به گزارش خبرگزاری موج از روابط عمومی سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی، محمد اسفندیاری در سوگواره 'حدیث نینوا' در شیراز افزود: در اهدافی همچون احیای سنت رسول الله، ابطال باطل، احقاق حق، امر به معروف و نهی از منکر برای قیام عاشورا در بین اهل سنت و شیعه هیچ اختلافی وجود ندارد.

نویسنده کتاب «پژوهشی در بررسی علل قیام عاشورا» با تشریح سیر تاریخی قیام سیدالشهدا(ع) از مدینه تا کربلا ادامه داد: هفت نظریه تاریخی از جمله امتناع از بیعت با یزید، حکومت- شهادت، شهادت عرفانی، شهادت تکلیفی، شهادت فدیه‌ای، شهادت سیاسی و تشکیل حکومت، در بین صاحب‌نظران از عصر عاشورا تا به حال مطرح است که هر کدام طرفداران و منتقدانی دارد.

اسفندیاری ادامه داد: در نظریه‌ اول موضوع جهاد و شهادت مطرح نیست و امام(ع) فقط می‌خواهد با یزید بیعت نکند و به دنبال هدفی سلبی است نه ایجابی. در نظریه‌ دوم یا همان حکومت ـ شهادت، امثال شیخ جعفر شوشتری معتقدند امام حسین(ع) از ابتدا دنبال جهاد عام بود و وقتی مردم همراهیش نکردند و با محاصره حر روبه‌رو شد، در پی جهاد خاص بود.

وی همچنین به آثار سیدبن طاووس اشاره کرد و افزود: برخی معتقدند امام حسین(ع) با شهادت خود به دنبال لقاالله و شهادت عرفانی و کسب درجات عالی معنوی بود و از این جهت سید بن طاووس می‌گوید اگر دستور نداشتیم در ایام محرم به جای عزاداری باید به شادی می‌پرداختیم که امام به لقا حق رسیده است.

وی ادامه داد: مولوی هم با اندیشه‌ای سنی بر همین اعتقاد بود و نگرش عرفانی در اهداف سیدالشهدا(ع) را دنبال می‌کرد و معتقد بود امام حسین(ع) از زندان دنیا فرار کرده است.

این پژوهشگر تاریخ اسلام شهادت تکلیفی را از دیگر اهداف مطرح در قیام امام حسین(ع) برشمرد و افزود: عده‌ای به دنبال پیدا کردن علت برای قیام امام حسین(ع) نیستند و معتقدند قیام سیدالشهدا(ع) ناشی از دریافت دستور خصوصی از ناحیه‌ خداوند بوده است و کاری هم به علتش ندارند.

اسفندیاری ادامه داد: برخی نیز با طرح نظریه‌ شهادت فدیه‌ای معتقدند امام حسین(ع) به شهادت رسید تا به مقام شفاعت برسد، اما طبق این نظریه، قیام سیدالشهدا(ع) مصلح‌ساز نیست. در حالی‌که بر اساس عقیده‌ شیعه، امام به اذن الله صاحب مقام شفاعت است و با شهادت، این مقام تشدید می‌شود، بنابراین شفاعت نتیجه قیام است و نمی‌تواند هدف قیام باشد.

این پژوهشگر، شهادت سیاسی را مشهورترین نظریه در مورد علل قیام امام حسین(ع) دانست و گفت: قریب به اتفاق علما و نویسندگان در 100 سال اخیر، بر نظریه‌ی سیاسی اصرار دارند با این توضیح که امام رفت تا با شهادت خود از امویان سلب مشروعیت کند و شهادت را به‌عنوان حربه سیاسی برگزید.

وی ادامه داد: از علامه امین تا محمدجواد مغنیه در لبنان و باقر شریعت در عراق تا علی شریعتی روشنفکر و آیت الله صافی گلپایگانی مرجع سنتی تقلید و استاد مطهری بر این علت در قیام سیدالشهدا اصرار می‌کنند.

این محقق دینی، علی شریعتی را مهمترین و مؤثرترین نظریه‌پرداز شهادت سیاسی برای قیام سیدالشهدا معرفی کرد و افزود: به اعتقاد دکتر شریعتی، شهادت مثل نماز، حج و زکات حکمی دینی است و در ادامه‌ی جهاد نیست بلکه فریضه‌ی مستقلی است که باید به استقبال آن رفت.

اسفندیاری ادامه داد: شریعتی از دو نوع شهادت حمزوی و حسینی نام می‌برد که در شهادت حمزوی به قصد مبارزه با دشمن و پیروزی وارد صحنه شده و شهید می‌شوند اما شهادت حسینی قصدی برای کشتن دشمن ندارد بلکه با شهادتش دشمن را رسوا می‌کند.

نویسنده کتاب «پژوهشی در بررسی علل قیام عاشورا» اظهار کرد: سیدالشهدا(ع) پس از ورود به عراق چهار مرحله مبارزه منفی، مبارزه مثبت، مصالحه و دفاع را پشت سر گذاشت و هیچ‌گاه از جنگ استقبال نکرد.

وی افزود: سیدالشهدا(ع) پس از برخورد با حر هشت بار خواست برگردد تا مانع جنگ شود اما اجازه ندادند و در کربلا هم به دنبال جنگ با کلام بود نه جنگ بر آمده از نیام. از این رو، عمربن سعد را چهار بار به مذاکره فراخواند و هر بار سه پیشنهاد معقول و منطقیِ بازگشت به مدینه، بازگشت به هر شهری به‌جز مدینه و عزیمت به شهرهای مرزی را مطرح کرد.

اسفندیاری ابراز کرد: عمربن سعد و حتی ابن زیاد برای مقابله با بروز جنگ با پیشنهادهای امام حسین(ع) موافقت کردند اما شمر به‌عنوان خبیث‌ترین انسان این فاجعه مانع از پذیرش پیشنهادهای سیدالشهدا(ع) شد.

وی بیان کرد: امام حسین در نهایت مجبور شد به دفاع افتخار‌آمیز دست بزند که حادثه عاشورا اتفاق افتاد.

در این مراسم «عبدالجبار کاکایی» و جمعی از شاعران آیینی شیراز به قرائت اشعار خود پرداختند.

سومین سوگواره «حدیث نینوا» با حضور استاندار فارس، برخی نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی و فرهنگی به همت سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی منطقه فارس و حزب اراده ملت ایران شاخه فارس در مجتمع فرهنگی احسان شیراز برگزار شد.