید برگزید، به عنوان معاون این حوزه داد، که البته این مورد هم در جای خود باعث شگفتی شهروندان شد. جالب اینجا بود که اولین انتقاد رسمی مناف هاشمی در قامت مسئولیت جدیدش، به اظهار نظر در مورد همین طرح ترافیک تهران برمی گشت. وی در این اظهارنظر خبر از بررسی اجرای مجدد طرح ترافیک در ستاد ملی مبارزه با کرونا  داد. حالا باید منتظر ماند و دید که آیا ستاد ملی مبارزه با کرونا تا چه حد می تواند در برابر فشارهای وارده برای اجرای مجدد این طرح مقاومت نماید و اینکه آیا سلامت را فدای اهداف سازمانی و اقتصادی خواهد کرد یا ترجیح می دهد در برابر فشارهای شهرداری به دولت جهت اختصاص مبالغی برای جبران کسری بودجه این نهاد، کوتاه بیاید و دوباره از چند روز آینده شاهد اجرای مجدد طرح ترافیک و جابجایی بیش از ۳ میلیون نفر از طریق مترو و اتوبوس های تهران باشیم ؟