به گزارش خبرنگار کرمانشاه خبرگزاری موج

، چندین هزار سال است که ایرانیان آخرین شب پاییز را که دراز ترین و تاریک ترین شب سال به شمار می رود، جشن می گیرند. این شب، به شب یلدا یا شب چله معروف است. آیین ها و سنت های بیشماری در جای جای کشور برگزار می شود که هر کدام طبق آیین های هر شهر مثل شعرخوانی، قصه گویی، فال گرفتن و ... پیش می رود. همان آیین هایی که سالیان سال است توسط مردمان خوش ذوق به جا آورده می شود.

آداب و رسوم شب یلدای کرمانشاه شهر زیبایی که مهمترین شهر در منطقه مرکزی غرب ایران و یک شهر کردنشین می باشد. این شهر جزو شهرهای فرهنگی و تاریخی کشورمان ایران محسوب می شود که دارای آداب و سنن بسیاز زیادی است.

 

آیین ویژه کرمانشاهی ها در شب چله

شب یلدا یا همان شب چله در استان کرمانشاه یکی از آیین های ویژه و با اهمیت به شمار می رود و در میان مردم این شهر جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است. می توان گفت هر سال مراسمی بزرگ و با شکوه به زیبایی هر چه تمام برگزار می شود.

براساس آیین دیرینه این استان، مردمان آن شب یلدا بیدار مانده و سعی می کنند با قصه گویی، شعر خوانی، فال گرفتن، آجیل خوردن و ... همدردی و همراهی خود را به مادر جهان در تولد خورشید نشان دهند.

در این شب فرخنده و خاطره انگیز خوراکی های گوناگونی برای پذیرایی از میهمانان تزیین می شود و در این میان میوه هایی مثل انار سرخ، هندوانه سرخ، لیموی زرد و یا سیب سرخ که همگی نمادی از خورشید هستند استفاده می شود. قصه هایی از عشق جاودانه فرهاد و شیرین رستم و سهراب و اشعاری زیبا از شامی کرمانشاهی و حکایت حسین کرد شبستری گرمی بخش محافل شب یلدا در کرمانشاه می باشد.

 

دور کرسی نشینی و خوردن تنقلات شب یلدا

در کرمانشاه از قدیم رسم بر این بوده است که افراد فامیل به خانه بزرگترها که معمولاً پدربزرگ ها و مادربزرگ ها میباشند رفته و زیر کرسی های آنها تن سرد خود را با گرمای آن به آرامش می رسانند.

 

خوراکی های ویژه شب یلدا در کرمانشاه

تمام فامیل هایی که دور هم جمع شدند سر یک سفره رنگارنگ که پر از تنقلات شب یلدا می باشد نشسته و هر کدام با خوردن یکی از خوراکی ها کام خود را شیرین می کنند. از جمله خوراکی هایی که در این شب کرمانشاهی ها سر سفره خود قرار می دهند می توان به راحت الحلقوم، آجیل، مشکل گشا، شیرینی جات محلی دستپخت مادربزرگ مخصوصاً نان پنجره ای و نان برنجی و همچنین کاک اشاره کرد.

 

راز گرفتن فال و سرگرمی های ویژه شب یلدا در کرمانشاه

مردم کرمانشاه بر این باورند آداب زیبای گرفتن فال حافظ چراغ روشنی برای مسیر ناهموار مشکلاتشان خواهد بود. دختران دم بخت کرمانشاه با گرفتن فال خبری از بخت خود می گیرند.

بازی های دسته جمعی مثل گل یا پوچ و تعریف کردن لطیفه یکی دیگر از سرگرمی های کرمانشاهی ها در شب یلدا می باشد که باعث می شود نوجوانان و کودکان شب خاطره انگیزی تجربه کنند.

 

یلدای کرمانشاهی از نگاه یک پژوهشگر

در باب ملموس تر مراسم ویژه شب یلدا در کرمانشاه « اردشیر کشاورز، پژوهشگر و مورخ کرمانشاهی در گفتگویی، یلدا را یک واژه سوریانی به معنای «تولد» دانسته و گفت: یلدا به این معناست که از اوایل شب تا صبح در جست ‌و جوی روشنایی برآییم و در معنای دیگر غلبه نکردن اهریمن تاریکی بر اعصاب، روان و زندگی مردم تعبیر می‌شود.

اردشیر کشاورز افزود: منظور از نامگذاری آخرین شب پاییز به نام شب یلدا در روزگار کهن، طلوع فجر و برآمدن اشعه زرین آفتاب بوده است.

وی با بیان اینکه در گذشته های دور مردم از غروب شب یلدا در جستجوی صبح بودند، گفت: آن زمان مانند امروز نبود و از اواخر آبان ماه برف های بسیار سنگین بر زمین می نشست و تا فرا رسیدن شب عید همچنان ادامه داشت.

کشاورز افزود: این امر مردم را مجبور می کرد قبل از فرا رسیدن شب یلدا، تمام تمهیدات لازم را برای گذران چهار ماه سخت فراهم و آذوقه لازم را انبار کنند که در اصلاح کردی به آن 'درو' به معنی پیش بینی وضعیت هوا، گفته می شد.

وی با بیان اینکه در روزگاران دور مردم از طریق کوچ پرندگان مهاجر به نقاط گرمسیری، فرا رسیدن شب یلدا و زمستان را تخمین می زدند، اظهار کرد: در هنگام این کوچ، مردم متوجه کوتاه تر شدن شب ها و طولانی تر شدن روزها می شدند و پی می بردند که دیگر شب یلدا و پایین فصل پاییز فرا رسیده است.

کشاورز تصریح کرد: همین امر بهانه ای می شد تا خانواده های ایرانی در آخرین شب پاییز و اول زمستان با نامگذاری شب زایش مهر یا زایش خورشید، جشن بزرگی برپا کنند.

این پژوهشگر در ادامه به بیان سنت های زیبای شب یلدا در کرمانشاه قدیم پرداخت و گفت: در این شب، اقوام در منزل بزرگ خاندان جمع می شدند و از سنت های زیبای خوردنی و شنیدنی این شب بهره مند می گشتند.

وی با بیان اینکه ایرانیان قدیم اعتقاد داشتند که یلدا باید سرخ و آتشین باشد، افزود: در این شب، خوردنی های قرمز مانند هندوانه، انار، مغز بادام و فندق در درون کاسه های رنگی بر روی یک کرسی بزرگ چیده می شد و اعضای خانواده دور آن کرسی جمع می شدند و به خوردن می پرداختند.

این پژوهشگر اظهار کرد: تفال به دیوان حافظ نیز به شور و هیجان این محافل گرمایی دوچندان می بخشید.

کشاورز گفت: هنگامی که همه مشغول خوردن بودند، بزرگ خانواده به بیان روایات شنیدنی از شاهنامه فردسی، نظامی گنجوی و منوچهری دامغانی می پرداخت و اعضای خانواده نیز گوش می دادند.

وی افزود: در کرمانشاه، شاهنامه کردی که توسط شخصی به نام الماس خان کلهر با همان سبک و محتوای شاهنامه فردوسی سروده شده است، خوانده می شد که طرفداران بسیار داشت.

کشاورز، بازگو کردن قصه ها و افسانه های محلی مانند قصه حسین کرد شبستری و امیر ارسلان را از دیگر سنت های زیبای شب یلدا در کرمانشاه قدیم خواند و گفت: همچنین در این شب اقوام و اعضای خانواده به چیستان گویی می پرداختند و بازی هایی مانند شاه و وزیر، قایم باشک و گل یا پوچ انجام می دادند.»

نمهایتا شب یلدا در سال­های دورتر رنگ و بوی دیگری در کرمانشاه داشته؛ به طوری که طبق گفته بزرگ­ترها، در قدیم تنوع خوراکی­ها به اندازه امروز نبوده و مردم به مراتب ساده ­تر یلدا را جشن می­گرفتند؛ این شب تنها بهانه­ ای برای دورهمی­ های دوستانه و خانوادگی بوده؛ کوچک­ترها به رسم احترام به دیدن بزرگ­ترها می­رفتند و همگی دور یک کرسی جمع می­شدند؛ ضمن صحبت کردن و دید و بازدید، اقلام خوراکی مثل انار، مویز،کشمش، تخمه کدو، برگه زرد آلو و انجیر سِرو می­کردند.