، برپایی آئین‌های سنتی شب یلدا در قم سبقه دیرینه ای دارد و مهمترین ویژگی این طولانی‌ترین شب سال، صله رحم و دید و بازدیدها و احترام به بزرگان فامیل است.

در قم از دیرباز، مردم در شب یلدا یا شب چله که سنتی بسیار محبوب به شمار می‌رفت در خانه ریش سفید و یا در منزل پدربزرگ‌ها جمع می‌شدند و سایر اعضای خانواده نیز در این مهمانی گردهم می‌آمدند؛ تا ساعاتی را فارغ از روزمرگی‌ها دور هم خوش باشند و برپایی مراسم شب یلدا در آداب و رسوم قمی‌ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

آنچه که بزرگان از شب یلدا در خاطر دارند؛ فرصتی برای بازدیدها بدور از چشم و هم چشمی و تجمل گرایی است موضوعی که این روزها کمرنگ شده است.

*تنقلات خوشمزه در یلدای قم

مردم قم به رسم گذشته برای شب یلدا آجیلی از گندم برشته و سوهان و و کشمش، کنجد، شاهدانه، گردو و فندق تهیه نموده و در کنار سایر تنقلات مصرف می‌نمایند.آجیل، گندم برشته، میوه‌های فصلی، انواع تخمه و بادام‌ زمینی، شیرینی، انار، سوهان و پشمک از جمله تنقلات  قمی ها در شب یلدا می باشد.

در این شب اگر دختری تازه‌عروس باشد خانواده او هدیه‌ای با مقداری آجیل و میوه و شیرینی به منزل داماد می‌آورند و اگر پسر و دختری با هم نامزد باشند، خانواده‌ پسر در شب یلدا هدیه‌ای برای این دختر به منزل پدرش می‌برند، در گذشته اوایل شب یلدا بعضی از پسر بچه‌ها به بالای پشت بام منازل رفته و ریسمانی را به یک شال بزرگ بسته به پایین و به طرف درب خانه‌ها می‌‌فرستادند و شعر می‌خواندند و سپس صاحب‌خانه مقداری آجیل و میوه و شیرینی در شال آن‌ها می‌گذاشت و بچه‌ها از صاحب‌خانه تشکر می‌کردند.

*زینت بخش سفره های شب یلدای قمی ها

انواع میوه ها نظیر هندوانه، آجیل و شیرینی در کنار تفال به دیوان حافظ، از دیرباز زینت بخش سفره‌های شب یلدای ایرانیان بوده و هست و همدلی و همنشینی اعضای خانواده و خویشاوندان نیز پای ثابت این جشن بوده است.

 * حضور همسایگان در محافل شب یلدا، از آئین های زیبا در قم

یکی از زیبایی های شب یلدا حضور همسایگان در محافل بود موضوعی که در سالهای اخیر کمرنگ شده است و با توسعه شهرنشینی در قم گاهی و کمرنگ شدن هویت اجتماعی افراد در محله ها دیگر همسایگان یکدیگر را به خوبی نمی شناسند و رفت و آمدی وجود ندارد.

همسایه خوب به ویژه برای قمی ها نعمتی بزرگ محسوب می شد و گاه از ارتباطات فامیلی نیز نزدیک تر بودند و زودتر از اقوام در جریان مشکلات هم قرار می گرفتند و صمیمت آنها یک امنیت خاطر در محله ها ایجاد می کرد.

از سنت های زیبای مردم قم در شب های یلدا این بود مهمانان نیز دست خالی نمی آمدند و هر کس به وسع خود شب چره ای را به همراه می آورد و دیگران را نیز در داشته هایش سهیم می کرد.

همچنین یکی از رسم‌های جالب و زیبای ایرانی‌ها در شب یلدا، تفأل زدن به دیوان حافظ و خواندن اشعار عرفانی اوست که برگرفته از آیات قرآن است.

*ادای احترام به مقام شامخ حضرت معصومه(سلام الله علیها)

شهر مقدس قم به عنوان پایتخت تشییع شناخته شده است و مردم آن از دیرباز تمام مراسم های مذهبی از جمله عزاداری ها  و شادی ها را به صورت کامل برگزار می کنند مراسم هایی که شاید در دیگر نقاط توجه زیادی به آن نشود مردم شهر مقدس قم به انجام آن پایبند هستند.

از جمله این مراسم ها جشن سالگرد ورود حضرت معصومه(س) به شهر مقدس قم است که هر ساله با شکوه فراوانی انجام می شود در کنار مراسم های مذهبی مردم قم به انجام مراسم های ملی که در امتداد آیین های اسلامی است پایبند هستند از جمله مراسم شب یلدا که از آیین های ایرانی است که در آن صله رحم که از تاکیدات اسلام است انجام می شود.

یکی از ویژگی های مردم قم برای برگزاری مراسم ها حضور در حرم حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران است؛ سالهاست مردم قم برای سپری کردن طولانی ترین شب سال این دو مکان مقدس را انتخاب می کنند..

*کنار گذاشتن کدورت‌ها در شب یلدا

کنار گذاشتن کدورت‌ها و آشتی بین افرادی از فامیل که با همدیگر قهر بودند از جمله رسومات شب یلدا در گذشته قم بوده است، بزرگان فامیل در این زمینه پیش قدم می‌شدند و افرادی که به هر دلیل با هم قهر بودند را به آشتی و صلح و کنار گذاشتن کدورت‌ها و کینه ورزی ها دعوت می‌کردند و طرف‌های مقابل نیز از این بستر فراهم شده برای آشتی استقبال می‌کردند.

*مراسم قاشق زنی

مراسمی ازجمله قاشق‌زنی در سال‌های نه چندان دور از رسوم شب چله در قم بوده‌که در این سال ها بسیار کم‌زنگ شده‌است، در آیین سنت قاشق‌زنی افراد با پوشاندن سر و صورت خود به درب منازل رفته و با به صدا در آوردن قاشق صاحب خانه را از حضور خود آگاه می‌کردند.

در این هنگام صاحب خانه نیز به میمنت این شب مقداری از تنقلات و شیرینی خانگی را در ظرف آنان می‌ریخت.