به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج، سازمان همکاری امنیتی و تجاری شانگهای برای کشورهای اوراسیا (SCO) در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ در شانگهای (PRC) توسط 6 کشور قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان تأسیس شد و هند و پاکستان هم در سال 2017  به عضویت دائم این سازمان درآمدند.

افغانستان، بلاروس، جمهوری اسلامی ایران و مغولستان کشورهای ناظردر سازمان همکاری شانگهای و 6 کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان، پادشاهی کامبوج، جمهوری دموکراتیک فدرال نپال، ترکیه و سریلانکا شرکای گفت و گوی این سازمان بودند که جمهوری اسلامی ایران پس از تلاش 16 ساله سرانجام به عضویت دائم شانگهای درآمد و امروز سه شنبه 13 تیر درحالی که بسیاری این روز را نحس می پندارند، خوش یمنی برای ایران رقم خورد و کشور ما با سخنرانی رئیس جمهور رسما به این سازمان ملحق شد. جمهوری اسلامی ایران بر اساس چنین دیدگاهی، سیاست «همسایگی و همگرایی» را مبنای سیاست خارجی خود قرار داده و آن را مسیر مطلوب برای تحقق صلح و ثبات منطقه‌ای می‌داند.

نشست امروز شانگهای حال و هوای دیگری برای جمهوری اسلامی ایران داشت؛ روسای جمهور کشورهای حاضر در این اجلاس عضویت دائم ایران را تبریک گفتند و برای ما آرزوی موفقیت کردند.

بیشتر بخوانید:

جمهوری اسلامی رسما عضو سازمان شانگهای شد

ایران برای همکاری با سازمان شانگهای در امر مبارزه با تروریسم آمادگی دارد

مزایای عضویت ایران در سازمان شانگهای در تاریخ باقی می‌ماند + فیلم

همه تلاش های ایران برای عضویت دائم و به بار نشستن آن در دولت سیزدهم

درحالی ایران در این اجلاس به عنوان عضو رسمی این سازمان معرفی شد که روند عضویت نهایی تهران در دو دهه اخیر با فراز و فرودهای بسیاری رو به رو بوده است.

موانع و مشکلاتی داخلی و خارجی دست به دست یکدیگر داده بود تا روند تبدیل عضویت ناظر جمهوری اسلامی ایران به عضو اصلی، ۱۶ سال معطل بماند. این در شرایطی بود که ایران همزمان با هند و پاکستان در سال ۲۰۰۵ به عضویت ناظر این سازمان نائل آمده و از همان ابتدا نامزد عضویت اصلی در شانگهای بود.

در سال 2015 و همزمان با امضای توافقنامه برجام، باز هم تهران پشت درب بسته این سازمان ماند؛ این در شرایطی بود که دو کشور هند و پاکستان توانستند در سال 2016  از عضو ناظر به عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای در بیایند.

با این حال، دیپلماسی سیاست منطقه ای و توجه دولتمردان جدید به قدرت‌های غیرغربی جهان باعث شد تا اعتماد کشورهای دیگر از جمله چین و روسیه به ایران افزایش یابد و چراغ سبز سازمان همکاری شانگهای و حتی کشورهای عضو بریکس به عنوان قدرت‌های نوظهور جهانی برای کشورمان روشن شود.

روند اقدامات فنی و حقوقی ایران برای عضویت در شانگهای در قوه مجریه و مقننه مورد پیگیری قرار گرفت و  ۴۹ سند موجود این سازمان به تصویب رسید. اکنون پس از ۱۸ سال جمهوری اسلامی ایران توانسته در مجموعه ای از کشورهای آسیایی قرار بگیرد که در جهان پیش رو و نظم جدید جایگاهی تایید کننده خواهند داشت.

هند میزبانی که با برگزاری مجازی اجلاس، فرصت سوزی کرد

نشست سران سازمان همکاری های شانگهای، که دیروز و امروز با وجود برچیده شدن کرونا غیرحضوری و ویدئو کنفرانسی به میزبانی هند درحال برگزاری است، تحلیل گران سیاسی را متعجب کرده است.

تصمیم هند به برگزاری ویدئوکنفرانسی این اجلاس، عملا فرصت های زیادی را برای انجام دیدارها و رایزنی های دو یا چند جانبه مهم میان سران کشورهای عضو از بین برد که حتما با انتقاداتی مواجه خواهد شد.

قرار بر برگزاری حضوری اجلاس شانگهای بود و همچنین اینطور برنامه ریزی شده بود که حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران برای شرکت در اجلاس سازمان همکاری شانگهای به هند سفر و در دهلی سخنرانی خواهد کرد.

اگر چه آریندام باغچی، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه هند، ۱۲ خرداد امسال، خطاب به رسانه ها اعلام کرد که تصمیم برای برگزاری این اجلاس به صورت مجازی با توجه به عوامل متعددی گرفته شده است، با این حال باغچی، درباره جزییات این تصمیم و بیان دلایل آن، چیزی بر  زبان نیاورد.

برخی تحلیلگران سیاسی عواملی چون درگیری های جاری در اروپا و همچنین روابط پرتنش بین هند و چین را علت برگزاری مجازی اجلاس نخستی سازمان چندجانبه ای می دانند که جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب ۱۹۷۹ به آن ملحق شده است.

البته دلایل دیگری مانند احتمال حضور نیافتن رئیس جمهور چین، حضور وزیر خارجه پاکستان و همچنین اجتناب از مخالفت با سیاست ها و منافع آمریکا هم هند را ترغیب کرده یک نشست بی درد سر و غیرحضوری برگزار کند تا کشور از همه اما و اگرها و شایعات دور بماند.

ازبکستان میزبان قبلی و قزاقستان میزبان بعدی شانگهای

ازبکستان شهریور پارسال میزبان قبلی اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای در سمرقند بود و قزاقستان هم میزبان بعد از هند است که در شهر آلماآتی از سران کشورهای عضو شانگهای میزبانی می کند.

دولت سیزدهم در این مدت کوتاه از روی کار آمدن توانست روابط خود در حوزه آسیای مرکزی را به‌طور بی‌سابقه گسترش دهد طوری که در این دو سال روابط تجاری، اقتصادی، زیرساختی و ترانزیت در این یک سال به شدت رشد کرده و یکی از موارد گسترش ارتباطات در آسیاس مرکزی همین عضویت در سازمان همکاری های اقتصادی شانگهای است که اهمیت این اجلاس کمتر از اجلاس سازمان ملل نیست.

 کشورهای بزرگ آسیایی مانند چین، هند، روسیه، ترکیه و کشورهای آسیای مرکزی و همچنین مقامات بلاروس، پاکستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان حضور دارند.

رئیس جمهور در سفر به ازبکستان دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای عضو شانگهای داشت و ۱۰ ملاقات با مقامات کشورهای مختلف انجام داد که هر کدام از این دیدارها دارای اهمیت خاص خود بودند.

رئیس جمهور کشورمان در حاشیه اجلاس شانگهای به میزبانی ازبکستان، جداگانه با شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، نارندرا مودی نخست‌وزیر هند و همچنین سران پاکستان، بلاروس و کشورهای حوزه قفقاز دیدار و گفت‌گو کرد.

اما ریاست نشست بعدی سازمان همکاری های اقتصادی شانگهای پس از هند، با قزاقستان خواهد بود و به مدت یکسال در این جایگاه باقی خواهد ماند.

قزاقستان در دوران ریاست خود بر مسائل امنیتی، اقتصادی و تجاری، انرژی و مراقبت های بهداشتی تمرکز خواهد کرد. در همین حال، هند امیدوار است از این پلت فرم برای طرح موضوعاتی مانند راهبردهای رادیکال زدایی و سبک زندگی پایدار برای رسیدگی به تغییرات اقلیمی در نشست سران سازمان همکاری شانگهای در اواخر سال جاری استفاده کند.

ریاست قزاقستان تا ژوئیه ۲۰۲۴ ادامه خواهد داشت و با نشستی در شهر آستانه، پایتخت این کشور به پایان می رسد، در این دوره آلماآتی به پایتخت گردشگری و فرهنگی سازمان همکاری شانگهای تبدیل خواهد شد که در آن چندین رویداد برنامه ریزی شده است. قزاقستان نیز مانند هند در نظر دارد همکاری در مبارزه با تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی را تقویت کند.

رئیس جمهور جدیدترین کشور عضو دائم شانگهای در اجلاس چه گفت؟

رئیسی امروز سه شنبه در سخنانی در اجلاس شانگهای نقش آفرینی ایران در این اجلاس را در 6 حوزه  امنیت، اقتصاد، وحدت، تقویت پیوندها، احترام به حق حاکمیت ملت ها، و محیط زیست تشریح کرد و گفت: امنیت منطقه‌ای از خواست ملت‌ها آغاز شده، با اراده دولت‌ها قوام یافته و به‌دور از مداخله قدرت‌های سلطه‌گر میسر می‌گردد.

رئیس جمهور همچنین سازمان شانگهای را، سازمانی در حال رشد با شاخص‌ها و ظرفیت‌های قابل توجه و جایگاه ممتاز دانست و خاطرنشان کرد که مزایای این عضویت رسمی ایران در شانگهای در تاریخ ماندگار خواهد شد.

حال که جمهوری اسلامی ایران رسما به سازمان همکاری های اقتصادی شانگهای ملحق شد، مردم قطعا مایلند تاثیر این حضور را در زندگی خود ببینند و امیدوارند اقتصاد کشور به رشدی که باید، دست یابد.